Ώρχους
πόλη της Δανίας From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Το Ώρχους (δανικά: Aarhus ή Århus έως το 2011) είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη και ο μεγαλύτερος λιμένας της Δανίας. Βρίσκεται στην ανατολική ακτή της χερσονήσου της Γιουτλάνδης, στο κέντρο της Δανίας και είναι η έδρα του του δήμου του Ώρχους. Ως εκ τούτου διεκδικεί τον ανεπίσημο τίτλο «πρωτεύουσα της Γιουτλάνδης». Η πόλη του Ώρχους το 2025 είχε 301.049 κατοίκους, ενώ ο δήμος είχε 373.388.[1]
Remove ads
Ιστορία
Πρώιμη ιστορία
Ιδρυμένο στις αρχές της εποχής των Βίκινγκ κατά τον 8ο αιώνα, το Ώρχους είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις της Δανίας.[2] Ο αρχικός οικισμός βρισκόταν στις βόρειες όχθες ενός φιόρδ, δίπλα στις εκβολές του ποταμού Ώρχους, ακριβώς εκεί που βρίσκεται σήμερα το κέντρο της πόλης. Έγινε σύντομα κόμβος για το θαλάσσιο εμπόριο λόγω της γεωγραφικής θέσης του σε διασταυρούμενες εμπορικές οδούς των δανικών πορθμών.
Μεσαίωνας
Η αρχική πόλη οχυρώθηκε με αμυντικά τείχη στα μέσα του 10ου αιώνα, πιθανώς το έτος 934 κατόπιν εντολής του βασιλιά Γκορμ του Παλαιού. Οι οχυρώσεις βελτιώθηκαν και επεκτάθηκαν αργότερα από τον γιο του, Χάραλντ Α', περικυκλώνοντας τον οικισμό ακριβώς όπως πολλά άλλα κυκλικά φρούρια των βίκινγκ.[3]
Η επισκοπή του Ώρχους χρονολογείται τουλάχιστον από το 948, όταν ο Αδάμ της Βρέμης ανέφερε ότι ο ιεραπόστολος επίσκοπος της πόλης παρευρέθηκε στη σύνοδο του Ίνγκελχαϊμ στη Γερμανία.[4] Κατά το τέλος της εποχής των Βίκινγκ κατά τον εκχριστιανισμό της Σκανδιναβίας, μια ταραχώδης και βίαιη περίοδος με αρκετές ναυτικές επιθέσεις ξέσπασε στην πόλη, όπως η επίθεση του Χάραλντ Γ γύρω στο 1050, όταν η εκκλησία της Αγίας Τριάδας κάηκε ολοσχερώς.[3][5] Παρά τις συγκρούσεις, το Ώρχους συνέχισε να ευημερεί από το εμπόριο και η εύρεση έξι ρουνικών λίθων μέσα και γύρω από την πόλη υποδηλώνει τη σημασία της γύρω στο έτος 1000, καθώς παραδοσιακά τις χρησιμοποιούσαν μόνο πλούσιοι ευγενείς.[6]
Η αυξανόμενη επιρροή της εκκλησίας κατά τον μεσαίωνα μετέτρεψε σταδιακά το Ώρχους, με την επισκοπή του, σε ένα ακμάζον θρησκευτικό κέντρο. Πολλά δημόσια και θρησκευτικά κτίρια χτίστηκαν μέσα και γύρω από την πόλη. Αξιοσημείωτος είναι ότι ο Καθεδρικός Ναός του Ώρχους που ξεκίνησε να χτίζεται στα τέλη του 12ου αιώνα. Ο 13ος αιώνας σηματοδοτεί επίσης μια ριζική αναδιοργάνωση, αναμορφώνοντας το μεγαλύτερο μέρος της αρχικής διάταξης της πόλης με νέους δρόμους, μετεγκαταστάσεις και νέες κατασκευές.
Το Ώρχους εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας στις αρχές του 16ου αιώνα. Το 1657, επιβλήθηκαν σκληροί οχτροί (φόροι) στις μεγαλύτερες δανικές πόλεις, γεγονός που άλλαξε τη διάταξη και την όψη του Ώρχους τις επόμενες δεκαετίες. Τον 17ο αιώνα, το Ώρχους εισήλθε σε περίοδο ύφεσης καθώς υπέστη αποκλεισμούς και βομβαρδισμούς κατά τη διάρκεια των Δανοσουηδικών πολέμων και το εμπόριο περιορίστηκε.[7]
Βιομηχανοποίηση
Τα πρώτα εργοστάσια ιδρύθηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα, καθώς η βιομηχανική επανάσταση έφτασε στη χώρα και το Ώρχους ξεκίνησε να ευημερεί και να γίνεται αρκετά παραγωγική πόλη.[8] Το λιμάνι επίσης επεκτάθηκε για να εξυπηρετήσει το αυξανόμενο εμπόριο.[9]
Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Πολέμου του Σλέσβιχ, το Ώρχους καταλήφθηκε από γερμανικά στρατεύματα από τις 21 Ιουνίου έως τις 24 Ιουλίου 1849. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, το 1864, η πόλη καταλήφθηκε ξανά, αυτή τη φορά για επτά μήνες, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου του Σλέσβιχ.[10][11] Ο πόλεμος και οι κατοχές άφησαν σημαντικό αντίκτυπο στην πόλη.
Παρά τους πολέμους και την κατοχή, η πόλη συνέχισε να επεκτείνεται και να αναπτύσσεται. Η εκβιομηχάνιση τέθηκε σε πλήρη ισχύ και εμφανίστηκαν ορισμένες νέες βιομηχανίες γύρω από την παραγωγή και την επεξεργασία γεωργικών προϊόντων, ιδίως λαδιού και βουτύρου.
Το Ώρχους έγινε η μεγαλύτερη επαρχιακή πόλη της χώρας στις αρχές του αιώνα και η πόλη αναφερόταν ως η «πρωτεύουσα της Γιουτλάνδης». Ο πληθυσμός αυξήθηκε από 15.000 κατοίκους το 1870 σε 52.000 το 1901.
20ος αιώνας και μετά
Στις 9 Απριλίου 1940 κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η Ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στη Δανία, καταλαμβάνοντας το Ώρχους την επόμενη μέρα. Η κατοχή διήρκεσε πέντε χρόνια. Ήταν μια καταστροφική περίοδος με μεγάλες καταστροφές, απώλειες ζωών και οικονομική ύφεση. Στις 5 Μαΐου 1945 οι γερμανικές δυνάμεις στη Δανία παραδόθηκαν, αλλά κατά τη μεταβατική περίοδο ξέσπασαν μάχες με αποτέλεσμα 22 νεκρούς.[12] Στις 8 Μαΐου ο Βρετανικός στρατός εισήλθε στην πόλη.[13]
Τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 η πόλη εισήλθε σε μια περίοδο ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης και ο τομέας των υπηρεσιών ξεπέρασε το εμπόριο και τη βιομηχανία ως ο κορυφαίος τομέας απασχόλησης για πρώτη φορά. Ο φοιτητικός πληθυσμός τριπλασιάστηκε μεταξύ 1965 και 1977, μετατρέποντας την πόλη σε κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης.
Από το 2000, το Ώρχους έχει γνωρίσει μια άνευ προηγουμένου οικοδομική άνθηση με πολλά νέα ιδρύματα, έργα και χώρους αναψυχής. Αρκετά από τα κατασκευαστικά έργα είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, όπως το Νέο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο (DNU) και η ανάπλαση του λιμανιού.[14][15]
Remove ads
Γεωγραφία
Το Ώρχους βρίσκεται στον ομώνυμο κόλπο, με θέα το Κάτεγατ στα ανατολικά. Ο κόλπος του Ώρχους παρέχει ένα φυσικό λιμάνι με βάθος 10 μ. αρκετά κοντά στην ακτή.[7] Η λοφώδης περιοχή γύρω από την πόλη αποτελείται από λίθωνα από την τελευταία εποχή των παγετώνων. Η περιοχή γύρω από το Ώρχους κάποτε καλύπτονταν από δάση, υπολείμματα των οποίων υπάρχουν σε ορισμένα σημεία.
Κλίμα
Το Άλμποργκ έχει ωκεάνιο κλίμα σύμφωνα με την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν και ο καιρός επηρεάζεται συνεχώς από τα καιρικά φαινόμενα και από τις τέσσερις τακτικές κατευθύνσεις, με αποτέλεσμα ασταθείς συνθήκες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.[16][17] Η θερμοκρασία ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με την εποχή, με μια ήπια άνοιξη τον Απρίλιο και Μάιο, θερμότερους καλοκαιρινούς μήνες από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο, συχνά βροχερούς και θυελλώδεις φθινοπωρινούς μήνες τον Οκτώβριο και τον Σεπτέμβριο και πιο δροσερούς χειμερινούς μήνες, συχνά με παγετό και περιστασιακό χιόνι, από τον Δεκέμβριο έως τον Μάρτιο.
Η μέση θερμοκρασία κατά τη διάρκεια του έτους είναι 8,43°C, με τον Φεβρουάριο να είναι ο ψυχρότερος μήνας (0,1°C) και τον Αύγουστο ο θερμότερος (15,9°C). Λόγω του βόρειου γεωγραφικού πλάτους, ο αριθμός των ωρών της ημέρας ποικίλλει σημαντικά μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα. Κατά το θερινό ηλιοστάσιο, ο ήλιος ανατέλλει στις 04:26 και δύει στις 21:58, παρέχοντας 17 ώρες και 32 λεπτά φωτός ημέρας. Κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ανατέλλει στις 08:37 και δύει στις 15:39 με 7 ώρες και 2 λεπτά φωτός ημέρας.[18]
Remove ads
Οικονομία
Η οικονομία του Ώρχους βασίζεται κυρίως στη γνώση και στις υπηρεσίες, επηρεασμένη έντονα από το Πανεπιστήμιο του Ώρχους (AU) και τον μεγάλο κλάδο της υγειονομικής περίθαλψης. Ο τομέας των υπηρεσιών κυριαρχεί στην οικονομία και αναπτύσσεται καθώς η πόλη εγκαταλείπει τη βιομηχανία. Το εμπόριο και οι μεταφορές παραμένουν σημαντικοί τομείς, επωφελούμενοι από το μεγάλο λιμάνι και την κεντρική θέση στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Η βιομηχανία βρίσκεται σε αργή αλλά σταθερή πτώση από τη δεκαετία του 1960, ενώ η γεωργία αποτελεί εδώ και καιρό έναν περιθωριακό τομέα εντός του δήμου.
Ο δήμος παρέχει 175.000 θέσεις εργασίας, με περίπου 100.000 στον ιδιωτικό τομέα, ενώ οι υπόλοιπες κατανέμονται μεταξύ πολιτείας, περιφέρειας και δήμου.[19] Η περιοχή είναι ένας σημαντικός γεωργικός παραγωγός, με πολλά μεγάλα αγροκτήματα στις γύρω περιοχές.[20]
Σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο, ο δήμος του Ώρχους παρέχει περισσότερες θέσεις εργασίας υψηλού και μεσαίου εισοδήματος και λιγότερες χαμηλού εισοδήματος.[19] Αρκετές μεγάλες εταιρείες έχουν τα κεντρικά τους στο Ώρχους, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων από τις δέκα μεγαλύτερες της χώρας. Η Uber και η Google διατηρούν επίσης γραφεία στην πόλη.[21]
Λιμάνι
Το λιμάνι του Ώρχους είναι ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά λιμάνια στη βόρεια Ευρώπη, επεξεργάζεται περισσότερο από το 50% της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων της Δανίας και εξυπηρετεί τα μεγαλύτερα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο.[22][23] Είναι ένα δημοτικό αυτοδιοικούμενο λιμάνι με ανεξάρτητα οικονομικά. Τα σιτηρά αποτελούν το κύριο εξαγώγιμο προϊόν, ενώ οι ζωοτροφές, η πέτρα, το τσιμέντο και ο άνθρακας συγκαταλέγονται στις κύριες εισαγωγές.[24] Από το 2012, το λιμάνι αντιμετωπίζει αυξανόμενο ανταγωνισμό από το λιμάνι του Αμβούργου και ο όγκος των εμπορευματικών μεταφορών έχει μειωθεί κάπως από την κορύφωση του 2008.[23]
.jpg)
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, το λιμάνι έχει γίνει ολοένα και περισσότερο προορισμός για κρουαζιέρες που δραστηριοποιούνται στη Βαλτική θάλασσα.[25]
Τουρισμός
Το Μουσείο Τέχνης ARoS, το Μουσείο της Παλιάς Πόλης και το λούνα παρκ Tivoli Friheden είναι από τα κορυφαία τουριστικά αξιοθέατα της Δανίας.[26] Οι εμπορικές εγκαταστάσεις της πόλης αποτελούν επίσης σημαντικό λόγο έλξης για τους τουρίστες, όπως και τα ετήσια φεστιβάλ.[27][28]
Ορισμένες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό των επισκεπτών που διανυκτερεύουν τουλάχιστον μία φορά ετησίως σε 750.000, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι Δανοί από άλλες περιοχές, ενώ οι υπόλοιποι προέρχονται κυρίως από τη Νορβηγία, τη Σουηδία, τη βόρεια Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Συνολικά, ξοδεύουν περίπου 3 δισεκατομμύρια δανέζικες κορόνες (402 εκατομμύρια ευρώ) στην πόλη κάθε χρόνο.[29] Η μέση διαμονή είναι λίγο περισσότερο από τρεις ημέρες κατά μέσο όρο.[29]
Remove ads
Πολιτισμός
Μουσεία
Το Άαρχους διαθέτει ποικιλία μουσείων, συμπεριλαμβανομένων δύο από τα μεγαλύτερα της χώρας με βάση τον αριθμό των επισκεπτών, το Den Gamle By και το ARoS Aarhus Kunstmuseum. Το πρώτο παρουσιάζει δανέζικα αστικά τοπία από τον 16ο αιώνα έως τη δεκαετία του 1970, με επιμέρους περιοχές που επικεντρώνονται σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. 75 ιστορικά κτίρια που συλλέχθηκαν από διαφορετικά μέρη της χώρας έχουν μεταφερθεί εδώ για να δημιουργήσουν μια μικρή πόλη-έκθεμα.[30] Το δεύτερο είναι το κύριο μουσείο τέχνης της πόλης και είναι ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία τέχνης στη Σκανδιναβία με μια συλλογή που καλύπτει τη δανική τέχνη από τον 18ο αιώνα έως σήμερα, καθώς και πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά που αντιπροσωπεύουν διεθνή καλλιτεχνικά ρεύματα από όλο τον κόσμο.
Το μουσείο Moesgård ειδικεύεται στην αρχαιολογία και την εθνογραφία σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Ώρχους, με εκθέματα για την προϊστορία της Δανίας.[31] Το Μουσείο Κατοχής (Besættelsesmuseum) παρουσιάζει εκθέματα που απεικονίζουν τη γερμανική κατοχή της πόλης κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.[32] Στο πανεπιστημιακό πάρκο στην πανεπιστημιούπολη του Ώρχους υπάρχει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας με 5.000 είδη ζώων, πολλά από τα οποία βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον.[33] Επίσης, στην πόλη υπάρχει και το Μουσείο Γυναικών (KØN - Gender Museum Denmark) που περιέχει συλλογές από τη ζωή και το έργο γυναικών στην πολιτιστική ιστορία της Δανίας.[34]
Φαγητό, ποτό και νυχτερινή ζωή
Το Ώρχους διαθέτει μεγάλη ποικιλία από εστιατόρια και χώρους εστίασης που προσφέρουν φαγητό από όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα μεσογειακή και ασιατική, αλλά και διεθνή γκουρμέ κουζίνα, παραδοσιακή δανέζικη κουζίνα και σκανδιναβική κουζίνα.[35]
Οι πωλητές "street food" είναι πολυάριθμοι σε όλο το κέντρο, συχνά πουλώντας από μικρά τρέιλερ σε μόνιμες τοποθεσίες που ονομάζονταν παλαιότερα Pølsevogne (κυριολεκτικά βαγόνια με λουκάνικα), και παραδοσιακά σερβίρουν μια δανέζικη ποικιλία από χοτ ντογκ, λουκάνικα και άλλο γρήγορο φαγητό.[36][37]
Το Ώρχους έχει έντονη και ποικίλη νυχτερινή ζωή που τείνει να επικεντρώνεται στο κέντρο της πόλης. Η νυχτερινή ζωή προσφέρει τα πάντα, από μικρά στέκια με φθηνό αλκοόλ και σπιτική ατμόσφαιρα μέχρι μοντέρνα νυχτερινά κέντρα που σερβίρουν σαμπάνια και κοκτέιλ η μικρούς και μεγάλους χώρους μουσικής με μπαρ και πίστες χορού.
Εκδηλώσεις και φεστιβάλ
Το Ώρχους φιλοξενεί πολλά φεστιβάλ, συναυλίες και εκδηλώσεις, με το φεστιβάλ Aarhus Festuge να είναι το πιο δημοφιλές. Το Aarhus Festuge είναι το μεγαλύτερο πολυπολιτισμικό φεστιβάλ στη Σκανδιναβία, που βασίζεται πάντα σε ένα ειδικό θέμα και λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο για δέκα ημέρες, από τα τέλη Αυγούστου έως τις αρχές Σεπτεμβρίου, μεταμορφώνοντας το κέντρο της πόλης με εορταστικές δραστηριότητες και διακοσμήσεις κάθε είδους.[38][39]
Υπάρχουν πολλά μουσικά φεστιβάλ. Το οκταήμερο φεστιβάλ τζαζ του Ώρχους περιλαμβάνει τζαζ μουσική σε πολλούς χώρους της πόλης. Ιδρύθηκε το 1988 και συνήθως λαμβάνει χώρα τον Ιούλιο κάθε έτους.[40]
Άλλη μια αξιοσημείωτη εκδήλωση είναι ο αγώνας σκαφών του πανεπιστημίου, που διεξάγεται στο πάρκο του πανεπιστημίου από το 1991, ο οποίος έχει γίνει μια τοπική εκδήλωση που προσελκύει περίπου 20.000 άτομα. Στον αγώνα σκαφών, ομάδες από τα πανεπιστημιακά τμήματα ντυμένες με κοστούμια ανταγωνίζονται η μία την άλλη σε φουσκωτές βάρκες, σε μια πρόκληση για την κατάκτηση του τροπαίου.[41] Το ετήσιο άναμμα των χριστουγεννιάτικων φώτων έξω από το πολυκατάστημα Salling έχει επίσης γίνει αξιοθέατο τα τελευταία χρόνια, γεμίζοντας το πεζοδρομημένο κέντρο της πόλης με χιλιάδες ανθρώπους.[42]
Remove ads
Αξιόλογοι άνθρωποι
- Χανς Κρίστιαν Χάνσεν, πολιτικός και πρωθυπουργός
- Όλε Ρέμερ, αστρονόμος, μαθηματικός, κρατικός αξιωματούχος και εφευρέτης
- Μπιάρνε Στρούστρουπ, επιστήμονας πληροφορικής
- Λίνε Κιάρσφελντ, αθλήτρια μπάντμιντον
Διεθνείς σχέσεις
Το Ώρχους φιλοξενεί 32 προξενεία:[43]
.svg){kind=small}
Επίσης, ο δήμος του Ώρχους είναι αδελφοποιημένος με τις παρακάτω πόλεις:[44][45]
Remove ads
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads