Δήμος Αμμοχώστου

Ο Δήμος Αμμοχώστου είναι δήμος της ομώνυμης επαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποτελεί έναν από τους τρεις δήμους της.^[8] Είναι ο μητροπολιτικός δήμος και η διοικητική πρωτεύουσα της επαρχίας Αμμοχώστου.^[9] Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η διοικητική έκταση του Δήμου Αμμοχώστου δεν ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Τα εδάφη αυτά ανήκουν εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ εκ των πραγμάτων (de facto) ανήκουν στο μη αναγνωρισμένο κράτος της Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου.

Δήμος Αμμοχώστου
Δήμος της Κυπριακής Δημοκρατίας
Η τοποθεσία του Δήμου Αμμοχώστου στην επαρχία Αμμοχώστου.
Δήμος Αμμοχώστου
Το έμβλημα του δήμου.
Χώρα	Κύπρος[1]
Διοικητική μονάδα	Επαρχία Αμμοχώστου[1]
Διοίκηση
• Σώμα	Δημοτικό Συμβούλιο Αμμοχώστου[2]
• Δήμαρχος Αμμοχώστου	Σίμος Ιωάννου (από 2019)[3]
• Μέλος του/της	Ένωση Δήμων Κύπρου[1]
Έκταση	38,2446 km²[4][5]
Γ.Κ.	3000[6][7]
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα)
Ιστοσελίδα	Επίσημος ιστότοπος
δεδομένα

Αυτό το λήμμα αφορά τον δήμο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για την πόλη, δείτε: Αμμόχωστος. Για για τον δήμο της ΤΔΒΚ, δείτε: Δήμος Γκαζιμαγούσα.

Τοποθεσία

Ο Δήμος Αμμοχώστου βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Αμμοχώστου. Νότια συνορεύει με τη Δερύνεια, δυτικά με την Αχερίτου και βόρεια με την Έγκωμη. Η ανατολική πλευρά της διοικητικής του έκτασης είναι παραθαλάσσια.

Ιστορία

Την εποχή της Τουρκοκρατίας, υπήρχαν κάποιας μορφής δήμοι στις πόλεις της Κύπρου. Ουσιαστικά οι δήμοι ήταν επαρχιακά λαϊκά, διοικητικά συμβούλια. Με την έναρξη της Αγγλοκρατίας (1878) ξεκίνησε η λειτουργία δήμων.^[10] Ο Δήμος Αμμοχώστου περιλάμβανε τις περιοχές της Παλαιάς Αμμοχώστου και της νέας Αμμοχώστου, δηλαδή των Βαρωσίων.

Τον πρώτο χρόνο της Αγγλοκρατίας (1878) οι Άγγλοι δεν διόρισαν δημοτικές επιτροπές, αλλά χρησιμοποίησαν τα υφιστάμενα συμβούλια που υπήρχαν επί Τουρκοκρατίας.^[10] Πρώτος δήμαρχος Αμμοχώστου ήταν ο Σωτήριος Μιχαηλίδης (Εμφιετζής). Δεν είναι γνωστό αν είχε διοριστεί ή αν κατείχε τη θέση πριν την έλευση των Άγγλων. Το 1879 δήμαρχος αναλαμβάνει ο Ευαγγέλης Λοΐζου, ο οποίος πιθανότατα ήταν ο πρώτος εκλελεγμένος δήμαρχος Αμμοχώστου. Έως το 1943 ακολούθησαν αρκετοί δήμαρχοι οι οποίοι προέρχονταν από την αστική ελίτ και τις εύπορες οικογένειες, οι οποίοι έκαναν σημαντικά έργα στην πόλη της Αμμοχώστου.^[10]

Το 1943 πραγματοποιήθηκαν εκλογές μετά από πολλά χρόνια. Για πρώτη φορά εκλέχτηκε δήμαρχος από το ΑΚΕΛ, ο Αδάμ Αδάμαντος. Ο Αδάμ Αδάμαντος αποτέλεσε ένα από τους σημαντικότερους δημάρχους της πόλης, με σημαντική προσφορά. Το 1947 καταρτίστηκε το Ρυθμιστικό Σχέδιο Ανάπτυξης Αμμοχώστου για να αντιμετωπιστεί η λανθασμένη πολεοδομική ανάπτυξη, κυρίως η ανεξέλεγκτη ανέγερση οικοδομών στην παραλία. Με βάση το σχέδιο αυτό καθοριζόταν ορθολογιστική ανάπτυξη, καθορισμός ζωνών ανάπτυξης ώστε να διαχωρίζονται οι οικιστικές και βιομηχανικές περιοχές, προβλεπόταν αύξηση πληθυσμό για τα επόμενα 50 χρόνια, χωριστά οργανικά κέντρα στα προάστια και την παλιά πόλη κ.ά.. Επιπλέον, ο Αδάμ Αδάμαντος προνόησε για τη δημιουργία γηροκομείου, ενώ το 1948 άρχισε την ανέγερση των εργατικών κατοικιών (48 στη συνοικία Σταυρού και 12 στην εντός των τειχών πόλης) ώστε να στεγαστούν οι παραγκόβιοι και οι άστεγοι. Οργάνωσε συσσίτιο για τους άπορους, δημιούργησε παιδοκομικό σταθμό, δημοτικό στάδιο, δημοτικά λουτρά, μετέφερε το σφαγείο μακριά από τις οικιστικές περιοχές, ανέγειρε φτωχοκομείο, ορφανοτροφείο, δημοτικό κέντρο. Επιπλέον, φρόντισε για την ασφαλτόστρωση και τον ηλεκτροφωτισμό των πλείστων δρόμων της πόλης. Βελτίωσε την υδατοπρομήθεια και την καθαριότητας της πόλης και δημιούργησε κήπους. Ακόμη ξεκίνησε την ανέγερση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης.^[10]

Τον Αδάμ Αδάμαντος ακολούθησε στη δημαρχία ο Ανδρέας Πούγιουρος το 1953, ο οποίος επίσης προερχόταν από το ΑΚΕΛ. Ο Ανδρέας Πούγιουρος ήταν ο δήμαρχος της πόλης την περίοδο της τουρκικής εισβολής. Ο Ανδρέας Πούγιουρος αποτελεί τον μακροβιότερο δήμαρχο του Δήμου Αμμοχώστου με θητεία μεγαλύτερη των 30 ετών. Μέχρι το 1974 προγραμμάτισε και εξετέλεσε σημαντικά έργα που μετέτρεψαν την Αμμόχωστο σε μια σύγχρονη και διεθνώς δημοφιλή τουριστικά πόλη. Ένα από τα έργα που υλοποίησε ήταν η δημιουργία του αποχετευτικού συστήματος της πόλη το 1974, σε μια εποχή που καμία άλλη πόλη της Κύπρου δεν είχε. Είχε ανακηρυχθεί δια βίου επίτιμος δήμαρχος Αμμοχώστου.^[10][11][12]

Μετά την εισβολή και κατοχή

Μετά την τουρκική εισβολή και την ανακήρυξη της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου», στο έδαφος του Δήμου Αμμοχώστου δημιουργήθηκε ο «Δήμος Γκαζιμαγούσα» ο οποίος ανήκει στην ομώνυμη επαρχία του μη αναγνωρισμένου κράτους.

Διατελέσαντες δήμαρχοι

Δήμαρχοι Δήμου Αμμοχώστου διετέλεσαν κατά σειρά οι:^[13][14]

Σωτήριος Μιχαηλίδης (Εμφιετζής) (1878-1879) Ευαγγέλης Λοΐζου 1879-1882 Σωτήριος Μιχαηλίδης (Εμφιετζής) (1882-1886) Λουκάς Γεωργίου (1886-1887) Χρυσόστομος Λοΐζου 1887-1893 Άγγλος Διοικητής / Δημοτική Επιτροπή (1893-1905) Λουκάς Γεωργίου (1905-1906) Χρυσόστομος Λοΐζου (1906-1907) Λούης Ε. Λουΐζου (1907-1910) Λουκάς Γεωργίου (1910-1916) Γεώργιος Εμφιετζής (1916-1930) Γεώργιος Εμφιετζής (διορισθείς) (1930-1943)

Αδάμ Αδάμαντος (1943-1953) Ανδρέας Πούγιουρος (1953-1962) Αχμέντ Σαμί και Δημητράκης Παραλίκης (Έπαρχοι) (1963-1964)[15] Ανδρέας Πούγιουρος (1964-1978) Πρόδρομος Παπαβασιλείου (Δημαρχεύων) (1978-1987) Θ. Οικονόμου, Α. Πογιατζής, Ι. Καλλής, Φ. Επιφανίου, Σ. Φοιτίδου (Δημαρχεύοντες) (1987-1991) Ανδρέας Πούγιουρος (1992-2001) Κίκης Καζαμίας (2002-2003) Γιαννάκης Σκορδής (2003-2006) Αλέξης Γαλανός (2007-2019) Σίμος Ιωάννου (2019- )

Πληθυσμός

Ο πληθυσμός του Δήμου Αμμοχώστου, έως το 1974, αποτελείτο από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, με τους πρώτους να πλειοψηφούν.^[16][17] Ωστόσο, οι δύο κοινότητες διέμεναν σε ξεχωριστές περιοχές. Οι Τουρκοκύπριοι διέμεναν κυρίως στην εντός των ενετικών τειχών πόλη (Παλαιά Αμμόχωστος) και σε τρία προάστια εκτός τειχών, ενώ οι Ελληνοκύπριοι διέμεναν στις περιοχές έξω από τα τείχη, κυρίως στα Βαρώσια.^[18]

Σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, ο πληθυσμός του Δήμου Αμμοχώστου αυξανόταν συνεχώς έως το 1973. Ειδικά μετά το 1930 ο πληθυσμός του Δήμου Αμμοχώστου γνώρισε μεγάλη αύξηση, κυρίως λόγω της κατασκευής του λιμανιού της Αμμοχώστου.^[19]

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του δήμου σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο έως το 1973. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στον δήμο από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος του δεν ελέγχεται από αυτήν.

Ιστορικό απογραφών ^[20]

Απογραφή	Πληθυσμός	%±	Άνδρες	Γυναίκες
1881	658[21]	—	317	341
1891	879[22]	33.6%	522	357
1901	871[23]	-0.9%	482	389
1911	1.223[24]	40.4%	663	560
1921	1.609[25]	31.6%	850	759
1931	1.896[26]	17.8%	960	936
1946	16.194[27]	754.1%	8,541	7,653
1960	34.774[28]	114.7%	17,284	17,490
1973	38.960[29]	12.0%

|

|- |colspan="2" style="font-size:100%" |(Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα).

Διοικητική διαίρεση

Σταυρός

Χρυσή Ακτή

Άγιος Ιωάννης

Άγιος Λουκάς

Άγιος Μέμνων

Άγιος Νικόλαος

Σαλαμίς

Άγιος Γεώργιος

Αγία Ζώνη

Χρυσοσπηλιώτισσα

Παλαιά Αμμόχωστος

Ακρόπολις

Οι συνοικίες του Δήμου Αμμοχώστου.

Ο Δήμος Αμμοχώστου, για διοικητικούς σκοπούς, χωρίζεται στις εξής 12 συνοικίες (de jure):^[30]

• Αγία Ζώνη
• Άγιος Γεώργιος
• Άγιος Ιωάννης
• Άγιος Λουκάς
• Άγιος Μέμνων
• Άγιος Νικόλαος
• Ακρόπολις
• Παλαιά Αμμόχωστος
• Σαλαμίς
• Σταυρός
• Χρυσή Ακτή
• Χρυσοσπηλιώτισσα

Η περιοχή που καλείται "Βαρώσι" ("Βαρώσια") βρίσκεται στο νότιο τμήμα του δήμου και απαρτίζεται από τις συνοικίες Αγίου Ιωάννου, Αγίου Νικολάου, Αγίας Ζώνης, Ακροπόλεως, Σταυρού, Χρυσής Ακτής και Αγίου Μέμνονος. Το περίκλειστο σήμερα από τον Τουρκικό στρατό τμήμα του Δήμου βρίσκεται εντός αυτής της περιοχής.

Αδελφοποιήσεις

Ο Δήμος Αμμοχώστου είναι αδελφοποιημένος με:^[31]

• Δήμο Κέρκυρας - Ελλάδα (1994)
• Δήμο Πατρέων - Ελλάδα (1995)
• Δήμο Σαλαμίνας - Ελλάδα (1998): Αρχικά η αδελφοποίηση έγινε με τον Δήμο Σαλαμίνας (πρόγραμμα Καποδίστριας). Μετά τη συνένωση του δήμου αυτού με άλλους δήμους το 2011 και τη δημιουργία του ευρύτερου Δήμου Σαλαμίνας, η αδελφοποίηση ισχύει με αυτό τον δήμο.
• Δήμο Ταγκανρόγκ - Ρωσία (2000)
• Δήμο Αθηναίων - Ελλάδα (2005)
• Δήμος Χανίων - Ελλάδα (2010): Αρχικά η αδελφοποίηση έγινε με τον Δήμο Χανίων (πρόγραμμα Καποδίστριας). Μετά τη συνένωση του δήμου αυτού με άλλους δήμους το 2011 και τη δημιουργία του ευρύτερου Δήμου Χανίων, η αδελφοποίηση ισχύει με αυτό τον δήμο.
• Δήμος Πειραιά - Ελλάδα (1 Ιουλίου 2022)^[32][33]

Επίτιμοι δημότες

Επίτιμοι δημότες έχουν ανακηρυχθεί οι:^[34]

Μαρία Γκράτζια Σιλιάτο Γιώργος Νταλάρας Μίκης Θεοδωράκης Τομ Κοξ Έντι Ο Χάρα Γιαν Γουίλιαμ Μπέρτενς

Άννα Διαμαντοπούλου Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος Κωστής Στεφανόπουλος Κάρολος Παπούλιας Γεροσλάου Βαλέσα Άρτουρ Ζασάτα