Σταυρός (συνοικία Αμμοχώστου)

Ο Σταυρός είναι συνοικία του Δήμου Αμμοχώστου.^[3] Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η διοικητική έκταση της συνοικίας και γενικότερα του Δήμου Αμμοχώστου δεν ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Τα εδάφη αυτά ανήκουν εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ εκ των πραγμάτων (de facto) ανήκουν στο μη αναγνωρισμένο κράτος της Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου. Από το 1974, η συνοικία Σταυρού, όπως και άλλες συνοικίες του Δήμου Αμμοχώστου, παραμένει περίκλειστη από τον τουρκικό στρατό και απαγορεύεται η είσοδος σε αυτήν.^[4][5]

Σταυρός
Συνοικία του Δήμου Αμμοχώστου
Η τοποθεσία του Σταυρού στον Δήμο Αμμοχώστου.
Σταυρός
Χώρα	Κύπρος[1][2]
Διοικητική μονάδα	Δήμος Αμμοχώστου[1][2]
Γ.Κ.	3000-01[1][2]
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα)
δεδομένα

Τοποθεσία

Ο Σταυρός αποτελεί μέρος των Βαρωσίων, δηλαδή της νέας Αμμοχώστου. Στα νότια συνορεύει με τον Άγιος Μέμνων, στα δυτικά με την Ακρόπολη, στα βόρεια με την Αγία Ζώνη και στα ανατολικά με τη Χρυσή Ακτή.

Ιστορία

Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή έφθασαν μέσω θαλάσσης εννέα μαύροι με τις οικογένειες τους. Προέρχονταν από τη Μικρά Ασία, πιθανόν από την περιοχή του Μέλανα Όρους (Καραμανιά). Οι έξι από τους εννέα κατοίκησαν στην περιοχή του Σταυρού, η οποία ονομαζόταν Βουνάρες, δηλαδή λόφοι από άμμο, οι οποίοι σχηματίστηκαν από τους ανέμους καθώς η περιοχή ήταν ακατοίκητη.^[6] Οι άλλοι τρεις κατοίκησαν στην περιοχή του Αγίου Μέμνωνα.^[6]

Στη συνοικία του Σταυρού περιλαμβάνονταν οι Δημοτικές Πολυκατοικίες καθώς και οι οικίες της αστυνομίας.^[7]

Οργανωμένο σύνολο που έδρευσε στη συνοικία ήταν το ΘΟΪ Σταυρού.^[7]

Πληθυσμός

Ο Σταυρός εμφανίζεται μόνο σε μία από τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο. Στην απογραφή του 1946 κατεγράφησαν 1777 κάτοικοι.^[8] Στις απογραφές του 1960 και του 1973 δεν απογράφεται ξεχωριστά. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στη συνοικία από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος της δεν ελέγχεται από αυτήν.

Εκκλησία Τιμίου Σταυρού

Ο ναός της συνοικίας είναι αφιερωμένος στον Τίμιο Σταυρό.^[9][10] Ναός του Τιμίου Σταυρού υπάρχει και στη μεσαιωνική πόλη της Αμμοχώστου (Παλαιά Αμμόχωστος). Πιθανόν να μεταφέρθηκε η τιμή και λατρευτικά αντικείμενα από τον παλιό ναό στον μεταγενέστερο.^[11]

Ο ναός πιθανότατα κατασκευάστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με τον Άγγλο ερευνητή George Jeffery, ο οποίος αναφέρεται στον ναό το 1918 και τον Rupert Gunnis το 1936, στο εσωτερικό του στον βόρειο και νότιο τοίχο, που στήριζαν την καμαροσκέπαστη οροφή, υπήρχαν κλασικά και παλαιοχριστιανικά αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση, τα οποία είχαν μεταφερθεί από τη γειτονική Σαλαμίνα ή την παλαιά Αμμόχωστο.^[7] Στον ναό φυλάσσονταν πολλές παλιές εικόνες, καθώς ένας παλιός σταυρός, που η παράδοση τον ήθελε να είχε μεταφερθεί από την παλιά μεσαιωνική πόλη της Αμμοχώστου.^[7]