Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (συντομογραφία: ΕΜΠ), γνωστό και ως Πολυτεχνείο Αθηνών, είναι ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα με έδρα την Αθήνα. Ιδρύθηκε το 1837 και είναι το παλαιότερο τεχνολογικό ίδρυμα της Ελλάδας, συνεισφέροντας τα μέγιστα στην επιστημονική, τεχνική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας.^[6][7]

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Πολυτεχνείο
Παλαιότερες ονομασίες	Βασιλικό Σχολείο των Τεχνών
Τύπος	Δημόσιο
Ίδρυση	21 Ιανουαρίου 1837, πριν 188 έτη (1837-01-21)
Ιδρυτής	Όθων Α΄ της Ελλάδας
Επιδότηση	5.065.956,40 (2024)
Πρύτανης	Ιωάννης Χατζηγεωργίου[1]
Αντιπρυτάνεις	Εμμανουήλ Βαρβαρίγος[2] Νικόλαος Λαγαρός[3] Παναγιώτης Ψαρράκος[4] Αθανάσιος Ζήσης[5]
Ακαδημαϊκό προσωπικό	512
Φοιτητές	23.914
Προπτυχιακοί	21.263 10.965 (ενεργοί) 1.651(εισήχθησαν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2023 - 2024) 1.240 (αποφόιτησαν)
Τοποθεσία	Ζωγράφου, Αθήνα
Διεύθυνση	Ηρώων Πολυτεχνείου 9
Χρώματα	Χρυσό, Λευκό
Αθλήματα	40
Μασκότ	Προμηθέας
Ιστότοπος	www.ntua.gr/el/

Στο Πολυτεχνείο σπουδάζουν περισσότεροι από 20.000 σπουδαστές όλων των βαθμίδων καθιστώντας το ένα από τα παραδοσιακά εκπαιδευτικά-ερευνητικά ιδρύματα της χώρας, μαζί με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Το 1873 εγκαταστάθηκε σε κτιριακό συγκρότημα στο κέντρο της πρωτεύουσας, στα μισοτελειωμένα, ακόμη, κτίρια της οδού Πατησίων και ονομάστηκε «Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο» προς τιμήν των μεγάλων ευεργετών Γεωργίου Αβέρωφ, Νικολάου Στουρνάρη, Ελένης Τοσίτσα και Μιχαήλ Τοσίτσα, των οποίων η γενέτειρα, το Μέτσοβο, μια ιστορική κωμόπολη στην Ήπειρο, υπήρξε κοιτίδα πολλών μεγάλων εθνικών ευεργετών.

Ιστορία

Η ίδρυση

Το 1836 δημοσιεύτηκε βασιλικό διάταγμα^[8] το οποίο αφορούσε την ίδρυση στην Αθήνα επιμορφωτικό ίδρυμα τεχνιτών, το οποίο άρχισε τη λειτουργία του τον επόμενο χρόνο. Είχε την επωνυμία «Βασιλικό Σχολείο των Τεχνών», και ουσιαστικά ήταν μία κυριακάτικη τεχνική σχολή που κατάρτιζε τους τεχνίτες (μαστόρους, οικοδόμους, αρχιμαστόρους). Σύντομα έγινε γνωστό ως «Πολυτεχνείο».^[9]

Από το σχολείο των τεχνιτών προήλθε το σημερινό Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το σχολείο αυτό λειτούργησε με την αρχική μορφή του μέχρι το 1843. Μετά το σύνταγμα του 1844 το σχολείο διαμορφώθηκε σε ίδρυμα, όπου η παράδοση μαθημάτων ήταν πια καθημερινή και χωρίστηκε σε δύο τμήματα:

• Βιομηχανικών Τεχνών
• Καλών Τεχνών

Σταθμό στην εξέλιξη της λειτουργίας του ΕΜΠ αποτελεί το 1863, οπότε έγινε ριζικότερη αναδιοργάνωση του ιδρύματος.

Το ιστορικό συγκρότημα της οδού Πατησίων του Ε.Μ.Π σε επιστολικό δελτάριο του 1900.

Το 1862 άρχισε η κατασκευή του κτιρίου το οποίο σήμερα ονομάζεται Κτήριο Αβέρωφ από τον αρχιτέκτονα Λύσανδρο Καυταντζόγλου. Το 1870 ο Γεώργιος Αβέρωφ, λόγω των δαπανών που χρειαζόταν η κατασκευή του κτιρίου, συγχρηματοδότησε τις εργασίες. Ο Καυταντζόγλου παραιτήθηκε από την επίβλεψη της κατασκευής την ίδια χρονιά, λόγω των αυθαιρεσιών της επιτροπής κατασκευής του κτιρίου. Το 1873 εγκαταστάθηκε στα μισοτελειωμένα ακόμη κτίρια της οδού Πατησίων και ονομάστηκε "Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο" προς τιμή των μεγάλων ευεργετών Γεωργίου Αβέρωφ, Νικολάου Στουρνάρη, Ελένης Τοσίτσα, των οποίων η γενέτειρα ήταν το Μέτσοβο. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε τελικά το 1878. Την περίοδο 1903-1916 έγιναν εργασίες επέκτασης του κτιρίου.

Το 1887 προήχθη σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα. Το 1914 το ίδρυμα μετονομάστηκε σε Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και αποτελείτο από 4 σχολές:

• Πολιτικών Μηχανικών
• Μηχανολόγων Μηχανικών
• Ηλεκτρολόγων Μηχανικών
• Τηλεγραφομηχανικών

Το 1917 καταργήθηκε η σχολή τηλεγραφομηχανικών και ιδρύθηκαν οι Σχολές Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Χημικών Μηχανικών και Αγρονόμων-Τοπογράφων μηχανικών, ενώ ενοποιήθηκαν οι σχολές Μηχανολόγων Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών. Το 1969 ιδρύθηκε η Σχολή Ναυπηγών Μηχανικών, που λειτουργούσε ως τμήμα της τότε Ανωτάτης Σχολής Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων, ενώ το 1975 διαχωρίστηκαν εκ νέου οι Σχολές Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανολόγων Μηχανικών και το ίδιο έτος ιδρύθηκε η Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών, η οποία αποσπάστηκε από την Ανωτάτη Σχολή Χημικών Μηχανικών.^[10][11][12]

Τέλος, στο ακαδημαϊκό έτος 1999-2000 ξεκίνησε η λειτουργία της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών.^[13]

Η κατάληψη του 1973

Κύριο λήμμα: Εξέγερση του Πολυτεχνείου

Η κατεστραμμένη πύλη του ιδρύματος, την οποία κατέρριψε το άρμα μάχης στις 17 Νοεμβρίου του 1973, και το γλυπτό «Προς τιμήν των θυμάτων» του Μέμου Μακρή.

Το Πολυτεχνείο έγινε σταθμός και σύμβολο στη σύγχρονη νεοελληνική Ιστορία κατά τη διάρκεια του Νοέμβρη του 1973, οπότε αποτέλεσε επίκεντρο των διαδηλώσεων των φοιτητών εναντίον της Χούντας των Συνταγματαρχών.

Η αντίσταση των φοιτητών στις 14-15-16 Νοέμβρη 1973, έκανε το Πολυτεχνείο σύμβολο αγώνα ενάντια στην εξουσία και συνάμα αποτέλεσε ένα απ' τα κύρια κτυπήματα εναντίον της δικτατορίας κι έγινε μια απ' τις κυριότερες αιτίες διάλυσης του δικτατορικού καθεστώτος.

Λόγω των συμβάντων της 17ης Νοεμβρίου του 1973, περίπου 28 φοιτητές αγνοούνται, και θεωρούνται νεκροί (δεν επιβεβαιώνεται εντός του χώρου του πολυτεχνείου) από τη Χούντα των Συνταγματαρχών, στα επεισόδια που ακολούθησαν την κορύφωση της κατάληψης του Πολυτεχνείου. Η 17η Νοεμβρίου είναι μία μέρα μνήμης για τους αγωνιστές.

Έμβλημα

Το έμβλημα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου αποτελεί ο «Προμηθεύς Πυρφόρος».^[14]

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Προμηθέας χάρισε τη φωτιά στους ανθρώπους, παραλαμβάνοντάς τη από το εργαστήρι του Ήφαιστου και παραδίδοντάς τη στους ανθρώπους, μαθαίνοντας τους τον τρόπο χρήσης της, όπως επίσης τις Επιστήμες (κρυφά από την Αθηνά) και τα Γράμματα.

Ακαδημαϊκή οργάνωση

Το Ε.Μ.Π. αποτελείται από 9 Σχολές που περιλαμβάνουν περισσότερους από σαράντα Τομείς και πολυάριθμα Εργαστήρια:^[15]

• Σχολή Πολιτικών Μηχανικών (ιδρύθηκε το 1887)^[16]
• Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών (ιδρύθηκε το 1982)^[17]
• Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ιδρύθηκε το 1975)^[18]
• Σχολή Χημικών Μηχανικών (ιδρύθηκε το 1917)^[19]
• Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (ιδρύθηκε το 1917)^[20]
• Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών-Μηχανικών Γεωπληροφορικής (ιδρύθηκε το 1917)^[21]
• Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών (ιδρύθηκε το 1969)^[22]
• Σχολή Μεταλλειολόγων-Μεταλλουργών Μηχανικών (ιδρύθηκε το 1946)^[23]
• Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών (ιδρύθηκε το 1999)^[24]

Έρευνα

Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας.

Το Ε.Μ.Π. δραστηριοποιείται στους τομείς εκπαίδευσης και έρευνας που αφορούν τεχνολογίες αιχμής των γνωστικών αντικειμένων των μηχανικών όλων των ειδικοτήτων. Οι 500 καθηγητές-ερευνητές (μέλη Δ.Ε.Π.) μαζί με 300 μέλη του ειδικού εκπαιδευτικού και τεχνικού προσωπικού και τους 4.090 εξωτερικούς συνεργάτες είναι το ανθρώπινο δυναμικό που παρέχουν την εκπαίδευση στους 24.000 περίπου φοιτητές καθώς και την εκτέλεση της προχωρημένης έρευνας. Περίπου 300 διοικητικοί υπάλληλοι παρέχουν υποστήριξη στην ακαδημαϊκή κοινότητα.^[7]

Ακαδημαϊκή αξιολόγηση

Το 2025, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο βρίσκεται στην 321η θέση της παγκόσμιας κατάταξης QS World University Rankings και στην 180η θέση στην Ευρώπη. Για την ειδικότητα των Πολιτικών Μηχανικών, κατατάσσεται μεταξύ της 51ης και 100ής θέσης (2024). Η υψηλότερη θέση που έχει καταλάβει σε αυτή την κατηγορία ήταν η 25η το 2013.^[25] Το 2016 το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο αξιολογήθηκε από την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) και έλαβε συνολικά Θετική αξιολόγηση.^[6]

Το 2023 και το 2024, το ΕΜΠ ανεδείχθη πρώτο μεταξύ των ελληνικών ΑΕΙ με βάση τα ποιοτικά κριτήρια που θέτει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Για το 2024 στην πρώτη πεντάδα μετά το ΕΜΠ ήταν το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ το όριο των 2.000 μορίων ξεπέρασαν και τα Πανεπιστήμιο Κρήτης και Πολυτεχνείο Κρήτης.^[26]

Εγκαταστάσεις

Η πρόσοψη του κτηρίου Αβέρωφ.

Οι εγκαταστάσεις του ιδρύματος περιλαμβάνουν το συγκρότημα Πατησίων, την Πολυτεχνειούπολη, το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου και το Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας.^[27]

Ιστορικό συγκρότημα Πατησίων

Στο ιστορικό συγκρότημα της οδού Πατησίων φιλοξενούνται σήμερα η Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών.

Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου

Κεντρική βιβλιοθήκη του ΕΜΠ

Οι περισσότερες δραστηριότητες ιδρύματος λαμβάνουν χώρα στην Πολυτεχνειούπολη, μία έκταση πολλών στρεμμάτων στους βορειοδυτικούς πρόποδες του Υμηττού. Εκεί στεγάζονται οι οκτώ από τις εννέα Σχολές του Πολυτεχνείου και εκεί εδρεύει η Διοίκηση.

Στην Πολυτεχνειούπολη βρίσκεται το Αθλητικό Κέντρο του Ε.Μ.Π. και η Κεντρική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος.

Διοικητική οργάνωση

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο είναι ίδρυμα αυτοδιοικούμενο και βρίσκεται κάτω από την ανώτατη εποπτεία του κράτους που ασκεί το Υπουργείο Παιδείας. Τη διοίκηση του ιδρύματος ασκούν η σύγκλητος και ο πρύτανης του ιδρύματος. Ο πρύτανης εκπροσωπεί το ίδρυμα και προεδρεύει στη σύγκλητο. Η σύγκλητος εποπτεύει τη λειτουργία του ιδρύματος, δηλ. των σχολών, των εργαστηρίων κ.ά.

Άλλες αρχές του ιδρύματος είναι το ανώτατο πειθαρχικό συμβούλιο, το πειθαρχικό συμβούλιο και η διαχειριστική επιτροπή.

Το διδακτικό προσωπικό αποτελείται από τακτικούς καθηγητές, καθηγητές με σύμβαση, έκτακτους καθηγητές, υφηγητές, επιμελητές ή επιστημονικούς συνεργάτες. Σχετικά με τους υποψήφιους φοιτητές του Πολυτεχνείου, αυτοί πρέπει να είναι απόφοιτοι λυκείου και εισάγονται σ' αυτό μετά από πανελλήνιες εξετάσεις.

Απόφοιτοι

Κατηγορία: Απόφοιτοι Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

Η ομώνυμη συνοικία

Πολυτεχνείο

Η θέση του Πολυτεχνείου στο χάρτη

Το Πολυτεχνείο είναι περιοχή στο κέντρο της Αθήνας στη συνοικία του Μουσείου. Συνορεύει με τις συνοικίες Βάθη, Πλατεία Κάνιγγος, Πλατεία Βικτωρίας, Εξάρχεια. Πήρε το όνομά της από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο γύρω από το οποίο αναπτύχθηκε. Η περιοχή διασχίζεται από τις οδούς Πατησίων και 3ης Σεπτεμβρίου και εξυπηρετείται από το μετρό και από πολλές γραμμές λεωφορείων και τρόλεϊ.

Δείτε επίσης

• Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στην Ελλάδα