Πρωτάθλημα Ελλάδας καλαθοσφαίρισης ανδρών
Κορυφαία εθνική κατηγορία του πρωταθλήματος καλαθοσφαίρισης ανδρών στην Ελλάδα From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Η Α1 Εθνική Κατηγορία καλαθοσφαίρισης ανδρών ή Greek Basketball League (G.B.L.) είναι η πρώτη τη τάξει εθνική κατηγορία στην πυραμίδα των πρωταθλημάτων καλαθοσφαίρισης στην Ελλάδα.[1] Από το 2024 το πρωτάθλημα είναι γνωστό και με την ονομασία Stoiximan Greek Basketball League (G.B.L.) λόγω της χορηγίας από την εν λόγω εταιρεία.[2] Διοργανώνεται από τον Ε.Σ.Α.Κ.Ε. υπό την εποπτεία της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης (Ε.Ο.Κ.)
Εννέα ομάδες συνολικά έχουν κατακτήσει το πρωτάθλημα. Ο Παναθηναϊκός είναι ο πολυνίκης της διοργάνωσης με 40 τίτλους, διατηρεί το ρεκόρ συνεχόμενων κατακτήσεων με 9, ενώ ο Ολυμπιακός είναι ο τρέχον κάτοχος για το 2025.
Remove ads
Ιστορία
Το μπάσκετ πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1918 μέσω της Χ.Α.Ν. (κυρίως) και του «Οίκου του Στρατιώτη». Τότε, στο γήπεδο της Χ.Α.Ν. Αθηνών, για πρώτη φορά παίχτηκε μπάσκετ στην Ελλάδα. Μερικά μέλη της, μεταξύ των οποίων και ο Μάικ Στεργιάδης, που υπήρξε μαθητής του Νέισμιθ στο Σπρίνγκφιλντ, πήραν δύο καρέκλες, τις στερέωσαν ανάποδα σε δύο τοίχους και με μία μπάλα ποδοσφαίρου πρωτόπαιξαν μπάσκετ. Η Χ.Α.Ν. φρόντισε να διαδοθεί το άθλημα στα σχολεία και στους συλλόγους, ενώ συγχρόνως άρχισε να διοργανώνει και αγώνες. Μάλιστα, το 1920 έγινε στη Σμύρνη και το πρώτο τουρνουά, με τη συμμετοχή πέντε ομάδων και νικητής ήταν ο Πανιώνιος. Αυτά τα τουρνουά συνεχίστηκαν μέχρι το 1924 και άρχισαν να παίρνουν μέρος φοιτητές και μαθητές. Η Χ.Α.Ν. Αθηνών το 1924 διοργάνωσε ένα πρωτάθλημα, που κέρδισε η Α.Ε.Κ., η οποία θεωρείται ως η πρώτη Πρωταθλήτρια Αθηνών [3].
Στη συνέχεια, τη διοργάνωση ανέλαβε ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. και το πρώτο πρωτάθλημα υπό την αιγίδα του, διεξήχθη την αγωνιστική περίοδο 1927–28 με νικητή τον Ηρακλή Θεσσαλονίκης. Τα πρώτα χρόνια το πρωτάθλημα διεξαγόταν σε δύο φάσεις: στην πρώτη φάση διεξάγονταν τα τοπικά πρωταθλήματα Αθηνών και Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια οι πρώτοι των τοπικών πρωταθλημάτων συγκροτούσαν το πανελλήνιο πρωτάθλημα. Το 1963 δημιουργήθηκε εθνική κατηγορία, ενώ από το 1969 την διοργάνωση ανέλαβε η Ε.Ο.Κ. Το 1987 η πρώτη εθνική κατηγορία μετονομάστηκε σε Α1, ενώ από την αγωνιστική περίοδο 1992–93 τα πρωταθλήματα έγιναν επαγγελματικά με διοργανώτρια αρχή τον Ε.Σ.Α.Κ.Ε. Το πρωτάθλημα έλαβε την ονομασία Α1 Ε.Σ.Α.Κ.Ε.[4]
Τη σεζόν 2019–20 το πρωτάθλημα διεκόπη λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Στις 21 Μαΐου 2020, έπειτα από ψηφοφορία του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Σ.Α.Κ.Ε., αποφασίστηκε πρωταθλήτρια να αναδειχτεί η ομάδα που ήταν πρώτη τη στιγμή που διεκόπη το πρωτάθλημα (Παναθηναϊκός), ενώ οι δυο τελευταίοι της διοργάνωσης με την έως τότε βαθμολογία (Π.Α.Ο.Κ. και Άρης Θεσσαλονίκης) ψηφίστηκε να μην υποβιβαστούν.[5][6]
Remove ads
Πρωταθλητές
Σύνολο τίτλων
Remove ads
Συμμετοχές ομάδων στην Α΄ και Α1 Εθνική κατηγορία (1964–2026)
Ανά σύλλογο
Από την καθιέρωση της Α΄ Εθνικής την περίοδο 1963–64 έως σήμερα (περίοδος 2025–26), μόνο δύο ομάδες συμμετέχουν ανελλιπώς σε όλα τα πρωταθλήματα, ο Άρης Θεσσαλονίκης και ο Παναθηναϊκός. Μία απουσία έχει ο Π.Α.Ο.Κ. ο οποίος δεν αγωνίστηκε στην πρώτη διοργάνωση του 1963–64, ενώ τρεις απουσίες έχει η Α.Ε.Κ. και πέντε ο Ολυμπιακός Πειραιώς. Συνολικά 66 ομάδες έχουν μετάσχει στην Α΄ και Α1 Εθνική, οι εξής:
Ανά γεωγραφική περιφέρεια
Από τις 66 ομάδες που έχουν αγωνιστεί στην Α΄ και Α1 Εθνική από την περίοδο 1963–64 και έπειτα, οι 28 προέρχονται από την Αττική, ενώ μαζί με τις 12 προερχόμενες από τη Θεσσαλονίκη ομάδες καταδεικνύεται η «αστική» καταβολή του αθλήματος στην Ελλάδα. Από τις 25 ομάδες της υπόλοιπης Ελλάδας, οι περισσότερες εμφανίστηκαν στη μεγάλη κατηγορία μόλις κατά την τελευταία δεκαπενταετία, ενώ υπάρχουν περιφέρειες όπως η Ήπειρος και η Θράκη οι οποίες δεν έχουν καμία εκπροσώπηση. Η «επαρχιακή» ομάδα με τις περισσότερες παρουσίες (34) καθώς και η πρώτη που συμμετείχε στην Α1 Εθνική (1971–72) είναι ο Απόλλων Πατρών.
Remove ads
Συμμετοχές ομάδων στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα (1928–1963)
Ανά σύλλογο
Συνολικά 33 ομάδες έχουν μετάσχει στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα (1928–1963), οι εξής:
Remove ads
Συμμετοχές ομάδων στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, την Α΄ και Α1 Εθνική (1928–2026)
Ανά σύλλογο
Συνολικά 82 ομάδες έχουν μετάσχει σε όλα τα πρωταθλήματα (1928–2026), οι εξής:
Remove ads
Πρωταθλητές και Φιναλίστ στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα (1928–1963)
Remove ads
Οι τρεις πρώτοι στην Α' Εθνική (1964–1986)
Αγώνες μπαράζ
Τέσσερεις φορές χρειάστηκε να διεξαχθεί αγώνας μπαράζ για την ανάδειξη του πρωταθλητή, μεταξύ δύο ομάδων που ισοβάθμισαν στην πρώτη θέση.
Remove ads
Οι τελικοί και μικροί τελικοί των play off από την καθιέρωση της Α1 Εθνικής
- ^1 Ο Παναθηναϊκός δεν κατέβηκε να αγωνιστεί στον τέταρτο αγώνα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την διαιτησία του τρίτου αγώνα.
- ^2 Ο τέταρτος αγώνας διακόπηκε σε βάρος του Ολυμπιακού 1'03" πριν τη λήξη κι ενώ το σκορ ήταν 76–69 υπέρ του Παναθηναϊκού.
- ^3 Ο τρίτος αγώνας διακόπηκε σε βάρος του Ολυμπιακού 1'27" πριν τη λήξη κι ενώ το σκορ ήταν 76–72 υπέρ του Παναθηναϊκού.
- ^4 Ο τέταρτος αγώνας διακόπηκε οριστικά σε βάρος του Παναθηναϊκού 12'42" πριν τη λήξη με το σκορ στο 63–35 υπέρ του Ολυμπιακού.
Remove ads
Οι πρώτοι σκόρερ της Α΄ και Α1 ανά αγωνιστική χρονιά (Κανονική περίοδος)
Περισσότερες φορές πρώτος σκόρερ του Ελληνικού Πρωταθλήματος έχει αναδειχτεί ο Νίκος Γκάλης (11 φορές).
Remove ads
Οι πρώτοι ριμπάουντερ της Α1 ανά αγωνιστική χρονιά (Κανονική περίοδος)
Περισσότερες φορές πρώτος ριμπάουντερ του Ελληνικού Πρωταθλήματος έχει αναδειχτεί ο Ντίνο Ράτζα (3 φορές).
Remove ads
Οι πρώτοι στις ασίστ της Α1 ανά αγωνιστική χρονιά (Κανονική περίοδος)
Περισσότερες φορές πρώτος στις ασίστ του Ελληνικού Πρωταθλήματος έχει αναδειχτεί ο Νικ Καλάθης (5 φορές).
Remove ads
Οι πρώτοι στα κλεψίματα της Α1 ανά αγωνιστική χρονιά (Κανονική περίοδος)
Περισσότερες φορές πρώτος στα κλεψίματα του Ελληνικού Πρωταθλήματος έχει αναδειχτεί ο Δημήτρης Διαμαντίδης (6 φορές).
Οι πρώτοι στα κοψίματα της Α1 ανά αγωνιστική χρονιά (Κανονική περίοδος)
Περισσότερες φορές πρώτος στα κοψίματα του Ελληνικού πρωταθλήματος έχουν αναδειχτεί οι Παναγιώτης Φασούλας, Στόγιαν Βράνκοβιτς, Ράιαν Στακ και Ντάνι Αγκμπελίς (2 φορές).
Οι δέκα πρώτοι στις στατιστικές κατηγορίες της Α1
- Στατιστικά από 1986-2023
- Με έντονο χρώμα εν ενεργεία παίκτης
- Τελευταία ενημέρωση: 11/1/2023
Οι πέντε πρώτοι στις στατιστικές κατηγορίες της Α1 ΕΣΑΚΕ
- Το πρωτάθλημα Α1 ΕΣΑΚΕ από το 1992 που έγινε επαγγελματική διοργάνωση
- Στατιστικά από 1992-2023
- Τελευταία ενημέρωση: 21/11/2023
- Με έντονο Ενεργοί αθλητές.
Ξένοι παίκτες με τα περισσότερα παιχνίδια στην Α1-Α1 ΕΣΑΚΕ
- Στατιστικά από 1986-2023
- Κάποιοι παίκτες έχουν διπλή εθνικότητα.
- Τελευταία ενημέρωση: 11/1/2023
- Με έντονο Ενεργοί αθλητές.
Προπονητές με τα περισσότερα παιχνίδια σε Α' Εθνική και Α1 ΕΣΑΚΕ
- Στατιστικά από 1963-2024
- Τελευταία ενημέρωση: 11 Νοεμβρίου 2024
- Με έντονο Ενεργοί προπονητές.
Πολυνίκεις προπονητές
- Στατιστικά από 1963-2023 [21]
- Τελευταία ενημέρωση: 11 Ιανουάριος 2023
- Με έντονο Ενεργοί προπονητές.
Παραπομπές
Πηγές
Δείτε επίσης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads