Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ) ιδρύθηκε το 1957, μετά την κατάργηση του τραμ στη Θεσσαλονίκη. Αποτελεί τον βασικό φορέα διαχείρισης και λειτουργίας των αστικών λεωφορείων της πόλης. Για πολλές δεκαετίες λειτούργησε ως μονοπώλιο στις δημόσιες συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης, μέχρι την έναρξη της λειτουργίας του μετρό.[1]
![]() |
το λήμμα μπορεί να εστιάζει υπερβολικά σε πρόσφατα γεγονότα. |
Remove ads
Ιστορία

Οι αστικές συγκοινωνίες στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησαν το 1879, όταν βελγική εταιρεία εισήγαγε άμαξες πέντε θέσεων. Ακολούθησε η ανάπτυξη δικτύου ιππήλατων και αργότερα ηλεκτροκίνητων τροχιοδρόμων, με την ίδρυση της Εταιρείας Τροχιοδρόμων και Ηλεκτρισμού το 1908. Τις δεκαετίες του 1930 και 1940 εμφανίστηκαν τα πρώτα λεωφορεία, ενώ το τραμ συνέχισε να λειτουργεί μέχρι τη δεκαετία του 1950.
Το 1957, με την κατάργηση του τραμ, ιδρύθηκε ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ) με το Νομοθετικό Διάταγμα 3721/1957, ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Ο ΟΑΣΘ ανέλαβε αποκλειστικά το συγκοινωνιακό έργο της πόλης βάσει σύμβασης παραχώρησης με το ελληνικό κράτος, με αρχικό στόλο 283 λεωφορείων.
Κατά τις επόμενες δεκαετίες, ο οργανισμός επεκτάθηκε σταδιακά, ενσωματώνοντας περιοχές των δυτικών και ανατολικών προαστίων, όπως η Σίνδος, η Θέρμη, το Ωραιόκαστρο, ο Χορτιάτης, η Μηχανιώνα και άλλες. Ο στόλος εμπλουτίστηκε με νέα οχήματα και το 1978 ο ΟΑΣΘ εισήγαγε τα πρώτα αρθρωτά λεωφορεία στην Ελλάδα.
Το 2001 υπογράφηκε νέα σύμβαση με το κράτος με ισχύ έως το 2009, ενώ το 2003 ο ΟΑΣΘ επέκτεινε τις γραμμές του σε 15 ακόμη δήμους. Μέχρι το 2009 ο στόλος αριθμούσε 604 λεωφορεία.[2]
Η τελευταία σύμβαση παραχώρησης υπογράφηκε το 2008 και προέβλεπε ότι ο ΟΑΣΘ θα συνεχίσει το έργο του έως και δύο έτη μετά την έναρξη λειτουργίας του μετρό Θεσσαλονίκης. Μετά τη λήξη της, το τροχαίο υλικό και τα αμαξοστάσια θα περιέλθουν στο Δημόσιο, με αποζημίωση στους μετόχους για το αναπόσβεστο της αξίας τους.
Τον Ιούλιο του 2017, με τον νόμο 4482/2017, ο ΟΑΣΘ κρατικοποιήθηκε και τέθηκε σε καθεστώς εκκαθάρισης, ενώ η διαχείριση πέρασε στον δημόσιο φορέα ΟΣΕΘ (Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης).[3][4]
Το 2020 υπεγράφη σύμβαση συνεργασίας μεταξύ ΟΣΕΘ και ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της οποίας τα ΚΤΕΛ ανέλαβαν περίπου το ένα τρίτο του συγκοινωνιακού έργου της πόλης. Μέχρι τον Απρίλιο του ίδιου έτους, κυκλοφόρησαν 100 νέα λεωφορεία σε 25 γραμμές, με την κυβέρνηση να εκτιμά εξοικονόμηση 23 εκατομμυρίων ευρώ.[5]
Κατά την περίοδο 2020–2024, ο ΟΑΣΘ προχώρησε σε σταδιακή ανανέωση του στόλου, με νέες προμήθειες και ενοικιάσεις οχημάτων. Τον Μάιο του 2024 τέθηκαν σε κυκλοφορία τα πρώτα ηλεκτρικά λεωφορεία στην Ελλάδα. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς ξεκίνησε νέα τιμολογιακή πολιτική και προετοιμασία για την εφαρμογή ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Η πλήρης μετάβαση σε ηλεκτρικά λεωφορεία προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2027.

Remove ads
Γραμμές
Ο ΟΑΣΘ εξυπηρετεί τη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης μέσω συνολικά 87 βασικών λεωφορειακών γραμμών (με περισσότερες από 260 παραλλαγές και ειδικές υποκατηγορίες), χρησιμοποιώντας στόλο άνω των 620 οχημάτων.
Το δίκτυο καλύπτει, πέρα από το πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης, και περιαστικές περιοχές των δήμων Δέλτα, Θερμαϊκού, Θέρμης, Λαγκαδά και Ωραιοκάστρου. Το νοτιότερο άκρο εξυπηρέτησης φθάνει μέχρι τη Νέα Μηχανιώνα, ενώ στα βορειότερα σημεία περιλαμβάνονται περιοχές όπως ο Λαγκαδάς και η Ευκαρπία.
Η γραμμή 72Β (ΙΚΕΑ – Νέα Μηχανιώνα) είναι η μεγαλύτερη σε μήκος, καλύπτοντας περίπου 36 χιλιόμετρα σε διαδρομή άνω των 80 λεπτών, με 68 στάσεις καθ’ οδόν. Αντιθέτως, η γραμμή 03Κ παρουσιάζει τη μεγαλύτερη επιβατική κίνηση στο σύστημα.
Η ανταπόκριση μεταξύ των γραμμών εξυπηρετείται μέσω σημαντικών κόμβων, όπως ο Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός, το ΙΚΕΑ, τα ΚΤΕΛ Μακεδονία και το τέρμα της Σταυρούπολης, ενώ το δίκτυο περιλαμβάνει συνολικά 16 τερματικούς σταθμούς.
Πρόσβαση για ΑΜΕΑ
Από το 2005, ο ΟΑΣΘ εφαρμόζει ειδικό πρόγραμμα για τη δωρεάν μεταφορά ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ). Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται περίπου 12.000 μετακινήσεις μέσω τεσσάρων ειδικά διαμορφωμένων λεωφορείων (τρεις σε καθημερινή λειτουργία και ένα εφεδρικό). Τα οχήματα αυτά διαθέτουν υποδομές προσβασιμότητας και συνοδευτικό προσωπικό, εξυπηρετώντας κυρίως μετακινήσεις από και προς δομές υγείας και εκπαίδευσης.
Τηλεματική
Ο ΟΑΣΘ διαθέτει σύστημα τηλεματικής, το οποίο παρέχει πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο για την κυκλοφορία των λεωφορείων. Η τεχνολογία αυτή περιλαμβάνει:
- Οπτική και ηχητική αναγγελία στάσεων εντός ορισμένων λεωφορείων,
- Έξυπνες στάσεις (περίπου 200 σε όλο το δίκτυο) με ένδειξη αναμενόμενου χρόνου άφιξης,
- Εσωτερικό σύστημα εντοπισμού για βελτιστοποίηση της κυκλοφορίας του στόλου.
Το σύστημα αυτό έχει στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού και τη βελτίωση της ακρίβειας και της αξιοπιστίας των δρομολογίων.
Remove ads
Στόλος Λεωφορείων


Ο ΟΑΣΘ διαθέτει στόλο περίπου 320 λεωφορείων (2025), που εκτελούν συγκοινωνιακό έργο εντός της μητροπολιτικής περιοχής της Θεσσαλονίκης. Ο στόλος αποτελείται από μόνιμα ιδιόκτητα οχήματα, καθώς και από λεωφορεία μέσω leasing, στο πλαίσιο προσωρινών προγραμμάτων ενίσχυσης της συγκοινωνίας.
Από το 2020 βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα πλήρους ανανέωσης του στόλου, με στόχο έως το 2027 όλα τα οχήματα να αντικατασταθούν από οχήματα μηδενικών εκπομπών, κυρίως ηλεκτρικά λεωφορεία, ενώ εξετάζεται και η ένταξη υδρογονοκίνητων οχημάτων για τον ΟΑΣΘ.
Τρέχων στόλος (2025):
- 110 x Yutong E12 (2024)
- 26 x Temsa MD9 LE (2024)
- 15 x Anadolu Isuzu Citiport 12 (2023)
- 20 x MAN 18C Lion's City NG330 EfficientHybrid (2019)
- 15 x Solaris Urbino III 18,75 (2017)
- 5 x Mercedes-Benz Sprinter W906 516CDI (2017)
- 33 x Mercedes-Benz Citaro C2 G (2013)
- 28 x Mercedes-Benz Citaro C2 (2013)
- 31 x Mercedes-Benz O530 Citaro FL G (2006-2011)
- 9 x ΕΛΒΟ C08.B9LA (Volvo B9LA) (2010)
- 5 x ΕΛΒΟ C08.B9L (Volvo B9L) (2010)
- 7 x MAN A23 Lion's City G NG3*3 (2008)

Ιστορικά μοντέλα (1990–2010)
Ο ΟΑΣΘ στο παρελθόν διέθετε ιστορικά μοντέλα και με τον εισπράκτορα τότε, όπως:
- Σαρακάκης (Volvo B10M Mk)
- Σαρακάκης "Αλέξανδρος" (Volvo B10M)
- ΕΛΒΟ U90 (Mercedes-Benz O405)
- Σφακιανάκης Βεργίνα (MAN SS500)
- Scania L113CLL (ΕΛΒΟ C93.113CLL)
Τα περισσότερα από αυτά αποσύρθηκαν σταδιακά μεταξύ 2005 και 2023.[6]
Διαγωνισμός προμήθειας νέων λεωφορείων
Απόπειρα διαγωνισμού (2019)
Στις αρχές του 2019, η ελληνική κυβέρνηση προκήρυξε διαγωνισμό για την προμήθεια 750 νέων αστικών λεωφορείων για την Αθήνακαι τη Θεσσαλονίκη,[7] εκ των οποίων 350 προορίζονταν για τη Θεσσαλονίκη (150 ηλεκτρικά, 150 φυσικού αερίου και 50 πετρελαίου). Ο προϋπολογισμός ανερχόταν σε περίπου 461 εκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της 15ετούς συντήρησης των οχημάτων από τους προμηθευτές.
Ο διαγωνισμός αντιμετώπισε αντιδράσεις από ενδιαφερόμενες εταιρείες λόγω των όρων συντήρησης και τεχνικών απαιτήσεων, με αποτέλεσμα προσφυγές στην Αρχή Εκδίκασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ). Τον Αύγουστο του 2019, η ΑΕΠΠ ακύρωσε τον διαγωνισμό κρίνοντας ότι παραβίαζε την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, ενώ οι τεχνικές προδιαγραφές χαρακτηρίστηκαν περιοριστικές για τον ανταγωνισμό.
Νέος διαγωνισμός (2020–)
Τον Νοέμβριο του 2019, η νέα κυβέρνηση ανακοίνωσε νέο σχεδιασμό για την προμήθεια συνολικά 1.300 αστικών λεωφορείων, εκ των οποίων 300 θα διατεθούν στη Θεσσαλονίκη. Ο νέος διαγωνισμός οργανώθηκε σε δύο φάσεις:
- Α' φάση: Προμήθεια 600 λεωφορείων (200 ηλεκτρικά, 200 φυσικού αερίου και 200 υβριδικά), εκ των οποίων 150 για τη Θεσσαλονίκη. Η χρηματοδότηση προήλθε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το ΕΣΠΑ 2014–2020, με συνολικό κόστος περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ.
- Β' φάση: Προγραμματισμός για την προμήθεια επιπλέον 750 λεωφορείων σε μεταγενέστερο στάδιο, με βάση τις ανάγκες των δύο μεγαλουπόλεων.
Ο στόχος του νέου διαγωνισμού ήταν η σταδιακή αντικατάσταση του παλαιού στόλου και η ενίσχυση της χρήσης καθαρών μορφών ενέργειας στις δημόσιες συγκοινωνίες.[8]
Remove ads
Αμαξοστάσια
Ο ΟΑΣΘ διαθέτει δύο βασικά αμαξοστάσια για τη στάθμευση, συντήρηση και ανεφοδιασμό των λεωφορείων του:
- Το αμαξοστάσιο Σταυρούπολης, το οποίο εξυπηρετεί κυρίως παλαιότερα οχήματα και φιλοξενεί μέρος του στόλου των ηλεκτρικών λεωφορείων.
- Το αμαξοστάσιο Φοίνικα, όπου σταθμεύουν κατά κύριο λόγο νεότερα λεωφορεία και πραγματοποιείται επίσης τεχνική υποστήριξη.[εκκρεμεί παραπομπή]
Τα ηλεκτρικά λεωφορεία του οργανισμού διαμοιράζονται και στα δύο αμαξοστάσια, με τη Σταυρούπολη να φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αναλογία αυτών (2025).
Remove ads
Κριτική
Ο ΟΑΣΘ έχει δεχθεί κατά καιρούς κριτική για το ύψος της κρατικής επιδότησης που ελάμβανε μέσω των συμβάσεων παραχώρησης με το ελληνικό δημόσιο. Την περίοδο 2007–2013, ο οργανισμός φέρεται να έλαβε συνολική επιχορήγηση περίπου 910 εκατομμυρίων ευρώ, ποσό συγκρίσιμο με εκείνο του ΟΑΣΑ, αν και με μικρότερο συγκοινωνιακό έργο. Παράλληλα, έχουν διατυπωθεί επικρίσεις για το ετήσιο μέρισμα προς τους μετόχους, το οποίο υπολογιζόταν σε περίπου 16.5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.[9]
Ο οργανισμός έχει επίσης επικριθεί για τον μονοπωλιακό χαρακτήρα του, καθώς και για το γεγονός ότι δεν προχώρησε —όπως προβλεπόταν στη σύμβαση του 1957[10][11]— η αντικατάσταση των παλαιών γραμμών τραμ με γραμμές τρόλλεϊ στη Θεσσαλονίκη.[12]
Το μονοπώλιο του ΟΑΣΘ στην αστική συγκοινωνία της Θεσσαλονίκης άρχισε να περιορίζεται από το 2020, με τη συμμετοχή των ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης, Σερρών και Χαλκιδικής στην εκτέλεση μέρους του συγκοινωνιακού έργου. Το 2025, με την έναρξη λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης, πραγματοποιήθηκε περαιτέρω αναδιάρθρωση του λεωφορειακού δικτύου, μειώνοντας τον αποκλειστικό ρόλο του οργανισμού.[13]
Remove ads
Τρόλεϊ
Μετά την κατάργηση του τραμ το 1957, εκπονήθηκε μελέτη για την εγκατάσταση δικτύου ηλεκτροκίνητων τρόλλεϊ στη Θεσσαλονίκη, ως μέσου αντικατάστασης των παλαιών γραμμών. Η μελέτη πρότεινε τη δημιουργία δύο βασικών γραμμών:
- Γραμμή Ι: Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός – Πλατεία Ι. Μεταξά – Πανεπιστήμιο – Δημοτικό Νοσοκομείο (Άγιος Δημήτριος) – Λεωφόρος Στρατού – Χαριλάου
- Γραμμή ΙΙ: Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός – Πλατεία Ι. Μεταξά (Βαρδάρι) – Βενιζέλου – Μητρόπολη – Λευκός Πύργος – Βασ. Όλγας – Ντεπώ
Το σχέδιο προέβλεπε τρολεϊοφόρα οχήματα 100 θέσεων με συχνότητα δρομολογίων μικρότερη των τριών λεπτών. Ωστόσο, το τότε ο Υπουργείο Συγκοινωνιών δεν ενέκρινε την υλοποίηση του έργου και το σχέδιο εγκαταλείφθηκε. Αντί αυτού, οι αστικές συγκοινωνίες αναλήφθηκαν πλήρως από τον νεοϊδρυθέντα ΟΑΣΘ με στόλο πετρελαιοκίνητων λεωφορείων.[14]
Remove ads
Παραπομπές
Δείτε επίσης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads