Σοβαρότητα

Η σοβαρότητα (ουσιαστικό, επίθετο: σοβαρός) είναι η ύπαρξη βαρύτητας, κρισιμότητας ή η στάση υπευθυνότητας απέναντι σε κάτι που θεωρείται σημαντικό.^[1] Άλλοι φιλόσοφοι και σχολιαστές έχουν επικρίνει την υπερβολική σοβαρότητα, ενώ άλλοι την έχουν εκθειάσει.^{[2][3][4][5][6]} Η σοβαρότητα συχνά αντιπαραβάλλεται με την κωμωδία.^[7] Στη θεωρία του χιούμορ, πρέπει κανείς να έχει αίσθηση του χιούμορ και αίσθηση σοβαρότητας για να διακρίνει αν κάθε αναμένεται να εκληφθεί κυριολεκτικά ή όχι^[8] ή αν είναι σημαντικό ή όχι. Άλλοτε, η έννοια της σοβαρότητας μπορεί να αντιπαραβληθεί με την έννοια του παιχνιδιού.^[9] Ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν την έννοια της σοβαρότητας για να σχηματίσουν αξίες και να διακρίνουν τι είναι σοβαρό και τι όχι μελετάται στην αναπτυξιακή ψυχολογία και την εκπαιδευτική ψυχολογία.^[10] Επίσης, υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ του βαθμού σοβαρότητας διαφόρων εγκλημάτων κατά την επιβολή της ποινής βάσει νόμου.^[11] Το τι θεωρείται και τι δεν θεωρείται σοβαρό ποικίλλει ευρέως ανάλογα με τις διαφορετικές κουλτούρες.^[12]

Ενίοτε, τα πεδία που μελετούν τη σοβαρότητα αλληλεπικαλύπτονται, όπως η αναπτυξιακή ψυχολογία και η εγκληματολογία.^[10]

Φιλοσοφικές στάσεις απέναντι στη σοβαρότητα

Επιδοκιμασία της «υψηλής σοβαρότητας»

Κάποιοι χρησιμοποιούν τη «σοβαρότητα» εγκωμιαστικά στιις πανεπιστημιακές σπουδές ή στη βιβλιογραφία.^[6] Ο ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας του 19ου αιώνα Μάθιου Άρνολντ ανέφερε ως τα σημαντικότερα κριτήρια για να κριθεί η αξία ενός ποιήματος την «υψηλή αλήθεια» και την «υψηλή σοβαρότητα».^[13]

Περιφρόνηση της σοβαρότητας

Πολλοί έχουν εκφράσει περιφρονητική στάση απέναντι στην υπερβάλλουσα σοβαρότητα, σε αντιπαραβολή με τη χιουμοριστική στάση. Ο ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και φιλόσοφος Τζόζεφ Άντισον ανέφερε ότι το να είσαι σοβαρός είναι βαρετό.^[5] Ο πολιτικός σατιρικός συγγραφέας Πι Τζέι Ορούρκ είπε ότι «η σοβαρότητα είναι ηλιθιότητα που σπούδασε».^[14] Ο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Όσκαρ Ουάιλντ είπε ότι «η ζωή παραείναι σημαντική για να την παίρνουμε στα σοβαρά».^[15] Με ένα του λογοπαίγνιο, ο μυθιστοριογράφος Σάμιουελ Μπάτλερ υποστήριξε «η μόνη σοβαρή πεποίθηση που πρέπει να έχει ένας άνθρωπος είναι ότι τίποτα δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται υπερβολικά σοβαρά».^[16]

Σε ορισμένες ασκητικές ή πουριτανικές θρησκευτικές λατρείες, πρέπει πάντα να λαμβάνεται μια στάση σοβαρότητας, ενώ η σοβαρότητα και ο πουριτανισμός με την άρνηση των κοινωνικών απολαύσεων και ηδονών είναι οι μόνες αποδεκτές συμπεριφορές. Ο Πέρι Μίλερ έγραψε για την υπερβολική σοβαρότητα των πουριτανών ότι «η απλή ανθρωπότητα κάνει επιτέλους έκκληση για ανακούφιση από την ατελείωτη άκρα σοβαρότητα του πουριτανικού κώδικα».^[2]

Το «πνεύμα της σοβαρότητας» στον υπαρξισμό

Ο υπαρξιστής φιλόσοφος Ζαν-Πολ Σαρτρ αποκάλεσε «πνεύμα σοβαρότητας» την πεποίθηση σε μια αντικειμενική και ανεξάρτητη καλοσύνη που μπορούν να ανακαλύψουν οι άνθρωποι στα πράγματα θεωρώντας ότι αυτή η πεποίθηση οδηγεί σε κακή πίστη. Υποστήριξε ότι οι άνθρωποι ξεχνούν ότι οι αξίες δεν είναι απόλυτες, αλλά είναι δυνητικές και υποκειμενικές.^[3][4] Σύμφωνα με τον Σαρτρ, «το πνεύμα της σοβαρότητας έχει δύο χαρακτηριστικά: θεωρεί τις αξίες υπερβατικά δεδομένα, ανεξάρτητα από την ανθρώπινη υποκειμενικότητα, και μεταφέρει την ιδιότητα του "επιθυμητού" από την οντολογική δομή των πραγμάτων στην απλή υλική τους σύσταση».^[4]

Σοβαρότητα και κωμωδία

Η σοβαρότητα αντιπαραβάλλεται ενίοτε με το κωμικό στοιχείο του χιούμορ. Στις παραστατικές τέχνες και τη λογοτεχνία, η ιλαροτυραγωδία είναι ένα είδος που συνδυάζει τη σοβαρότητα με το κωμικό στοιχείο, το δράμα με την κωμωδία.^[7][17]

Μέτρηση και ανίχνευση

Ανίχνευση της σοβαρότητας στο χιούμορ

Στη θεωρία του χιούμορ, κάποιος πρέπει να έχει αίσθηση χιούμορ και αίσθηση σοβαρότητας για να διακρίνει για να διακρίνει αν κάθε αναμένεται να εκληφθεί κυριολεκτικά ή όχι.^[8] Χρειάζεται ακόμη πιο έντονη αίσθηση όταν χρησιμοποιείται χιούμορ για να παρουσιαστεί μια σοβαρή άποψη.^[8][18] Οι ψυχολόγοι έχουν μελετήσει τον τρόπο με τον οποίο θεωρείται ότι στο χιούμορ υπάρχει σοβαρότητα, όπως όταν οι γελωτοποιοί της βασιλικής αυλής χρησιμοποιούσαν το χιούμορ για να μεταφέρουν σοβαρές πληροφορίες.^[19]

Ανίχνευση σοβαρότητας στην αναπτυξιακή ψυχολογία

Στην αναπτυξιακή ψυχολογία και την εκπαιδευτική ψυχολογία, η σοβαρότητα μελετάται σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αναπτύσσουν την ικανότητα να διακρίνουν τα επίπεδα σοβαρότητας, καθώς σχετίζεται με παραβάσεις και με τον τρόπο που περνά κανείς τον χρόνο του. Για παράδειγμα, ένα παιδί πρέπει να μάθει να διακρίνει μεταξύ των επιπέδων σοβαρότητας σε φράσεις όπως «κάτσε φρόνιμα» και «κοίτα και από τις δύο πλευρές πριν περάσεις τον δρόμο», που έχουν την ίδια γλωσσική και κανονιστική δομή, αλλά διαφορετικά επίπεδα σοβαρότητας.^[10][20]

Μέτρηση του βαθμού σοβαρότητας στο έγκλημα

Ο βαθμός σοβαρότητας των εγκλημάτων είναι σημαντικός παράγοντας που σχετίζεται με το έγκλημα. Ένα πρότυπο για τη μέτρηση είναι ο βαθμός στον οποίο ένα έγκλημα επηρεάζει τους άλλους ή την κοινωνία. Το κακούργημα θεωρείται γενικά αδίκημα «υψίστης σοβαρότητας», ενώ το πλημμέλημα όχι.

Στο ποινικό δίκαιο, ο βαθμός σοβαρότητας λαμβάνεται υπόψη κατά την επιβολή ποινής ανάλογα με το έγκλημα.^[21] Η σοβαρότητα ενός εγκλήματος είναι σημαντικός παράγοντας όσον αφορά τη διάθεση πόρων για την επιβολή του νόμου.^[22][23]

Η έννοια και η μέτρηση της σοβαρότητας αποτελεί μείζον ζήτημα σε θέματα δημόσιας πολιτικής. Έχει αναπτυχθεί σχετικά ένα ποσοτικό σύστημα βαθμολόγησης που ονομάζεται «βαθμός σοβαρότητας».^[11]

Στην ιατρική

Οι βαθμοί σοβαρότητας χρησιμοποιούνται στην ιατρική για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την περίθαλψη. Η σοβαρότητα σχετίζεται με τις επιπτώσεις της καθυστέρησης ή της μη παροχής ιατρικής περίθαλψης. Σε ένα εφημερεύον νοσοκομείο, οι νοσηλευτές που υποδέχονται ένα περιστατικό θα πρέπει να αξιολογήσουν τον βαθμό σοβαρότητάς του και να καθορίσουν τη σειρά με την οποία θα του παρασχεθεί περίθαλψη. Η σοβαρότητα ενός περιστατικού χρησιμοποιείται και στη λήψη αποφάσεων σχετικά με το εάν θα πραγματοποιηθούν επεμβατικές διαδικασίες όπως η χειρουργική επέμβαση.

Πολιτισμικές παραλλαγές

Το τι θεωρείται σοβαρό και το όχι ποικίλλει ευρέως από τη μια κουλτούρα στην άλλη και μελετάται στην κοινωνιολογία, την πολιτιστική ανθρωπολογία και την εγκληματολογία. Το να ακολουθεί κάποιος διαφορετική θρησκευτική πίστη μπορεί να θεωρηθεί σοβαρό έγκλημα σε ορισμένες κουλτούρες. Το κάπνισμα μαριχουάνας μπορεί να είναι σοβαρό έγκλημα σε ορισμένες κουλτούρες και όχι σε άλλες. Η ομοφυλοφιλία επίσης είναι σοβαρό έγκλημα σε ορισμένες κουλτούρες, ενώ και η πορνεία είναι σοβαρό έγκλημα σε άλλες.^[12]

Τέλος, η αντίληψη της σοβαρότητας υπολογίζεται κατά την αξιολόγηση των διαφόρων πολιτισμικών αντιλήψεων σε σχέση με τους κινδύνους για την υγεία.^[24]