Τίτο Πουέντε

Ο Έρνεστ Άντονι Πουέντε Τζούνιορ (αγγλικά: Ernest Anthony Puente Jr., 20 Απριλίου 1923 - 1 Ιουνίου 2000),^[15] κοινώς γνωστός ως Τίτο Πουέντε, ήταν Αμερικανός μουσικός, τραγουδοποιός, αρχηγός συγκροτήματος και παραγωγός δίσκων. Συνέθεσε χορευτική μουσική μάμπο και λάτιν τζαζ.

Τίτο Πουέντε
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Tito Puente (Αγγλικά)
Γέννηση	20  Απριλίου 1923[1][2][3] Νέα Υόρκη[4]
Θάνατος	31  Μαΐου 2000[1][5] και 1  Ιουνίου 2000[6] Νέα Υόρκη[7]
Συνθήκες θανάτου	καρδιοχειρουργική[8]
Τόπος ταφής	κοιμητήριο Γούντλον
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Σπουδές	Σχολή Τζούλιαρντ και Norman Thomas High School
Ιδιότητα	ηθοποιός, αρχηγός μουσικού συγκροτήματος, διευθυντής ορχήστρας, συνθέτης[9], salsa musician, κρουστός και μουσικός ηχογραφήσεων
Τέκνα	Audrey Puente και Tito Puente, Jr.
Όργανα	timbales, βιμπρόφωνο[10], φωνή[11] και Τυμπάνια[10]
Είδος τέχνης	λατινοαμερικάνικη μουσική και Σάλσα[12]
Βραβεύσεις	Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών, Βραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς (2003), Ζωντανός Θρύλος (Απριλίου 2000)[13], Billboard Latin Music Lifetime Achievement Award (1995), Grammy Award for Best Latin Recording (1979), Grammy Award for Best Tropical Latin Album (1984), Grammy Award for Best Tropical Latin Album (1991), Grammy Award for Best Tropical Latin Album (2000), Latin Grammy Award for Best Traditional Tropical Album (2000), Latin Grammy Award for Best Traditional Tropical Album (2001), International Latin Music Hall of Fame (1999), Latin Songwriters Hall of Fame (2016) και Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[14]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Πουέντε και η μουσική του έχουν εμφανιστεί σε ταινίες όπως The Mambo Kings του Αρν Γκλίμτσερ και Κάγε 54 του Φερνάντο Τρουέμπα. Έπαιξε ως γκεστ σε τηλεοπτικές εκπομπές, όπως το Sesame Street και το διπλό επεισόδιο των Simpsons "Who Shot Mr. Burns;".

Τα πρώτα χρόνια

Ο Πουέντε γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1923, στο Νοσοκομείο του Χάρλεμ στην περιφέρεια του Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Ήταν γιος του Έρνεστ και της Φελίσια Πουέντε, Πορτορικανών που ζούσαν στο ισπανόφωνο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης.^[16][17] Η οικογένειά του μετακόμιζε συχνά, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής του ηλικίας στο ισπανόφωνο Χάρλεμ.^[16] Ο πατέρας του Πουέντε ήταν ο επιστάτης σε εργοστάσιο ξυραφιών.^[18] Η οικογένειά του τον αποκαλούσε Ερνεστίτο, που στα ισπανικά σημαίνει Μικρός Ερνέστος, και αυτό συντομεύτηκε σε "Τίτο".^[19]

Ως παιδί, τον περιέγραφαν ως υπερκινητικό και, όταν οι γείτονες παραπονέθηκαν ότι άκουσαν τον επτάχρονο Πουέντε να βαράει γλάστρες και κουφώματα, η μητέρα του τον έστειλε σε μαθήματα πιάνου αξίας 25 σεντ.^[18] Μεταπήδησε στα κρουστά σε ηλικία 10 ετών, αντλώντας επιρροή από τον ντράμερ της τζαζ Τζιν Κρούπα.^[18] Αργότερα, δημιούργησε ένα τραγουδιστικό και χορευτικό ντουέτο με την αδερφή του Άννα τη δεκαετία του 1930 και σκόπευε να γίνει χορευτής, αλλά ένας τραυματισμός στον τένοντα του αστραγάλου τον εμπόδισε να ακολουθήσει τον χορό επαγγελματικά.^[17][18] Όταν ο ντράμερ στο συγκρότημα του Machito κλήθηκε στο στρατό, ο Πουέντε πήρε τη θέση του.^[18]

Παίζουμε τζαζ σε στιλ λάτιν, αυτό είναι όλο.^[20]

Καριέρα

Ο Πουέντε στο Village Gate τη δεκαετία του 1980

Ο Πουέντε υπηρέτησε τρία χρόνια στο ναυτικό στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αφού επιστρατεύτηκε το 1942.^[21] Απολύθηκε έχοντας συμμετάσχει σε εννέα μάχες στο αεροπλανοφόρο USS Santee (CVE-29), όπου τα καθήκοντά του περιελάμβαναν να παίζει άλτο σαξόφωνο και κλαρινέτο στην μπάντα του πλοίου καθώς και περιστασιακά τύμπανα και πιάνο. Το νομοσχέδιο GI του επέτρεψε να σπουδάσει μουσική στη Σχολή Τζούλιαρντ, όπου ολοκλήρωσε την επίσημη εκπαίδευσή του στη διεύθυνση ορχήστρας, την ενορχήστρωση και τα θεωρητικά μετά από τρία χρόνια.

Τη δεκαετία του 1950, ο Πουέντε βρισκόταν στο απόγειο της δημοτικότητάς του και βοήθησε να γνωρίσει στο ευρύ κοινό κουβανέζικους και καραϊβικούς ήχους όπως μάμπο και τσα τσα. Το άλμπουμ του Dance Mania κυκλοφόρησε το 1958.

Μεταξύ των συνθέσεών του είναι το τσα τσα "Oye Cómo Va" (1963),^[22] που διαδόθηκε από τον λάτιν ροκ μουσικό Κάρλος Σαντάνα και αργότερα ερμήνευσαν, μεταξύ άλλων, οι Χούλιο Ιγκλέσιας, Ιρακέρε και Σέλια Κρουζ. Το 1969, έλαβε το κλειδί της πόλης της Νέας Υόρκης από τον πρώην δήμαρχο Τζον Λίντσαϊ. Το 1993, έλαβε μετάλλιο James Smithson Bicentennial από το Ίδρυμα Σμιθσόνιαν.^[23]

Tον Ιούλιο του 1998, ο Πουέντε έδωσε συναυλία στο Θέατρο Λυκαβηττού στην Αθήνα.^[24][25]

Τα τύμπανα του Πουέντε στην έκθεση Τίτο Πουέντε στη Γκαλερί Καλλιτεχνών του Μουσείου Μουσικών Οργάνων του Φοίνιξ

Ο Πουέντε είναι ένα από τα θέματα του La Época - The Palladium Era,^[26] ένα ντοκιμαντέρ για την εποχή του Palladium στη Νέα Υόρκη, τη μουσική και τους ρυθμούς της Κούβας, το μάμπο και τη σάλσα ως χορούς και μουσικές και πολλά άλλα. Το ντοκιμαντέρ συζητά πολλές από τις συνεισφορές του Πουέντε, καθώς και του Αρσένιο Ροντρίγκες, και περιλαμβάνει συνεντεύξεις με μουσικούς με τους οποίους ηχογράφησε ο Πουέντε.

Προσωπική ζωή και θάνατος

Ο μεγαλύτερος γιος του Πουέντε, Ρον Πουέντε, γεννήθηκε από τον πρώτο γάμο του με τη Μίρτα Σάντσες. Ο Ρίτσαρντ (Ρίτσι) Πουέντε έπαιζε κρουστά στο φανκ συγκρότημα Foxy της δεκαετίας του 1970. Ο μικρότερος γιος του Πουέντε, ο Τίτο Πουέντε Τζούνιορ, έχει ερμηνεύσει και ηχογραφήσει πολλά από τα τραγούδια του Πουέντε. Η κόρη του Όντρεϊ Πουέντε είναι τηλεοπτική μετεωρολόγος στο WNYW και στο WWOR-TV στη Νέα Υόρκη.

Μετά από μια παράσταση στο Πουέρτο Ρίκο στις 31 Μαΐου 2000, ο Πουέντε υπέστη καρδιακή προσβολή και μεταφέρθηκε στη Νέα Υόρκη για χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση μιας καρδιακής βαλβίδας, αλλά υπήρξαν επιπλοκές και πέθανε την 1η Ιουνίου 2000.^[27] Του απονεμήθηκε μετά θάνατον Βραβείο Γκράμι Συνολικής Προσφοράς το 2003.

Βραβεία και αναγνώριση

Τύμπανα που εκτίθενται στο Ίδρυμα Σμιθσόνιαν

Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών

• Το 1995, ο Πουέντε έλαβε το Billboard Latin Music Lifetime Achievement Award.^[28]
• Στις 10 Σεπτεμβρίου 2007, ένα κατάστημα των Ταχυδρομείων των Ηνωμένων Πολιτειών στο ισπανόφωνο Χάρλεμ πήρε το όνομά του.
• Ένα αμφιθέατρο πήρε το όνομά του στο πάρκο Luis Muñoz Marín, στο Σαν Χουάν του Πουέρτο Ρίκο.
• Το 1995, ο Πουέντε αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ Μουσικής από το Μουσικό Κολέγιο Μπέρκλι.^[29]
• Ο Πουέντε εμφανίστηκε στις τελετές λήξης στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1996 στην Ατλάντα της Τζόρτζια. Τα τύμπανα που χρησιμοποίησε εκτίθενται στο Εθνικό Μουσείο Αμερικανικής Ιστορίας στην Ουάσιγκτον.
• Το 1997 του απονεμήθηκε το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών.^[30]
• Το 1990, έλαβε ένα αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλιγουντ.^[31]
• Το 1984, έλαβε τιμητικό δίπλωμα από το Δημοτικό Συμβούλιο του Λος Άντζελες.
• Στις 5 Ιουνίου 2005, ο Πουέντε τιμήθηκε από τη Γιούνιον Σίτι του Νιου Τζέρσεϊ με ένα αστέρι στο Walk of Fame στο πάρκο Σέλια Κρουζ της πόλης.^[32]
• Το 1999, εισήχθη στο International Latin Music Hall of Fame.^[33]
• Στις 19 Μαΐου 1999 έλαβε τιμητικό πτυχίο μουσικής από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια.^[34][35]
• Στις 20 Αυγούστου 2000, η Οδός East 110th στο ισπανόφωνο Χάρλεμ ονομάστηκε «Tito Puente Way».
• Το 2011, η Ταχυδρομική Υπηρεσία των ΗΠΑ εξέδωσε αναμνηστικό γραμματόσημο με τον Πουέντε ως μέρος της σειράς Latin Legends.^[36]
• Στις 11 Οκτωβρίου 2022, ο Πουέντε τιμήθηκε με Google Doodle προς τιμήν του Μήνα Ισπανικής Κληρονομιάς.^[37]

Δισκογραφία

 

• Mambos Vol. 1 & Vol. 2 (10" LP's, 1951) Tico
• Mambos Vol. 3 & Vol. 4 (10" LP's, 1952) Tico
• Mambos Vol. 5 & King of the Mambo, Vol. 6 (10" LP's, 1953) Tico
• Mamborama (1955) Tico
• Puente In Percussion (1956) Tico
• Cha Cha Cha's For Lovers (1956) Tico
• Cuban Carnival (1956) RCA Victor
• Night Beat (1957) RCA Victor
• Top Percussion (1958) RCA Victor
• Herman's Heat & Puente's Beat! with Woody Herman (1958) Everest (reissued in 2001 as Herman Meets Puente)
• Dance Mania (1958) RCA Victor
• Dancing Under Latin Skies (1959)
• Mucho Cha-Cha (1959)^[38]
• Tambo (1960) RCA Victor
• Cha Cha With Tito Puente at Grossinger's (1960) RCA Victor
• El Rey: Bravo (1962) Tico
• Tito Puente Swings, The Exciting Lupe Sings (1965)
• El Rey (The King) (1968) Tico
• El Rey: Tito Puente & His Latin Ensemble (1984) Concord Picante
• Mambo Diablo (1985) Concord Picante
• Sensacion (1986) Concord Picante
• Un Poco Loco (1987) Bellaphon
• Goza Mi Timbal (1989) Concord Picante
• Tito's Idea (1995) Tropi Jazz / RMM
• Jazzin' (with India) (1996) Tropi Jazz / RMM
• Percussion's King (1997)
• Selection of Mambo & Cha Cha Cha (1997)
• 50 Years of Swing (1997)
• Tito Meets Machito: Mambo Kings (1997)
• Cha Cha Cha Rumba Beguine (1998)
• Dance Mania '99: Live at Birdland (1998)
• The Very Best of Tito Puente (1998)
• Timbalero Tropical (1998)
• Yambeque (1998)
• Absolute Best (1999)
• Carnival (1999)
• Colección original (1999)
• Golden Latin Jazz All Stars: In Session (1999)
• Latin Flight (1999)
• Latin Kings (1999)
• Lo mejor de lo mejor (1999)
• Mambo Birdland (1999)
• Special Delivery featuring Maynard Ferguson (1996)
• Rey (2000)
• His Vibes & Orchestra (2000)
• Cha Cha Cha for Lovers (2000)
• Homenaje a Beny Moré Vol. 3 (2000) featuring Celia Cruz
• Dos ídolos. Su música (2000)
• Tito Puente y su Orquesta Mambo (2000)
• The Complete RCA Recordings. Vol. 1 (2000)
• The Best of the Concord Years (2000)
• Por fin (Finally) (2000)
• Party with Puente! (2000)
• Masterpiece/Obra maestra (2000) with Eddie Palmieri
• Mambo Mambo (2000)
• Mambo King Meets the Queen of Salsa (2000)
• Latin Abstract (2000)
• Kings of Mambo (2000)
• Cha Cha Cha for Lovers (2000)
• The Legends Collection: Tito Puente & Celia Cruz (2001)
• The Complete RCA Recordings, Vol. 2 (2001)
• RCA Recordings (2001)
• Puente caliente (2001)
• The Best of... (2001)
• King of Mambo (2001)
• El Rey: Pa'lante! Straight! (2001)
• Cocktail Hour (2001)
• Selection. King of Mambo (2001)
• Undisputed (2001)
• Fiesta (2002)
• Colección Diamante (2002)
• Tito Puente y Celia Cruz (2002)
• Live at the Playboy Jazz Festival (2002)
• King of Kings: The Very Best of Tito Puente (2002)
• Hot Timbales! (2002)
• Dr. Feelgood (2002)
• Carnaval de éxitos (2002)
• Caravan Mambo (2002)
• We Love Salsa (2006)
• Quatro: The Definitive Collection(2012)