Αυστροουγγαρία
Αυτοκρατορία / From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Αυστροουγγαρία (γερμ.: Österreich-Ungarn, ουγγρ.: Osztrák–Magyar Monarchia), γνωστή επίσης ως Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία ή Δυαδική Μοναρχία, ήταν μια συνταγματική ένωση της Αυστριακής Αυτοκρατορίας (Βασίλεια και Εδάφη που εκπροσωπούνταν στο Αυτοκρατορικό Συμβούλιο) και του Βασίλειου της Ουγγαρίας (Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου), που υπήρξε από το 1867 έως το 1918, οπότε κατέρρευσε ως αποτέλεσμα της ήττας της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ένωση ήταν αποτέλεσμα του Αυστροουγγρικού Συμβιβασμού του 1867 και τέθηκε σε ισχύ στις 30 Μαρτίου εκείνου του έτους. Η Αυστροουγγαρία αποτελείτο από δύο μοναρχίες (Αυστρία και Ουγγαρία) και μια αυτόνομη περιοχή: το Βασίλειο της Κροατίας-Σλαβονίας υπό το Ουγγρικό στέμμα, που μετά από διαπραγματεύσεις κατέληξε στον Κροατοουγγρικό Διακανονισμό («Nagodba») το 1868. Διοικούνταν από τον Οίκο των Αψβούργων και αποτέλεσε την τελευταία φάση της συνταγματικής εξέλιξης της Μοναρχίας των Αψβούργων. Μετά τις μεταρρυθμίσεις του 1867 το Αυστριακό και το Ουγγρικό κράτος ήταν ισότιμα. Οι εξωτερικές υποθέσεις και ο στρατός τέθηκαν υπό κοινό έλεγχο, αλλά όλες οι άλλες κυβερνητικές αρμοδιότητες χωρίστηκαν μεταξύ των αντίστοιχων κρατών.
Αυστροουγγρική Μοναρχία Österreichisch-Ungarische Monarchie Osztrák-Magyar Monarchia | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ύμνος Indivisibiliter ac Inseparabiliter "αδιαίρετα και αχώριστα" | ||||||||||||||||||||||||
Πρωτεύουσα | Βιέννη (κύρια πρωτεύουσα) και Βουδαπέστη | |||||||||||||||||||||||
Γλώσσες | Επίσημες γλώσσες:[1][2] Γερμανικά και Ουγγρικά, Τσεχικά,[3] Πολωνικά, Ουκρανικά, Ρουμανικά, Κροατικά, Ιταλικά Ανεπίσημες γλώσσες: Σερβικά, Σλοβακικά, Σλοβένικα, Βοσνιακά, Ρουσίν, Γίντις | |||||||||||||||||||||||
Θρησκεία | Ρωμαιοκαθολικισμός, Προτεσταντισμός, Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, Ιουδαϊσμός, και Σουνίτες (από το 1878 έως το 1918) | |||||||||||||||||||||||
Πολίτευμα | Συνταγματική μοναρχία, προσωπική ένωση μέσω της Διττής Μοναρχίας | |||||||||||||||||||||||
Αυτοκράτορας-Βασιλιάς | ||||||||||||||||||||||||
- | 1867–1916 | Φραγκίσκος Ιωσήφ Α' | ||||||||||||||||||||||
- | 1916–1918 | Κάρολος Α' & Δ' | ||||||||||||||||||||||
Υπουργός-Πρόεδρος | ||||||||||||||||||||||||
- | 1867 | Φρειδερίκος φον Μπόιστ (πρώτος) | ||||||||||||||||||||||
- | 1918 | Χάινριχ Λάμας (τελευταίος) | ||||||||||||||||||||||
Πρωθυπουργός | ||||||||||||||||||||||||
- | 1867–1871 | Γκιούλα Αντράσυ (πρώτος) | ||||||||||||||||||||||
- | 1918 | Γιάνος Χάντικ (τελευταίος) | ||||||||||||||||||||||
Νομοθετικό Σώμα | Αυτοκρατορικό Συμβούλιο, Δίαιτα της Ουγγαρίας | |||||||||||||||||||||||
- | Άνω Βουλή | Οίκος των Κυρίων (Herrenhaus), Βουλή των Επιφανών | ||||||||||||||||||||||
- | Κάτω Βουλή | Αυτοκρατορικό Συμβούλιο (Abgeordnetenhaus), Βουλή των Αντιπροσώπων | ||||||||||||||||||||||
Ιστορική εποχή | Νέος Ιμπεριαλισμός / Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος | |||||||||||||||||||||||
- | Συμβιβασμός του 1867 | 1 Μαρτίου | ||||||||||||||||||||||
- | ανεξαρτησία της Τσεχοσλοβακίας | 28 Οκτωβρίου 1918 | ||||||||||||||||||||||
- | Ανεξαρτησία του Κράτους των Σλοβένων, Κροατών και Σέρβων. | 29 Οκτωβρίου 1918 | ||||||||||||||||||||||
- | Η Βοϊβοντίνα χάθηκε υπέρ της Σερβίας | 25 Νοεμβρίου 1918 | ||||||||||||||||||||||
- | Διάλυση | 31 Οκτωβρίου | ||||||||||||||||||||||
- | Συνθήκες Διάλυσης [a] | του 1919 και το 1920 | ||||||||||||||||||||||
Έκταση | ||||||||||||||||||||||||
- | 1914 | 676,615 km² | ||||||||||||||||||||||
Πληθυσμός | ||||||||||||||||||||||||
- | 1914 εκτ. | 58,000,000 | ||||||||||||||||||||||
Πυκνότητα | 0,1 /km² | |||||||||||||||||||||||
Νόμισμα | Γκούλντεν Κορώνα (από το 1892) | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
Σήμερα | Αυστρία ! Αυστρία Βοσνία και Ερζεγοβίνη ! Βοσνία και Ερζεγοβίνη Κροατία ! Κροατία Τσεχία ! Τσεχία Ουγγαρία ! Ουγγαρία Ιταλία ! Ιταλία Μαυροβούνιο ! Μαυροβούνιο Πολωνία ! Πολωνία Ρουμανία ! Ρουμανία Σερβία ! Σερβία Σλοβακία ! Σλοβακία Σλοβενία ! Σλοβενία Ουκρανία ! Ουκρανία | |||||||||||||||||||||||
Η Αυστροουγγαρία ήταν ένα πολυεθνικό κράτος και μία από τις Μεγάλες Δυνάμεις του κόσμου εκείνης της εποχής. Ηταν γεωγραφικά η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στην Ευρώπη μετά τη Ρωσική Αυτοκρατορία, με 621.538 τ.χλμ., και η τρίτη σε πληθυσμό (μετά τη Ρωσία και τη Γερμανική Αυτοκρατορία). Η Αυτοκρατορία δημιούργησε την τέταρτη μεγαλύτερη βιομηχανία κατασκευής μηχανών στον κόσμο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.[4] Η Αυστροουγγαρία έγινε επίσης ο τρίτος μεγαλύτερος κατασκευαστής και εξαγωγέας ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, ηλεκτρικών βιομηχανικών συσκευών και συσκευών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και τη Γερμανική Αυτοκρατορία.[5][6]
Μετά το 1878 η Βοσνία και Ερζεγοβίνη βρισκόταν υπό Αυστροουγγρική στρατιωτική και πολιτική διοίκηση[7] έως ότου προσαρτήθηκε πλήρως το 1908, προκαλώντας την Κρίση της Βοσνίας μεταξύ των άλλων Δυνάμεων.[8] Το Σαντζάκ, το de jure βόρειο τμήμα του Οθωμανικού Σαντζακίου του Νόβι Παζάρ (στο σημερινό Μαυροβούνιο και Σερβία), ήταν επίσης υπό την de facto κοινή κατοχή κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αλλά ο Αυστροουγγρικός Στρατός αποσύρθηκε από εκεί, στο πλαίσιο της εκ μέρους του προσάρτησης της Βοσνίας.[9] Η προσάρτηση της Βοσνίας οδήγησε επίσης στο να αναγνωριστεί το Ισλάμ ως επίσημη θρησκεία του κράτους, λόγω του Μουσουλμανικού πληθυσμού της Βοσνίας.[10]
Η Αυστροουγγαρία ήταν μία από τις Κεντρικές Δυνάμεις στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είχε ήδη ουσιαστικά διαλυθεί από τη στιγμή που οι στρατιωτικές αρχές υπέγραψαν την ανακωχή της Βίλας Τζούστι στις 3 Νοεμβρίου 1918. Το Βασίλειο της Ουγγαρίας και η Πρώτη Αυστριακή Δημοκρατία αντιμετωπίστηκαν ως de jure διάδοχοί της, ενώ η ανεξαρτησία των Δυτικών και των Νότιων Σλάβων της Αυτοκρατορίας ως Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας, Δημοκρατία της Πολωνίας και Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, αντίστοιχα, και οι περισσότερες εδαφικές απαιτήσεις του Βασιλείου της Ρουμανίας αναγνωρίστηκαν επίσης από τις νικήτριες δυνάμεις το 1920.