Γέφυρα της Αλκάνταρα

Η γέφυρα της Αλκάνταρα (Puente de Alcántara) είναι αρχαία ρωμαϊκή τοξωτή πέτρινη γέφυρα που διασχίζει τον Τάγο στο ύψος της Αλκάνταρα, στην επαρχία του Κάθερες, στην Εξτρεμαδούρα της δυτικής Ισπανίας. Κατασκευάστηκε το 104-106 μ.Χ., ύστερα από εντολή του Τραϊανού το 98 μ.Χ.^[5]. Η γέφυρα σήμερα έχει μήκος 182 μέτρα.

Γέφυρα της Αλκάνταρα
Μεταφέρει	δρόμος
Διασχίζει	Τάγος
Τοποθεσία	Αλκάνταρα[1], Ισπανία[2] και Αρχαία Ρώμη[3]
Πολιτιστική κληρονομιά	Κληρονομιά πολιτιστικού ενδιαφέροντος και Red List of Endangered Heritage item[4]
Σχέδιο	τοξωτή γέφυρα με επίπεδη επιφάνεια, πέτρινη γέφυρα, γέφυρα δρόμου, ρωμαϊκή γέφυρα και αρχαία ρωμαϊκή κατασκευή
Υλικό	πέτρα[3]
Συνολικό μήκος	194 μέτρα
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ιστορία

Μια επιγραφή στο κέντρο της γέφυρας υποδεικνύει ότι κατασκευάστηκε με εντολή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού, γεννημένου στην Ισπανία. Η επιγραφή γράφει «Imp (eratori) Caesari · · · Divi Nervae (filii) · Aug (usto) · Pont (ifici) · Max (imum) · trib (unicia) · potest (ate)». Νοτιότερα βρίσκεται μία επιγραφή που αναφέρει ότι ο μηχανικός ήταν ο Γάιος Ιούλιους Λάσερ. Η γέφυρα κατασκευάστηκε με φόρους από εφτά χωριά της Λουσιτανίας και είχε ως στόχο να ενώσει τη Norba Caesarina (Κάθερες, Ισπανία) με την Conimbriga (Κοντέισα-α-Βέλια, Πορτογαλία) μέσω της Βία δε λα Πλάτα. Το όνομα προέρχεται από την ανδαλουσιανή περίοδο του Μεσαίωνα, από το αλ-κάνταρα (القنطرة), το οποίο σημαίνει η γέφυρα στα Αραβικά.

Η γέφυρα έχει καταστραφεί αρκετές φορές κατά τη διάρκεια των πολέμων, με την καταστροφή των τόξων της, εξαιτίας της συνοριακής της θέσης και στη συνέχεια έχει ξαναχτιστεί. Κατάστραφηκε μερικώς για πρώτη φορά από τους μουσουλμάνους το 1213. Το 1475, εξαιτίας των μαχών ανάμεσα σε Καστίλη και Πορτογαλία, υπήρχαν σκέψεις να την καταστρέψουν, ώστε να μην τη διασχίσει ο Αλφόνσος Ε΄, αλλά σώθηκε από την ανδραγανθία του Πορτογάλου βασιλιά, ο οποίος υποσχέθηκε στον αντίπαλό του, Δούκα της Βιγιαερμόσα, ότι θα παρέκαμπτε τη γέφυρα επειδή «δεν θα ήθελε το βασιλείο της Καστίλης χωρίς αυτό το κτίριο».

Η γέφυρα ανακατασκευάστηκε από τον Κάρολο Α΄ το 1543, που, παραμορφώνοντας το κεντρικό τόξο, κατασκεύασε πολεμίστρες και ανακατασκεύασε το πρώτο τόξο, το οποίο είχε καταστραφεί το 1213, όταν ο Αλφόνσος Θ΄ είχε καταλάβει την πόλη από τους Άραβες.

Το 1707, κατά τη διάρκεια του πολέμου της ισπανικής διαδοχής, το δυτικό τόξο καταστράφηκε και η ανακατασκευή του έγινε ύστερα από εντολή του Καρόλου Γ΄ το 1778. Το δεύτερο τόξο της γέφυρας καταστράφηκε το 1809, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας ενάντια στον στρατό του και μόλις το 1818 το χάσμα γεφυρώθηκε με μία ξύλινη κατασκευή για να τη χρησιμοποιούν τα κάρα, αλλά αυτή πυρπολήθηκε από τον στρατό της Ελισάβετ, ώστε να εμποδίσει το πέρασμα των Χαρτιστών, οι οποίοι διοικούνταν από τον Μιγέλ Γκόμεθ Ντάμας, που είχαν εισβάλλει στην επαρχία. Ανακατασκευάστηκε ξανά το 1860 από την Ελισάβετ Β΄. Στην τελευταία ανακαίνιση του 19ου αιώνα καλύφθηκαν οι αρμοί των λίθων με κονίαμα. Η γέφυρα από τότε δεν έχει ανακαινιστεί.

Τον Σεπτέμβριο του 1969, άρχισε η κατασκευή του ταμιευτήρα της Αλκάνταρα, περίπου 600 μέτρα ανάντη της γέφυρας, με χωρητικότητα 3.137 κυβικά εκτάρια, και ο ποταμός εξετράπη μέσω μίας σήραγγας, με αποτέλεσμα η κοίτη του ποταμού να γίνει τελείως ξερή για αρκετά χιλιόμετρα. Τότε παρατηρήθηκε ότι ένα από τα βάθρα της γέφυρας είχε διαβρωθεί και έτσι έγιναν οι απαραίτητες διορθώσεις.

Σήμερα υπάρχουν αρκετές οργανώσεις οι οποίες πιέζουν ώστε να γίνουν επειγόντος επισκευές στη γέφυρα και να ανακηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.^[6] Η γέφυρα αποτελεί εθνικό μνημείο της Ισπανίας από το 1924. Ο εορτασμός 90 ετών από αυτό το ορόσημο έγινε με μια ανθρώπινη αλυσίδα.^[7]

Περιγραφή

Η γέφυρα αποτελείται από 6 τόξα ανόμοιου ύψους, τα οποία στηρίζονται πάνω σε πέντε βάθρα σε διαφορετικό ύψος από το έδαφος, το οποίο αποτελείται από λείο σχιστόλιθο. Η γέφυρα αρχικά είχε μήκος 190 μέτρα, αλλά σήμερα το μήκος της έχει μειωθεί στα 181,7 μέτρα.^[8] Το πλάτος της είναι 8,7 μέτρα. Το άνοιγμα των τόξων από τη δεξιά προς την αριστερή όχθη είναι 13,6, 23,4, 28,8, 27,4, 21,9 και 13,8 μέτρα.^[9] Το μέγιστο ύψος των τόξων είναι 45 μέτρα, χωρίς να υπολογίζεται η θριαμβική αψίδα.

Υπάρχει ένα αναμνηστικό ιερό με θριαμβική αψίδα στο κέντρο της γέφυρας, με ύψος 10 μέτρα, το οποίο είναι αφιερωμένο στον Τραϊανό. Η γέφυρα αποτελείται από ογκόλιθους γρανίτη με διαστάσεις 45 επί 55 εκατοστά. Επιπλέον, στη βάση της γέφυρας βρίσκεται ένας ρωμαϊκός ναός αφιερωμένος στον κατασκευαστή, ο οποίος αποκαλείται Λάσερ, και εκχριστιανίστηκε τον Μεσαίωνα με το όνομα Σαν Χουλιάν με την προσθήκη καμπαναριού και ενός γρανιτένιου σταυρού. Εκεί είναι θαμένος ο κατασκευαστής του, ο Γάιος Ιούλιος Λάσερ.

Στην αψίδα πάνω από το κεντρικό βάθρο βρίσκεται μια ρωμαϊκή επιγραφή η οποία λέει: «Pontem perpetui mansurum in saecula» (έχτισα αυτή τη γέφυρα για να διαρκέσει για πάντα).^[5]

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 6843. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
2. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
3. oa.upm.es/30316/2/Jose_Manuel_Gonzalez_Parejo_2.pdf.
4. listarojapatrimonio.org/ficha/puente-de-alcantara/.
5. Whitney, Charles S. (2003), Bridges of the World: Their Design and Construction, Mineola, New York: Dover Publications, σελ. 75–79, ISBN 0-486-42995-4
6. El Puente de Alcántara Kántara As-Saif
7. Conmemorarán la declaración del Puente de Alcántara como monumento nacional 12 Αυγούστου 2014
8. Galliazzo 1994, σελ. 354
9. Galliazzo 1994, σελ. 356

Βιβλιογραφία

• Brown, David J. (1993), Bridges, New York: Macmillan Publishing Company, σελ. 25, ISBN 0-02-517455-X
• Durán Fuentes, Manuel (2004), La Construcción de Puentes Romanos en Hispania, Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, σελ. 194–200, ISBN 978-84-453-3937-4
• Galliazzo, Vittorio (1994), I ponti romani. Catalogo generale, Vol. 2, Treviso: Edizioni Canova, σελ. 353–358 (No. 754), ISBN 88-85066-66-6
• Graf, Bernhard (2002), Bridges that Changed the World, Munich: Prestel, σελ. 20–21, ISBN 3-7913-2701-1
• O’Connor, Colin (1993), Roman Bridges, Cambridge University Press, σελ. 109–111 (SP21), ISBN 0-521-39326-4

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Γέφυρα της Αλκάνταρα

• Puente de Alcántara sobre el Tajo, en Cáceres Αρχειοθετήθηκε 2014-08-17 στο Wayback Machine. (Ισπανικά)

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Puente de Alcántara της Ισπανικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).