Ηχηρό ουρανικό τριβόμενο
From Wikipedia, the free encyclopedia
Το ηχηρό ουρανικό τριβόμενο (ΔΦΑ: <ʝ>) είναι σύμφωνο των ομιλούμενων γλωσσών. Είναι ιδιαίτερα σπάνιος ήχος και ακόμη πιο σπάνιο φώνημα.[1]
Ηχηρό ουρανικό τριβόμενο | |||
---|---|---|---|
ʝ | |||
IPA Αριθμός | 139 | ||
Κωδικοποίηση | |||
Οντότητα (decimal) | ʝ | ||
Unicode (hex) | U+029D | ||
X-SAMPA | j\ | ||
Μπράιγ | |||
|
Στα νέα ελληνικά εμφανίζεται ως αλλόφωνο σε δύο περιπτώσεις: όταν το υπερωικό τριβόμενο προηγείται ουρανικών φωνηέντων (γέλιο, γύπας) και σε περιπτώσεις ουρανικοποίησης σε ταυτοσυλλαβικές ακολουθίες ηχηρού υπερωικού (π.χ. διαβάζω, [ðʝa'vazo]), με τον τόπο άρθρωσής του να επικεντρώνεται κυρίως στην οπίσθια ουρανική περιοχή.[2] Επίσης η κυπριακή, σε ταυτοσυλλαβικές ακολουθίες πλάγιου παρουσιάζει ένα φαινόμενο αντίστοιχο της αποπλαγιοποίησης του πλάγιου ουρανικού των ρομανικών γλωσσών με την μετατροπή του ['iʎos] (ήλιος) σε ['iʝos].[3] Μια τέτοια περίπτωση είναι το yeísmo των ισπανικών όπου το πλάγιο μεταουρανικό φώνημα, που αντιπροσωπευόταν με το γράφημα <ll> ενσωματώθηκε στο μεσοουρανικό φώνημα το οποίο διαθέτει πλήθος πιθανών αλλοφώνων, μεταξύ των οποίων ένα ηχηρό μεσοουρανικό προσεγγιστικό [ʝ̞].[4]