Ιωδομεθάνιο
χημική ένωση / From Wikipedia, the free encyclopedia
Το ιωδομεθάνιο ή μεθυλιωδίδιο είναι οργανική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και ιώδιο, με χημικό τύπο CH3I. Συντομογραφικά συμβολίζεται με τα σύμβολα MeI και Halon 10001. Ανήκει στην ομόλογη σειρά των αλκυλογονιδίων, καθώς και στην κατηγορία των οργανιωδιούχων ενώσεων. Το καθαρό ιωδομεθάνιο, στις συνηθισμένες συνθήκες, είναι ένα πυκνό, άχρωμο, πτητικό υγρό. Σε όρους χημικής δομής, μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι μεθάνιο, ένα άτομο υδρογόνου του οποίου αντικαταστάθηκε από άτομο ιωδίου. Στη φύση εμφανίζεται σε μκρές ποσότητες στους οριζώνες[1]. Παράγεται, ακόμη, σε μεγάλες ποσότητες, που εκτιμήθηκαν ότι είναι μεγαλύτερες από 214.000 τόννους ετησίως, από άλγη και φαιοφύκη στους εύκρατους ωκεανούς της Γης και σε μικρότερες ποσοτητες στην ξηρά, από μύκητες και βακτήρια. Χρησιμοποιείται στην οργανική σύνθεση ως μια πηγή μεθυλικής ομάδας.
Ιωδομεθάνιο | |||
---|---|---|---|
Γενικά | |||
Όνομα IUPAC | Ιωδομεθάνιο | ||
Άλλες ονομασίες | μεθυλιωδίδιο | ||
Χημικά αναγνωριστικά | |||
Χημικός τύπος | CH3I | ||
Μοριακή μάζα | 141,94 amu | ||
Σύντομος συντακτικός τύπος | CH3I | ||
Συντομογραφίες | MeI Halon 10001 | ||
Αριθμός CAS | 74-88-4 | ||
SMILES | CI | ||
InChI | 1/CH3I/c1-2/h1H3 | ||
Αριθμός EINECS | 200-819-5 | ||
Αριθμός RTECS | PA9450000 | ||
PubChem CID | 6328 | ||
Δομή | |||
Διπολική ροπή | 1,59 D | ||
Μήκος δεσμού | C-H: 108,4 pm C-I: 213,2 pm | ||
Είδος δεσμού | C-H: σ (2sp3-1s) C-I: σ (2sp3-5sp3) | ||
Πόλωση δεσμού | C--H+: 3% C+-Ι-: 5‰ | ||
Γωνία δεσμού | 111,2° | ||
Μοριακή γεωμετρία | τετραεδρική (περίπου) | ||
Ισομέρεια | |||
Φυσικές ιδιότητες | |||
Σημείο τήξης | −66,45 °C | ||
Σημείο βρασμού | 42-43 °C | ||
Πυκνότητα | 2.280 kg/m3 (20 °C) | ||
Διαλυτότητα στο νερό | 14 kg/m3 | ||
Δείκτης διάθλασης , nD | 1,531 | ||
Τάση ατμών | 50 kPa (20 °C) 53,32 kPa (25,3 °C) 166,1 kPa (55 °C) | ||
Εμφάνιση | Άχρωμο υγρό με στυφή οσμή | ||
Χημικές ιδιότητες | |||
Θερμότητα πλήρους καύσης | 606,75 kJ | ||
Ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης | < -30 °C (υγρό) | ||
Σημείο αυτανάφλεξης | 535 °C | ||
Επικινδυνότητα | |||
Τοξικό (T) Καρκινογόνο (Κατάλογος #3) | |||
Φράσεις κινδύνου | R21, R23/25, R37/38, R40 | ||
Φράσεις ασφαλείας | (S1/2), S36/37, S38, S45 | ||
LD50 | 76 mg/kg | ||
Κίνδυνοι κατά NFPA 704 | |||
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). |
Το ιωδομεθάνιο έχει εγκριθεί για χρήση ως ζιζανιοκτόνο από το Γραφείο Προστασίας του περιβάλλοντος των ΗΠΑ (United States Environmental Protection Agency, U.S. EPA), από το 2007, και ευρύτερα ως βιοκτόνο που χρησιμοποιείται πριν από τη σπορά για τον έλεγχο των εντόμων, φυτικών παρασιτικών νηματωδών, παθογόνων εδάφους και σπόρων ζιζανίων[2]. Η ένωση αυτή είχε εγκριθεί για χρήση για «θεραπεία εδάφους» πριν από τη σπορά σε χωράφια παραγωγής φράουλας, πιπεριών, ντομάτας, πυρηνόκαρπων, καρυδιών, αμπελιών, καλλωπιστικών φυτών και τρούφας. Επίσης και για τη θεραπεία ασθενών φυτών παραγωγής φράουλας, πυρηνόκαρπων, καρυδιών και κωνοφόρων δέντρων. Αλλά μετά από αποκαλύψεις σε μια δίκη με ενάγοντες καταναλωτές, η κατασκευάστρια εταιρεία απέσυρε το ζιζανιοκτόνο, επικαλούμενη την «έλλειψη αγοραστικής βιωσιμότητας»[3].