Λέο Σίλαρντ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Λέο Σίλαρντ (ουγγρικά: Szilárd Leó, γεννημένος Leó Spitz; 11 Φεβρουαρίου 1898 – 30 Μαΐου 1964) ήταν Ουγγροαμερικανός φυσικός και εφευρέτης. Διατύπωσε την αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση το 1933, κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας την ιδέα ενός αντιδραστήρα πυρηνικής σχάσης το 1934 και στα τέλη του 1939 έγραψε την επιστολή για την υπογραφή του Άλμπερτ Αϊνστάιν που οδήγησε στο πρόγραμμα Μανχάταν που κατασκεύασε την ατομική βόμβα. Σύμφωνα με τον Γκιόργκι Μαρξ, ήταν ένας από τους Ούγγρους επιστήμονες γνωστούς ως Οι Αρειανοί.[10]
Ο Σίλαρντ φοίτησε αρχικά στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο στη Βουδαπέστη, αλλά οι σπουδές του στη μηχανική διακόπηκαν λόγω θητείας στον Αυστροουγγρικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Έφυγε από την Ουγγαρία για τη Γερμανία το 1919, κάνοντας εγγραφή στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας στο Βερολίνο, αλλά βαρέθηκε τη μηχανική και μεταγράφηκε στο Πανεπιστήμιο Φρήντριχ Βίλχεμ, όπου σπούδασε φυσική. Έγραψε τη διδακτορική του διατριβή για τον δαίμονα του Μάξγουελ, ένα μακροχρόνιο παζλ στη φιλοσοφία της θερμικής και της στατιστικής φυσικής. Ο Σίλαρντ ήταν ο πρώτος επιστήμονας που αναγνώρισε τη σύνδεση μεταξύ θερμοδυναμικής και θεωρίας πληροφοριών.
Εκτός από τον πυρηνικό αντιδραστήρα, ο Σίλαρντ επινόησε και υπέβαλε τις παλαιότερες γνωστές αιτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και τις πρώτες δημοσιεύσεις για τις έννοιες του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου (1928), του γραμμικού επιταχυντή (1928) και του κυκλότρου (1929) στη Γερμανία, αποδεικνύοντάς τον ως δημιουργό της ιδέας αυτών των συσκευών. Μεταξύ 1926 και 1930, εργάστηκε με τον Αϊνστάιν για την ανάπτυξη του ψυγείου Αϊνστάιν. Αφότου ο Αδόλφος Χίτλερ έγινε καγκελάριος της Γερμανίας το 1933, ο Σίλαρντ προέτρεψε την οικογένεια και τους φίλους του να εγκαταλείψουν την Ευρώπη όσο μπορούσαν ακόμη. Μετακόμισε στην Αγγλία, όπου βοήθησε στην ίδρυση του Συμβουλίου Βοηθείας Ακαδημαϊκών Προσφύγων, ενός οργανισμού αφιερωμένου στο να βοηθά τους μελετητές πρόσφυγες να βρουν νέες θέσεις εργασίας. Ενώ βρισκόταν στην Αγγλία ανακάλυψε ένα μέσο διαχωρισμού ισοτόπων γνωστό ως φαινόμενο Σίλαρντ-Τσάλμερς.
Προβλέποντας έναν άλλο πόλεμο στην Ευρώπη, ο Σίλαρντ μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1938, όπου εργάστηκε με τον Ενρίκο Φέρμι και τον Γουόλτερ Ζιν για τη δημιουργία μιας πυρηνικής αλυσιδωτής αντίδρασης. Ήταν παρών όταν αυτό επιτεύχθηκε στο Chicago Pile-1 στις 2 Δεκεμβρίου 1942. Εργάστηκε για το Μεταλλουργικό Εργαστήριο του Έργου Μανχάταν στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο σε πτυχές του σχεδιασμού πυρηνικών αντιδραστήρων. Συνέταξε την αναφορά του Σίλαρντ υπέρ της επίδειξης της ατομικής βόμβας, αλλά η Προσωρινή Επιτροπή επέλεξε να τις χρησιμοποιήσει εναντίον πόλεων χωρίς προειδοποίηση.
Μετά τον πόλεμο, ο Σίλαρντ μεταπήδησε στη βιολογία. Εφηύρε τη χημειοστάτη, ανακάλυψε την αναστολή της ανάδρασης και συμμετείχε στην πρώτη κλωνοποίηση ενός ανθρώπινου κυττάρου. Έκρουσε δημόσια τον κώδωνα του κινδύνου για την πιθανή ανάπτυξη αλατισμένων θερμοπυρηνικών βομβών, ενός νέου είδους πυρηνικού όπλου που θα μπορούσε να εξολοθρεύσει την ανθρωπότητα. Διαγνώστηκε με καρκίνο της ουροδόχου κύστης το 1960, υποβλήθηκε σε θεραπεία με κοβάλτιο-60 που είχε σχεδιάσει ο ίδιος. Βοήθησε στην ίδρυση του Ινστιτούτου Βιολογικών Μελετών Σολκ, όπου έγινε μόνιμος υπότροφος. Ο Σίλαρντ ίδρυσε το Συμβούλιο για έναν Βιώσιμο Κόσμο το 1962 για να αποτελεί «γλυκιά φωνή της λογικής» σχετικά με τα πυρηνικά όπλα στο Κογκρέσο, τον Λευκό Οίκο και το αμερικανικό κοινό. Πέθανε στον ύπνο του από καρδιακή προσβολή το 1964.