Μάχη της Κοφίνου

Η Μάχη της Κοφίνου, με την κωδική ονομασία “Επιχείρηση Γρόνθος” ήταν στρατιωτική επιχείρηση της Εθνικής Φρουράς σε συνεργασία με την Αστυνομία Κύπρου ενάντια των τουρκοκυπριακών θυλάκων της Κοφίνου και του Αγίου Θεόδωρου οι οποί διοικούνταν και ελέγχονταν από την ΤΜΤ με επικεφαλής αξιωματικό του τούρκικου στρατού.^[1] Από την άνοιξη του 1967, τουρκοκύπριοι από τα χωριά της Κοφίνου, του Αγίου Θεόδωρου και Μαρί, στην επαρχία Λάρνακα, έβαλαν προσκόμματα στην κυκλοφορία στους τότε σημαντικής στρατηγικής σημασίας δρόμους που ενώναν Λευκωσία-Λεμεσό και Λάρνακα και σε μερικές φορές, ανοίγαν πυρ ενάντια Ελληνοκύπριους πολίτες και αστυνομικούς και επίσης, οι τούρκοι άρχισαν να οχυρώνονται στα χωρία εκεί και εγκαταστήσαν πολυβολεία στην περιοχή παρά της αρνητικές στάσης της Κυπριακής Κυβέρνησης και τον αξιωματούχων του Ο.Η.Ε.^[1] Ο τότε Υπουργός Εσωτερικών και Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας Πολύκαρπος Γιωρκάτζης ζήτησε επέμβαση από την Εθνική Φρουρά, αλλά ο ΑΣΔΑΚ Γεώργιος Γρίβας αρνήθηκε προβλέποντας της δυσάρεστες συνέπειες που μπορούσαν να ακολουθήσουν μετά από τέτοια επιχείρηση όπως η απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας.^[1][2] Στίς 21 Οκτωβρίου, ο Υπουργος Άμυνας της Χούντας, Στρατηγός Γρηγόριος Σπαντιδάκης ήρθε στήν Κύπρο για να πιέση τον Γρίβα και τον Μακάριο στο να αποδεχτούν να γίνει η επιχείρηση και τελικά, δόθηκε το πράσινο φώς απο τον Μακάριο και τον Γρίβα για να διεξαχθεί η επιχείρηση.^[3]

Μάχη της Κοφίνου
Ζήτημα της Κοφίνου
Χρονολογία	14-15 Νοεμβρίου 1967
Τόπος	Λάρνακα, Κύπρος 34°50′44″N 33°24′17″E
Έκβαση	Νίκη Ελλήνων
Αντιμαχόμενοι
Κύπρος ! Κύπρος Τουρκία ! Τουρκία
Ηγετικά πρόσωπα
Πρόεδρος Μακάριος Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ Ραούφ Ντενκτάς Μεχμέτ Αλί Ιλκμάν (Αλλιώς Τσετιν)
Δυνάμεις
Εθνική Φρουρά Διοίκηση Καταδρομών 31 Μοίρα Καταδρομών 32 Μοίρα Καταδρομών Μοίρα Πυροβολικού 21 ΕΑΝ Αστυνομία Κύπρου Τούρκικη Εθνική Οργάνωση Πληροφοριών Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις Τουρκικός Στρατός Ξηράς Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης
Απολογισμός
1 Νεκρός 2 τραυματίες 24 νεκροί 9 τραυματίες
Κοφίνου Μάχη της Κοφίνου (Κύπρος)

Προετοιμασία και Σχεδιασμός

Η επιχείρηση πήρε την κωδική ονομασία "Γρόνθος" και το σχέδιο δράσης ήταν το εξής: Θα χρησιμοποιόταν μια Μοίρα Καταδρομών με υποστήριξη από οχήματα της 21ης ΕΑΝ και από Μοίρα του Πυροβολικού και στης 14η Νοεμβρίου, τα χωριά της Κοφίνου και του Άγιου Θεόδωρου άρχισαν να περικυκλώνονται από μέλη της Αστυνομίας και της Εθνικής Φρουράς.^[4] Οι διοικητές της επιχείρησης εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε ένα δωμάτιο στον Αστυνομικό σταθμό της Σκαρίνου.^[5]

Δράση-Εκτέλεση αποστολής

Στίς 14ης Νοεμβρίου, αστυνομικοί με κάλυψη από τεθωρακισμένα οχήματα της Εθνικής Φρουράς, άρχισαν να κάνουν περίπολο προς το χωριό του Άγιου Θεόδωρου με το δικαίωμα να ανταποδώσουν πυρά αν πυροβοληθούν, όμως η ημέρα πήγε ομαλά και μετά ο ίδιος ο Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας επισκέφθηκε την τουρκοκυπριακή συνοικία και έκανε συνομιλία με τους κάτοικους της. Το μεσημέρι της επομένης μέρας (15η Νοεμβρίου), σε παρόμοια περιπολία οι αστυνομικοί μαζί με τους εθνοφρουρούς, δέχθηκαν πυρά από τους τουρκοκύπριους οι οποίοι ήταν στα γύρο υψώματα. Έτσι ανέλαβαν δράση Καταδρομείς της 32ης Μοίρας Καταδρομών με ενίσχυση από Καταδρομείς του 11ου Λόχου Κρούσεως της 31ης Μοίρας Καταδρομών και άρχισαν να καθαρίζουν τα υψώματα που ήταν οι οχυρωμένοι τούρκοι.^[6] Μετά άρχισαν οι καταδρομείς να κάνουν εκκαθαρίσεις εντός του χωριού της Κοφίνου και προχώρησαν σε συλλήψεις με ένα από τους οποίους ήταν ο τούρκος Υπολοχαγός, Διοικητής των τουρκοκυπρίων τρομοκρατών στην περιοχή. Κατάσχεσαν επίσης, πολυβόλα τύπου browning 0.30χλστ., τηλεφωνικός πίνακας, κυνηγετικά και άλλα πυρομαχικά. Κατά την διάρκεια της επιχείρησης, σκοτώθηκε Λοχίας της 32 ΜΚ, Ευμένιος Παναγιώτου Μαρκαντώνη σε ένα ύψωμα (Υψ. 124) δυτικά της Κοφίνου. Ήταν ο μόνος νεκρός που υπέστη η Εθνική Φρουρά κατά την επιχείρηση.^[7][8]

Συνέπειες

Όταν επιστρέψαν στης μονάδες τους, η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία άρχισε να βομβαρδίζει στόχους εντός της Κύπρου και το Τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό εισήλθε εντός των χωρικών υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σκοτώθηκαν 24 τούρκοι με 9 τραυματίες αντίθετος σκοτώθηκε μόνο ένας Έλληνας με 2 τραυματίες.^[9] Παρόλο που είχε ηττηθεί στρατιωτικά η Τουρκοκυπριακή πλευρά και ο αντικειμενικός σκοπός της Ε.Φ. και της Αστυνομίας είχε ολοκληρωθεί, η επιχείρηση στην Κοφίνου είχε πολύ άσχημες συνέπειες για την Κυπριακή Δημοκρατία και την άμυνα της.^[10] Ανακλήθηκε ο Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας από το νησί και η Ελληνική Μεραρχία μαζί του, κάτι το οποίο, στο σύντομο μέλλον, αποδείχθηκε θανάσιμο για την μεγαλόνησο.^[11]

Σημειώσεις

1. Αδάμου, Μ. (2019) “Η επιχείρηση της Κοφινού,” in Δεκαετία Εν Όπλοις 1964-1974. 1st edn. Αμμόχωστος, Κύπρος: Κυπριακό Ινστιτούτο Επιστημονικών και Ιστορικών Ερευνών, pp. 40–42.
2. https://www.protothema.gr/stories/article/839798/noemvrios1967-ta-gegonota-tis-kofinou-kai-i-apohorisi-tis-ellinikis-merarhias-apo-tin-kupro/
3. http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=41990&-V=limmata
4. Αδάμου, Μ. (2019) “Η επιχείρηση της Κοφινού,” in Δεκαετία Εν Όπλοις 1964-1974. 1st edn. Αμμόχωστος, Κύπρος: Κυπριακό Ινστιτούτο Επιστημονικών και Ιστορικών Ερευνών, p.42.
5. http://ikee.lib.auth.gr/record/320629/files/GRI-2020-28132.pdf
6. Αδάμου, Μ. (2019) “Η επιχείρηση της Κοφινού,” in Δεκαετία Εν Όπλοις 1964-1974. 1st edn. Αμμόχωστος, Κύπρος: Κυπριακό Ινστιτούτο Επιστημονικών και Ιστορικών Ερευνών, pp. 42-43.
7. https://doritamarkantoni.com/%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%BF-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B7%CF%81%CF%8E%CF%89%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%BF%CE%B9/
8. https://ellada.cy/2020/05/14/%CE%BF%CE%B9-%CE%AE%CF%81%CF%89%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CF%82-%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B3%CE%B5%CF%8E/
9. https://www.mixanitouxronou.com.cy/stiles/sinevi-simera/i-ematiri-sigkrousi-tis-ethnikis-frouras-ke-tourkokiprion-sto-chorio-kofinou-pou-anixe-to-dromo-ston-attila-i-paremvasi-ton-amerikanon-ke-i-apofasi-tis-ellinikis-chountas-na-aposiri-tin-elliniki-mer/
10. https://www.youtube.com/watch?v=KaDOqdCYl5o
11. Solsten, E. (1991) “Introduction,” in Cyprus a country study. Washington D.C.: Federal Research Division Library of Congress, p. 27.