Παμούκαλε

Το Παμούκαλε (τουρκικά: Pamukkale, κυριολεκτικά «κάστρο από βαμβάκι») είναι γεωλογικός σχηματισμός στην επαρχία Ντενιζλί, στη νοτιοδυτική Τουρκία. Αποτελείται από θερμές πηγές και λευκό τραβερτίνη, ο οποίος σχηματίζει πισίνες από τα ανθρακικά ορυκτά που περιέχονται στο νερό. Βρίσκεται στο εσωτερικό της κοιλάδας του Μαιάνδρου.^[1][2]

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Ιεράπολις-Παμούκαλε
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Οι πισίνες του Παμούκαλε
Χώρα μέλος	Τουρκία
Τύπος	Μικτό
Κριτήρια	iii, iv, vii
Ταυτότητα	485
Περιοχή	Ευρώπη και Ασία
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	1988 (12η συνεδρίαση)

Ο λόφος έχει ύψος 160 μέτρα, μήκος 2.700 και πλάτος 600, και είναι ορατός από μεγάλη απόσταση, όπως από το Ντενιζλί, περίπου 20 χιλιόμετρα μακριά. Η αρχαία πόλη Ιεράπολη Φρυγίας βρίσκεται κοντά στο Παμούκαλε και μαζί αποτελούν μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από 1988.^[3]

Ο τουρισμός ήταν και είναι σημαντική βιομηχανία. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τις φυσικές πισίνες για χιλιάδες χρόνια, ενώ ξενοδοχεία χτίστηκαν στην περιοχή, προκαλώντας καταστροφές. Σήμερα τα ξενοδοχεία έχουν απομακρυνθεί από το λόφο. Σε κοντινή τοποθεσία βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Ιεράπολης.

Γεωλογία

Το Παμούκαλε βρίσκεται στην τάφρο Σουρουκσού, η οποία αποτελεί ένα από τα πολλά τεκτονικά βυθίσματα της περιοχής του Μαιάνδρου. Υπάρχουν μεταμορφωσιγενή πετρώματα του παλαιοζωικού αιώνα, όπως χαλαζίτης και μάρμαρο. Αυτό το στρώμα καλύπτεται από πετρώματα του τριτογενούς και του τεταρτογενούς κροκαλοπαγή, ψαμμίτη και αργίλου. Τα τεκτονικά βυθίσματα της περιοχής δημιουργούνται από την κίνηση της πλάκας της Ανατολίας προς τα δυτικά, όπου η κίνησή της εμποδίζεται και η πλάκα συμπιέζεται, δημιουργώντας βυθίσματα και ανυψώσεις. Κάτω από την περιοχή του Μαιάνδρου έχει εισχωρήσει μάγμα λόγω αυτής της τεκτονικής κίνησης.^[4]

Υδρολογικά, οι θερμές πηγές τροφοδοτούνται από νερό το οποίο βρίσκεται μέσα στα μάρμαρα και τους σχιστόλιθους και τροφοδοτείται από τα όμβρια ύδατα, τα οποία εισχωρούν στο υπέδαφος. Σε μεγάλο βάθος, το νερό θερμαίνεται από το μάγμα. Το νερό αυτό αναβλύζει από τέσσερις μεγάλες πηγές, οι οποίες βρίσκονται κατά μήκος ενός ρήγματος με κατεύθυνση βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά. Η ροή από τις πηγές είναι περίπου 365 λίτρα το δευτερόλεπτο και ο ρυθμός αυτός παραμένει σταθερός καθ'όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το νερό έχει τυπική σύσταση καρστικής προέλευσης, με κύρια κατιόντα αυτά του ασβεστίου και μαγνησίου και κύρια ανιόντα το όξινο ανθρακικό (HCO3) και το θειικό (SO4).^[4] Η θερμοκρασία των θερμών πηγών είναι 35-56°C.^[5]

Οι πισίνες του Παμούκαλε αποτελούνται από τραβερτίνη, ένα ιζηματογενές πέτρωμα που εναποτίθεται από τα άλατα των θερμών πηγών. Παρόμοιας έκτασης μορφές υπάρχουν στο Τίβολι, κοντά στη Ρώμη, και στις θερμές πηγές Μαμμούθ στο Εθνικό Πάρκο Γιέλοουστοουν.

Παραπομπές

1. «Παμούκαλε: Φρούριο από βαμβάκι - ethnos.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2011.
2. «Παμούκαλε: Στα υπέροχα «κάστρα από βαμβάκι» - kathimerini.gr».
3. «Hierapolis-Pamukkale - unesco.org». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2016.
4. S. Simsek, G. Günay, H. Elhatip, M. Ekmekçi (Αύγουστος 2000). «Environmental protection of geothermal waters and travertines at Pamukkale, Turkey». Geothermics 29 (4-5): 557–572. doi:10.1016/S0375-6505(00)00022-5.
5. E. Altunel και P. L. Hancock (Δεκέμβριος 1993). «Morphology and structural setting of Quaternary travertines at Pamukkale, Turkey». Geological Journal 28 (3-4): 335-346. doi:10.1002/gj.3350280312. https://archive.org/details/sim_geological-journal_1993-12_28_3-4/page/335.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Παμούκαλε

• Επίσημη Ιστοσελίδα