Lituàgna

Miranduléś

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

La Lituàgna (Lietuva in lituàṅ, a s lèś [lʲɪɛtʊˈvɐ]) l'è na nasiòṅ dl'Europa dal nòrd-èst, mémbra dl'Ugnòṅ Européa da 'l 1 ad Maǵ dal 2004. La sò léngua l'è 'l Lituàṅ ma chè a s dascór anc in Pulàc e in Rus.

Prima ad dvintàr indipendènta 'l 11 ad Mars dal 1990, la fava part d'l URSS insém a i àtar paéś bàltic. La sò munéda l'è 'l euro ch'al 1 ad Śnar dal 2015 'l à tòlt al pòst dal litas.

La cunfìna a nòrd cun la Lettògna, a èst cun la Bielurùsia, a sud cun la Pulógna e a sud-èst cun la Rùsia in dla sò exclave 'd Oblast' 'd Kaliningrad. A òvest l'è bagnàda da 'l mar Bàltic.

La gh'à na pupulasiòṅ 'd dū migliòṅ e òt 'd abitànt a 'l incìrca e na superfìsi ad 65.200 km². La capitàla l'è Vìlnius cun Kàunas, Klaipėda, Šiauliai e Panevėžys àtar sènt'r impurtànt.

La Lituàgna l'è na repùblica semi-presidensiàla e 'l sò presidènt 'l è Gitanas Nausėda mént'r al minìstar presidènt 'l è Rimantas Šadžius. Al stat al fà part d'l ONU da 'l 17 ad Setémbar dal 1991. La sò fèsta nasiunàla la gh'è al 19 ad Mars.

La s divìd in déś cuntèi (diti “apskritys”), a sò vòlta cumpòsti par ssanta cumùṅ. Al sò PIL par parsòna in dal 2023 'l éra 'd 28.481 euro.

Culegamènt estéran

Wikimedia Commons contiene file multimediali su Lituàgna

Pajîs d'Europa

Albanî • Andorra • Armènia • Austria • Azerbaigiàn • Bélgi • Bôsgna-Erzegovina • Bulgarî • Cruazia • Danimèrca • Estògna • Finlandia
Fränza • Geòrgia • Germâgna • Grecia • Irlanda • Islanda • Itâglia • Lettògna • Liechtenstein • Lituàgna • Lussembûrg • Malta • Måunt naigher
Mazedògna dal Nòrd • Muldàvi • Nurvegia • Portugâl • Prinżipê ed Mònac • Pulògna • Ràggn Uné • Ripóbblica Ceca • Róssia • Róssia bianca • Rumanî
San Marén • Serbia • Slovachî • Sluvênia • Spâgna • Svèzia • Svézzra • Turchî • Ucraìna • Ulanda • Ungherî • Zìper • Zitê d'al Vaticân