Piàtla

Miranduléś

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

Piàtla
ingrandimènt dna piàtla
Dominì: Eukaryota
Rèign: Animalia
Sòtrèign: Eumetazoa
Ram: Bilateria
Phylum: Arthropoda
Subphylum: Tracheata
Superclâsa: Hexapoda
Clâsa: Insecta
Sòtclâsa: Pterygota
Coorte: Exopterygota
Subcoorte: Neoptera
Superórdin: Paraneoptera
Sesiòn: Psocoidea
Órdin: Anoplura
Famija: Pthiridae
Gènàr: Pthirus
Sòrta: Pthirus pubis, Linnaeus (1758)

La piàtla o gétla (nóm sientìfic: Phthirus pubis, piattola o piattone in itagliàṅ) 'l è 'n insèt che par vìvar al ciùcia al sangṿ di óm. Par far-'l a s lōga in di pēi di genitâl. In dal cumpurtàmènt al sumìlia dimóndi a i piōć.

Descrisiòṅ

Al piōć di genitâl 'l è 'n insèt piàt ch'l è un parasìta d'l óm, grand da i dū a i tri mm.

La tèsta la gh'à na fórma tónda, cun siē pē a rampèṅ ch'i vìnan còmad par tgnir-as stric a i pēi. In cô al gh'à dū anténi da 'l dū bandi. Al sò culōr al dà su 'l biànc ma in Àfrica i téndan da piò su 'l marunsèṅ.

Al fémni i fànan da i quàtar a i déś ōṿ a la vòlta, inculànd-li a i pēi cun la sò salìa. In dal gir dna stmana o dū i nàsan dal piàtli nóvi.

Al piàtli i s ciàpan cun di cuntàt dirèt, faghénd sès cun dal parsòni ch'i gh i ànan adòs ma anc pugiànd-as in sima a di lèt spòrc o andànd in di cèso o lucài in du a s cava śò o in pòst malnét.

A s pōl capìr 'd avér al piàtli adòs quand a s sènt dimóndi spiùra ('l è 'l efèt ad la lór salìa druàda par réndar al sangṿ flùid e p'r a n far mia dal grósti) o s a véd dal macìni rósi scuri in dal mudàndi.

Culegamènt estéran

(EN) La sò paśna su 'l sit dla Encyclopædia Britannica

Àtar prugèt

Wikiquote contiene citazioni di o su Piàtla
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Piàtla