krew

Declension of *krew*
	singular
nominative	krew
genitive	krwi/krwie
dative	krwi/krwie
accusative	krew
instrumental	krwią
locative	krwi/krwie
vocative	krwi

Alternative forms

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *krewh₂-

Proto-Indo-European *-s

Proto-Indo-European *kréwh₂s

Proto-Balto-Slavic *krū́ˀs

Proto-Slavic *kry̑

Old Polish krew

Inherited from Proto-Slavic *kry̑. First attested in the 14th century.

Pronunciation

IPA^(key): (10^th–15^th CE) /krɛfʲ/

IPA^(key): (15^th CE) /krɛfʲ/

Noun

krew f (related adjective krewny)

(attested in Lesser Poland, Greater Poland) blood (vital liquid flowing in the bodies of many types of animals that usually conveys nutrients and oxygen)
Synonym: posoka
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^{scan transliteration, transcription}, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 13, 6:
  Richle nogi gich ku przeliczu krwe (ad effundendum sanguinem)
  [Rychłe nogi jich ku przeliciu krwie (ad effundendum sanguinem)]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 36r:
  Cruor blut poszoką krew'
  [Cruor blut posoka krew']
- 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 58:
  To gest zayste kelich krwe moyey (calix sanguinis mei)..., yaasz krew za waas y za wele luda bąndze roszlana
  [To jest zajiste kielich krwie mojej (calix sanguinis mei)..., jaż krew za was i za wiele luda będzie rozlana]
- 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 66:
  Przyyąncze czyala y krwe (perceptio corporis) ... ne bøndz my na sąnd any na potøpyene
  [Przyjęcie ciała i krwie ... nie bądź mi na sąd ani na potępienie]
(figuratively, attested in Greater Poland) death (cessation of life and all associated processes)
Synonym: śmierć
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^{scan transliteration, transcription}, Greater Poland, pages 9, 12:
  Powyedaycze myedzy lyudem naukę yego, bo zyskuyę krwye (quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est) gych wspomyenąl iest, nye zapomyenąl iest wolanya vbogych
  [Powiedajcie miedzy ludem naukę jego, bo zyskuję krwie (quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est) jich wspomienął jest, nie zapomienął jest wołania ubogich]
murder
Synonym: morderstwo
- 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^{transliteration, transcription}, 22, 2:
  A pakly wilomy zlodzyey doom, ... a nalyeszon bi byl, a wszøøw ranø vmarlby, ten ktory bi byl, nye bødzye wynyen krwye (percussor non erit reus sanguinis)
  [A pakli wyłomi złodziej dom, ... a nalezion by był, a wziąw ranę umarłby, ten ktory by bił, nie będzie winien krwie (percussor non erit reus sanguinis)]
(attested in Lesser Poland) responsibility for murder
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^{scan transliteration, transcription}, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 50, 15:
  Zbaw me ode krwy (libera me de sanguinibus), bosze
  [Zbaw mie ode krwi (libera me de sanguinibus), Boże]
(attested in Lesser Poland) human; man; person
Synonym: człowiek
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^{scan transliteration, transcription}, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 93, 21:
  Iuczachø w duszø prawego a crew newinnø (sanguinem innocentem, Puł: krew prawego) potøpyachø
  [Łuczachą w duszę prawego a krew niewinną (sanguinem innocentem, Puł: krew prawego) potępiachą]
(attested in Greater Poland) blood (family relationship due to birth)
- 1902 [1406], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎, volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 306:
  Dzerszek yest krwø bliszszi ku Clonowczu... nisz Ramsz
  [Dzierżek jest krwią bliższy ku Klonowcu... niż Ramsz]
(attested in Greater Poland) blood; lineage
Synonym: ród
- 1959 [1390], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 272, Poznań:
  Jandrzey iest nasz brath, nasz kleynothnik y z nassey krwe wyssedl
  [Jędrzej jest nasz brat, nasz klejnotnik i z naszej krwie wyszedł]
(attested in Greater Poland) blood; relative
- 1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 178, Poznań:
  Jan gest nasz brat, naszego cleynota, naszego sczitha y nasza kref
  [Jan jest nasz brat, naszego klejnota, naszego szczyta i nasza krew]
(attested in Greater Poland) blood (sap or juice which flows in or from plants)
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^{scan transliteration, transcription}, Greater Poland, page Deut 21:
  Postawyl gy nad wyssokø zyemyø, aby yadl... kozly z tlustoszczyø pszenycze a krew grona (sanguinem uvae biberet meracissimum Deut 32, 14) pyl[y] nayczyszczø
  [Postawił ji nad wysoką ziemią, aby jadł... kozły z tlustością pszenice a krew grona (sanguinem uvae biberet meracissimum Deut 32, 14) pił[y] najczyscz<sz>ą]

Derived terms

adjectives

krewki
krwawy
przyrodzony krwią

nouns

mąż krwi

Related terms

adjectives

krwawny

nouns

krewkość
krewność
krwawe
krwawione
krwawne
okrwawienie
ukrwawienie
zekrwawienie

verbs

krwawić impf
rozkrwawić pf
skrwawić pf
ukrwawić pf

Descendants

Polish: krew
Silesian: krew

References

Boryś, Wiesław (2005), “krew”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
Sławski, Franciszek (1958-1965), “krew”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
Mańczak, Witold (2017), “krew”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
Bańkowski, Andrzej (2000), “krew”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “krew”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “krew”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Kashubian

Etymology

Pronunciation

Noun

Declension

Further reading

Old Polish

Alternative forms

Etymology

Pronunciation

Noun

Derived terms

Related terms

Descendants

References

Polish

Silesian

Wikiwand - on