Top Qs
Timeline
Chat
Perspective
nosić
From Wiktionary, the free dictionary
Remove ads
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *nosìti. First attested in the 14th century.
Pronunciation
Verb
nosić impf (indeterminate, imperfective determinate nieść)
- (transitive, attested in Lesser Poland, Greater Poland) to carry (to lift (something) and take it to another place; to transport (something) by lifting)
- 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym, line 90:
- Nabral szobye szrebra, szlotha doszicz, czo go mogl pyechotą noszycz
- [Nabrał sobie śrebra, złota dosyć, co go mógł piechotą nosić]
- 1930 [c. 1455], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 14, 28:
- Gdisz chodzil krol do domu boszego, noszily (portabant) ge cy, gysz myely vrzød naprzod chodzicz
- [Gdyż chodził krol do domu bożego, nosili (portabant) je ci, jiż mieli urząd naprzód chodzić]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Moys 15:
- Noszyl ges gy (portasti eum Ex 15, 13) w moczy twogey kv przebytkv swøtemv twemv
- [Nosił jeś ji (portasti eum Ex 15, 13) w mocy twojej ku przebytku świętemu twemu]
- (reflexive with się) to be carried
- 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 37, 27:
- Udzyelal... dwa pyerszczyenya..., abi sze mogli przewlecz przes nye szyrdzy a moglbi sze oltarz noszycz (ut... possit altare portari)
- [Udziełał... dwa pierścienia..., aby sie mogły przewlec przez nie żyrdzi a mógłby sie ołtarz nosić (ut... possit altare portari)]
- (attested in Lesser Poland) to carry; to bear (to be pregnant with)
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie, Krakow, page 4a:
- Gdisczy Maria gest ona bila do Bethlehem prisla, a tho noszøcz tako velikø svøtoscz, tocz gest svego szinka milego
- [Gdyżci Maryja jest ona była do Betlehem przyszła, a to nosząc tako wieliką świątość, toć jest swego synka miłego]
- 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, , , volume XIX, Nowa Słupia, page 48:
- A wszakom czya, szynku myly, w szwem szerczu noszyla
- [A wszakom cię, synku miły, w swem sercu nosiła]
- to hold (to lift and keep in one's hand without moving)
- (attested in Lesser Poland, Greater Poland) to carry; to bring (to have, hold, possess or maintain (something))
- 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I, Lesser Poland, page 10:
- Czwyrdzimi, aby, poky oczecz zyw, szadny syn swey pyeczączy nye noszyl (portare... non praesumant), gedno oczczowey pyeczaczi vszywal
- [Ćwirdzimy, aby poki ociec żyw, żadny syn swej pieczęci nie nosił (portare... non praesumant), jedno oćcowej pieczęci używał]
- 1878-1889 [1422], Archiwum Komisji Historycznej, volume III, Greater Poland, page 327:
- Iaco Iandrzey... gest clenotu Baranow, czsso nossą byaly baran na czirwoni[m] sczicze
- [Jako Jędrzej... jest klenotu Baranow, czso noszą biały baran na czyrwony[m] szczycie]
- 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 6, 6:
- Thobias... spyekl myøso tey ribi a gyne nosil, abi s sobø na drogø wzøl
- [Tobijasz... spiekł mięso tej ryby a jine nosił, aby z sobą na drogę wziął]
- to wear (to don clothing and have on one's body)
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 142:
- Tą suknya noszyl myly Iesus a nygdy yey nye s[w]loczyl
- [Tę suknią nosił miły Jesus a nigdy jej nie z[w]łoczył]
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, , , volume XXII, page 237:
- Czy czischi za oplatą mayą od boga, esze possyądą zyemyą troyaką, yąsch noschą, thoczu swoge czyalo
- [Ci ciszy za opłatę mają od Boga, eże posiędą ziemię trojaką, jąż noszą, toczu swoje ciało]
- to bear, to withstand, to suffer
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 39, 21:
- Noscze (ferant) richlo ganbø swoiø
- [Noście (ferant) rychło gańbę swoję]
- to lift, to raise
- 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 9, 24:
- Grad y ogeyn smyeszywszy sze pospolu noszyly sze søø (ferebantur)
- [Grad i ogień smiesiwszy sie pospołu nosiły sie są (ferebantur)]
- to hold high
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 153:
- Byla yego schyyą prosta, pelna a nadobna a noszyl schyą krasnye podnyoslą (gessit hoc decenter et erectum)
- [Była jego szyja prosta, pełna a nadobna a nosił szyję kraśnie podniosłą (gessit hoc decenter et erectum)]
- (attested in Lesser Poland) to carry out, to bear out; to perform
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 17, 24:
- Bo strzegl iesm drog boszich any iesm zle nosil (nec impie gessi) od boga mego
- [Bo strzegł jeśm drog bożych ani jeśm źle nosił (nec impie gessi) od Boga mego]
- to give birth to, to bear
- 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 1, 29:
- Dalesm wam wszelkye szele noszøcz szyemyø (herbam afferentem semen) podlug przyrodzenya swego na szemy
- [Dałeśm wam wszelkie ziele nosząc siemię (herbam afferentem semen) podług przyrodzenia swego na ziemi]
- (attested in Lesser Poland) to give; to offer
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 75, 11:
- Obeczuycze... gospodnu... wszitczi, gisz ocolo iego nosycze (affertis) dari
- [Obiecujcie... Gospodnu... wszytcy, jiż około jego nosicie (affertis) dary]
Verb
nosić pf
- (attested in Greater Poland) to deliver; to bring
- 1960 [1423], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 721, Pyzdry:
- Yako panycz noszil list ot Yødrzeya do Bronisza, a on go nye chczal wszyøcz
- [Jako panic nosił list ot Jędrzeja do Bronisza, a on go nie chciał wziąć]
Derived terms
verbs
verbs
- nosić jarzmo impf
- nosić prawo impf
- nosić się w dostojeństwie impf
- nosić w sercu impf
- nosić w sobie impf
Descendants
References
- Boryś, Wiesław (2005), “nosić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017), “nosić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000), “nosić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nosić (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “nosić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Remove ads
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish nosić.
Pronunciation
Verb
nosić impf (indeterminate, imperfective determinate nieść)
- (transitive) to carry; to bear (to lift (something) and take it to another place; to transport (something) by lifting)
- (transitive) to carry; to bring (to have, hold, possess or maintain (something))
- (transitive) to carry, to bear (to have or display (a mark or other feature)
- (transitive) to wear (to carry or have equipped on or about one's body, as an item of clothing, equipment, decoration, etc.)
- (transitive) to carry, to bear; to wear (to have something that distinguishes one in appearance from other people or animals)
- (transitive, literary) to bear, to carry (to have a distinguishing feature, e.g. a name)
- (transitive, colloquial, of a situation, set of circumstances, etc.) to knock around; to carry (to cause someone to change places often or be restless) [with po (+ locative) ‘around what’]
- (transitive, of horses of vehicles) to carry
- Synonym: wieźć
- (transitive, obsolete, chiefly of hens) to lay an egg
- Synonym: składać jajo
- (transitive, obsolete) to accustom (to cause someone to become used to something) [with do (+ genitive) ‘to what’]
- Synonyms: przyzwyczajać, zaprawiać
- (transitive, obsolete) to hold up; to lift (to raise and keep in one's hand while not moving)
- Synonym: trzymać
- (transitive, obsolete) to carry oneself; to bear (to be pregnant with)
- (intransitive, obsolete, of a horse) to have a particular gait
- (transitive, Middle Polish) to bring; to deliver
- Synonyms: dostarczać, przynosić
- (transitive, Middle Polish) to bear (to take responsibility for or bear consequences)
- (transitive, Middle Polish) to slander
- Synonym: obmawiać
- (transitive, Middle Polish) to throw
- Synonym: rzucać
- (transitive, Middle Polish) to take; to get, to receive
- (transitive, Middle Polish, of plants) to bring, to bear; to fruit
- Synonym: przynosić
- (transitive, Middle Polish) to hold a position
- Synonym: piastować
- (transitive, Middle Polish) to progress in a particular way
- Hypernym: postępować
- (transitive, Middle Polish) to contain
- (transitive, Middle Polish) to dress (to place clothes on someone or something)
- Synonym: ubierać
- (transitive, Middle Polish) to carry; Further details are uncertain.
- 1593, J. Wujek, Nowy Testament, page przedm 14:
- Ktore mieyſca Márcion ták zepſował/ iáko Tertullian świádczy/ że miáſto tego ſłowká Nośmy/ po Graecku φορέσωμεν vczynił/ Będźiem nośić / (φορέσομεν, iednę tylko literę odmieniwſzy.
- [Które miejsca Marcion tak zepsował/ jako Tertullian świadczy/ że miasto tego słówka Nośmy/ po Graecku φορέσωμεν vczynił/ Będźiem nośić / (φορέσομεν, iednę tylko literę odmieniwſzy.]
- (reflexive with się) to dress (to wear a particular kind of clothing)
- (reflexive with się) to carry oneself (to behave or conduct in a particular way)
- (reflexive with się) to play around with; to toy with (to intend to do for some time) [with z (+ instrumental) ‘with what’]
- (reflexive with się, of clothes, accessories, etc.) to wear well (to compliment someone's outfit; to go well with)
- (reflexive with się) to go through (to experience something constantly)
- (reflexive with się, obsolete) to pace (to move frantically and quickly)
- (reflexive with się, Middle Polish) to leave, to depart
- Synonyms: see Thesaurus:uciekać
- (reflexive with się, Middle Polish) to enter
- Synonym: wchodzić
Conjugation
Derived terms
interjections
- żeby święta ziemia nie nosiła
phrases
- szkoda, że święta ziemia nosi
- że też święta ziemia nosi
proverbs
verbs
- donosić impf, donieść pf
- nanosić impf, nanieść pf
- obnosić impf, obnieść pf
- odnosić impf, odnieść pf
- podnosić impf, podnieść pf
- ponosić impf, ponieść pf
- przenosić impf, przenieść pf
- przynosić impf, przynieść pf
- roznosić impf, roznieść pf
- unosić impf, unieść pf
- wnosić impf, wnieść pf
- wynosić impf, wynieść pf
- wznosić impf, wznieść pf
- zanosić impf, zanieść pf
- znosić impf, znieść pf
verbs
- nosić głowę impf
- nosić koszulę w zębach impf
- nosić majtki w zębach impf
- nosić na rękach impf
- nosić pod sercem impf
- nosić się długo impf
- nosić się jak kura z jajkiem impf
- nosić się krótko impf
- nosić się z zamiarem impf
- nosić spodnie impf
- nosić teczkę impf
- nosić w sercu impf
Further reading
- nosić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- nosić się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- nosić in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “nosić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “nosić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “NOSIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 29.01.2015
- “NOSIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], Spas
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “nosić”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861), “nosić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “nosić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 410
- nosić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Remove ads
Serbo-Croatian
Etymology
Pronunciation
Noun
nòsić m inan (Cyrillic spelling но̀сић)
- diminutive of nos
Declension
Further reading
- “nosić”, in Hrvatski jezični portal [Croatian language portal] (in Serbo-Croatian), 2006–2025
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish nosić.
Pronunciation
Verb
nosić impf (indeterminate, imperfective determinate niyś)
- (transitive) to carry; to bear
- Synonym: smykać
Conjugation
Derived terms
Further reading
- nosic in dykcjonorz.eu
- Henryk Jaroszewicz (2022), “nosić”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 102
Remove ads
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads