Top Qs
Timeline
Chat
Perspective
prawda
From Wiktionary, the free dictionary
Remove ads
Old Polish
Etymology
Etymology tree
Inherited from Proto-Slavic *pràvьda. By surface analysis, prawy + -da. First attested in the 14th century.
Pronunciation
Noun
prawda f
- (attested in Lesser Poland, Greater Poland) truth (concordance with what is said, with reality, with facts, with the conviction of reality, the content of words consistent with reality, lack of lies or falsity)
- c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskiescan transliteration, transcription, Miechów, page cr 22:
- Toch to y iesch prauda, ize yde tobe crol zbauicel
- [Toć to i jeść prawda, iże idzie tobie krol zbawiciel]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 584:
- Slucha yego nye rvszacz, gdyz yego yavna prawda nye pomavyayą
- [Słucha jego nie ruszać, gdyż jego jawną prawdą nie pomawiają]
- 1960 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 267, Pyzdry:
- Iaco to vem, czso visnal Iacob vozni medzi Sandziuogem a medzi Derszkem, to visnal pravø pravdø
- [Jako to wiem, cso wyznał Jakob woźny miedzy Sędziwojem a miedzy Dzierżkiem, to wyznał prawą prawdę]
- (attested in Silesia, Lesser Poland) reality (that which is real)
- 1449, Gałka Jędrzej z Dobczyna (Dobszyna), Pieśń o Wiklefie, Głogówek, line 65:
- Prawdą popi taiø, yzze szą gey ląkaiø
- [Prawdę popi tają, Iże się jej lękają]
- 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I, Lesser Poland, page 47:
- [G]dysz przy sadzech wierny sądze nye maya myecz any baczycz gnyewow any lasky, any darow, gedno podlug prawdy y sprawiedlywosczy sądzycz, skazowacz
- [[G]dyż przy sądziech wierni sędzie nie mają mieć ani baczyć gniewow ani łaski, ani darow, jedno podług prawdy i sprawiedliwości sędzić [i] skazować]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 174:
- Proscha mązow vczonych, naydąly to to ysto byly (pro bycz) przeczyw drodze prawd[z]y, aby popravyly (ut haec sique repererint, quae viam veritatis excedant)
- [Proszę mężow uczonych, najdąli to to isto być przeciw drodze prawdy, aby poprawili (ut haec sique repererint, quae viam veritatis excedant)]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 709:
- Lyepyey mozemy baczycz, yze trudno z dolyczanya svyatych doctorov vbaczycz pravdą porząndnosczy, tako (pro kako) yedno po drugyem stalo, nyz tako
- [Lepiej możemy baczyć, iże trudno z doliczania świętych doktorow ubaczyć prawdę porządności, kako jedno po drugiem stało, niż tako]
- 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, , , volume XXII, page 247:
- Prawda, eze nyegdi czlowyek ma tloczicz, yaco moze, calisdą omową o schobye y o ginem
- [Prawda, eże niegdy człowiek ma tłoczyć, jako może, kaliżdą omowę o sobie i o jinem]
- knowledge, especially religious
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, , , volume XXII, page 243:
- Czlowyek boga wydzecz any gego prawdi rozumyecz nye moze, gen gest w grzesche
- [Człowiek Boga widzieć ani jego prawdy rozumieć nie może, jen jest w grzesze]
- (attested in Lesser Poland) justice (acting in accordance with moral or legal principles)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]scan transliteration, transcription, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 30:
- Drogø prawoty albo prawdy (viam veritatis) wybral gesm
- [Drogę prawoty albo prawdy (viam veritatis) wybrał jeśm]
- (attested in Lesser Poland) stand (insulating disc on which hot bowls with food were placed)
- 1898-2024 [1499], Rocznik Krakowski, volume XVI, Krakow, page 67:
- In camenata domus vna cista magna, in qua fuere septem tellaria stannea..., item prawda stannea
- [In camenata domus vna cista magna, in qua fuere septem tellaria stannea..., item prawda stannea]
- (attested in Lesser Poland) an element in a coat of arms
- Hec (sc. gens) ex Reni partibus veniens cum domo Polonica, que circulum, in quo scutella locari solet in mensa, habet pro insigni et prawdam, id est veritatem se apellabat, se coniunxit [Second half of the 15th century], Jan Długosz, edited by Marian Friedberg, Klejnoty Długoszowe, Krakow, published 1931, page 67:
- Hec (sc. gens) ex Reni partibus veniens cum domo Polonica, que circulum, in quo scutella locari solet in mensa, habet pro insigni et prawdam, id est veritatem se apellabat, se coniunxit
- [-]
- (please add an English translation of this quotation)
Derived terms
adjective
adverb
- ku prawdzie
nouns
- uczenie a prawda
- wyznanie prawdy
verbs
- brać ku prawdzie impf
Related terms
adjective
adverb
verbs
- prawić impf
Descendants
References
- Boryś, Wiesław (2005), “prawda”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017), “prawda”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000), “prawda”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “prawda”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Remove ads
Polish
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads