serce

See also: serçe and ŝerce

Kashubian

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *ḱerd-

Proto-Indo-European *ḱḗr

Proto-Balto-Slavic *śḗr

Proto-Slavic *sьrdь

Proto-Indo-European *-ikosder.

Proto-Slavic *-ьce

Proto-Slavic *sь̑rdьce

Kashubian serce

Inherited from Proto-Slavic *sь̑rdьce.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈsɛr.t͡sɛ/
• Rhymes: -ɛrt͡sɛ
• Syllabification: ser‧ce

Noun

serce n (diminutive serdëszkò or serdulkò, related adjective sercowi)

1. (anatomy) heart (muscular organ that pumps blood through the body, traditionally thought to be the seat of emotion)
2. heart (one's feelings and emotions, especially considered as part of one's character)
3. (card games) heart (a suit of cards)

   Synonym: czerwiéń

Declension

Declension of serce

	singular	plural
nominative	serce	serca
genitive	serca	serców, serc, sérc
dative	sercu	sercóm
accusative	serce	serca
instrumental	sercã, sercem	sercami, sercamë, sercama
locative	sercu, serce	sercach
vocative	serce	serca

Derived terms

adjectives

• serdeczny

nouns

• sercnica
• serdeńkò

proverbs

• wôrt wząc so te słowa do serca, czej czasã w żëcym jidze kòmù lëchò

Related terms

adverbs

• serdecznie
• serdeczno
• sertno

nouns

• serdecznosc
• serdulenkò

Further reading

• Stefan Ramułt (1893), “serce”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 192
• Jan Trepczyk (1994), “serce”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011), “serce”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎
• “serce”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Lower Sorbian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *sьrdьce.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈsɛrt͡sɛ/, [ˈsɛrt͡sə]

Noun

serce n

1. (archaic) heart

   Synonym: (usual modern word) wutšoba

Declension

Declension of serce

	Singular	Dual	Plural
Nominative	serce	sercy	serca
Genitive	serca	sercowu	sercow
Dative	sercu	sercoma	sercam
Accusative	serce	sercy	serca
Instrumental	sercom	sercoma	sercami
Locative	sercu	sercoma	sercach

Derived terms

• sercny
• sercowny

Further reading

• Muka, Arnošt (1921, 1928), “serce”, in Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow (in German), St. Petersburg, Prague: ОРЯС РАН, ČAVU; Reprinted Bautzen: Domowina-Verlag, 2008
• Starosta, Manfred (1999), “serce”, in Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch (in German), Bautzen: Domowina-Verlag

Middle English

Verb

serce

1. alternative form of serchen

Old English

Noun

serċe f

1. alternative form of sierċe

Old Polish

Alternative forms

• sierce, sirce, sirdce

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *ḱerd-

Proto-Indo-European *ḱḗr

Proto-Balto-Slavic *śḗr

Proto-Slavic *sьrdь

Proto-Indo-European *-ikosder.

Proto-Slavic *-ьce

Proto-Slavic *sь̑rdьce

▲

Old Czech srdceinflu.

Old Polish serce

Inherited from Proto-Slavic *sь̑rdьce with a hardening of the s- under influence of Old Czech srdce. First attested in the first half of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /sɛrt͡sʲɛ/
• IPA^(key): (15^th CE) /sɛrt͡sʲɛ/

Noun

serce n (related adjective serdeczny)

1. (anatomy, attested in Lesser Poland) heart (muscular organ that pumps blood through the body, traditionally thought to be the seat of emotion)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^{scan transliteration, transcription}, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 21, 28:

     Iescz bødø vbodzy..., sziwa bødø sercza (corda) gich na weky wekom

     [Jeść będą ubodzy..., żywa będą sierca (corda) jich na wieki wiekom]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^{scan transliteration, transcription}, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 21, 15:

     Vczinilo se iest sercze (cor) moie iaco wozk rozquiraiøczy se wesrzod sercza (in medio ventris) mego

     [Uczyniło sie jest sierce (cor) moje jako wosk rozskwirający sie weśrzod sierca (in medio ventris) mego]

2. (attested in Lesser Poland) heart (symbol, a seat of mental life, feelings, thoughts, ethical principles)
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^{transliteration, transcription}, Krakow, page 171b:

     Tenczy ma mecz varø kresczyganskø, a ne telko skutkem, alle tesze y szerczem

     [Tenci ma mieć wiarę krześcijańską, a nie telko skutkiem, ale teże i siercem]

3. (figuratively, attested in Lesser Poland) heart (physical inside part of something)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^{scan transliteration, transcription}, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 45, 2:

     Ne bødzemy se bacz, gdi se bødze møczicz zema y przenesoni bødø gori w sercze morske (in cor maris)

     [Nie będziemy sie bać, gdy sie będzie męcić ziemia i przeniesiony będą gory w sierce morskie (in cor maris)]

Related terms

adverbs

• sirdecznie

nouns

• serdecznik

Descendants

• Polish: serce
• Silesian: serce

References

• Boryś, Wiesław (2005), “serce”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “serce”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “serce”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN