wilk

See also: Wilk

English

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈwɪlk/

• Audio (Southern England):

  (file)

• Rhymes: -ɪlk

Noun

wilk (plural wilks)

1. (zoology) Obsolete form of whelk.

References

• “wilk”, in Webster’s Revised Unabridged Dictionary, Springfield, Mass.: G. & C. Merriam, 1913, →OCLC.

Kashubian

Alternative forms

• wełk, wôłk (archaic)

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vьlkъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈvilk/
• Rhymes: -ilk
• Syllabification: wilk

Noun

wilk m animal

1. wolf (Canis lupus)

References

• Eùgeniusz Gòłąbk (2011), “wilk”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎
• “wilk”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Old Polish

Alternative forms

• wielk

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vь̑lkъ. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vilʲk/
• IPA^(key): (15^th CE) /vilʲk/

Noun

wilk m animal (female equivalent wilczyca)

1. (attested in Greater Poland, Masovia, Lesser Poland) wolf (Canis lupus; the largest wild member of the canine subfamily)
   • 1960 [1417], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 506, Pyzdry:

     Yako *stradzo yako osm grzywen yego neosadzenim carczu, welczy krowy v ten carcz vtargali

     [Jako stradzę jako ośm grzywien jego nieosadzenim karczu, wilcy krowy w ten karcz utargali]

   • 2010 [XV in.], Jan Łoś, editor, Dwa teksty staropolskie, Pułtusk, Płock:

     Precz beszal Wrban gonycz wylka a drzecz lyka

     Precz bieżał Urban gonić wilka a drzeć łyka

   • 1896 [Middle of the 15th century], Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,‎, page 320:

     A zatym vzrzely wylka a on wyeprza zasyø nyesye

     [A zatym uźrzeli wilka a on wieprza zasię niesie]

   • 1873, Zygmunt Gloger, editor, Ułamek starożytnego kazania o małżeństwie‎:

     Kto czistotø mylvie, ten sie trzyma kv wszelkeey nyeczistoczee iako owcza przeczywko wilkowi

     [Kto czystotę miłuje, ten sie trzyma ku wszelkiej nieczystocie jako owca przeciwko wilkowi]

   • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 7, 24:

     Tuk... tego *dobitczyøczyø, gesz to od wylka polapyono gest, bødzyeczye myecz ku potrzebye roslyczney

     [Tuk... tego dobytczęcią, jes to od wilka połapiono jest, będziecie mieć ku potrzebie rozlicznej]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎, Mierzeniec, Płock, line 383:

     Yacz thesz kosw szyeka vylky, sarny lapam drvgyey philky

     [Jać też kosą siekę wilki, sarny łapam drugiej filki]

   • 1927 [1471], Jan Fijałek, editor, Cyzjojan kłobucki‎, Kłobuck, page 444:

     May drze lyca, schuka vilka

     [Maj drze lica, szuka wilka]

   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎, number 1474:

     Wylk lupus

     [Wilk lupus]

   • [1477], Adam Wolff, editor, Rękopiśmienne ekscerpty Adama Wolffa pochodzące z mazowieckich ksiąg sądowych, Łomża, pages 3, 683:

     Do yego pasturzow, nye bil ych [ani] yego roszegnanim wilczy bydla poyedly

     [Do jego pasturzow, nie bił ich [ani] jego rozegnanim wilcy bydła pojedli]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 84:

     Zbyezely szye zvyrząta kv Yesvszovy, loszovye, lwovye, malpy, vylczy, gronostayovye, ryszyovye

     [Zbieżeli sie źwirzęta ku Jesusowi, łosiowie, lwowie, małpy, wilcy, gronostajowie, rysiowie]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 89:

     Vy vyczye, kakosmy vyelye zlego czyrpyely na tey drodze: glod..., smoky..., vylky, lvy

     [Wy wycie, kakośmy wiele złego cirpieli na tej drodze: głod..., smoki..., wilki, lwy]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 283:

     Varvyczye szye od falschyvych prorokow, ktorzy przychodzą k wam yako v owczem odzyenyv, alyecz vnątrz są vylkovye chvatayączy

     [Warujcie sie od fałszywych prorokow, ktorzy przychodzą k wam jako w owczem odzieniu, aleć wnętrz są wilkowie chwatający]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 310:

     Ya vasz szlye yako vylkym ovcze

     [Ja was ślę jako wilkom owce]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 426:

     Nayemnyk... vzrzavschy vylka... y vczyekl, a vylk vchvaczy y rozpądzy ovcze

     [Najemnik... wzrzawszy wilka... i uciekł, a wilk uchwaci i rozpędzi owce]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 815:

     Tako czy ystny... Zydoyye rzuczyly szye na... Iesucrista yako vylczy chvatayączy

     [Tako czy istny..., Żywodwie rzucili sie na... Jezu Krysta jako wilcy chwatający]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 49, 27:

     Benyamyn wykl chwatayøczy

     [Benijamin, wilk chwatający]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 535:

     O zdraycza nyevyerny, o vylkv chvatayączy!

     [O zdrajca niewierny, o wilku chwatający!]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 745:

     Takoz y po­daly Pylatovy..., a to szye stalo zaran v pyątek, bo czy ynszy vyelczy *chvatayącz kvapyly, aby tego dnya dano nan ossądzenye

     [Takoż ji podali Pilatowi..., a to sie stalo zarań w piątek, bo czy isni wielcy chwatając kwapili, aby tego dnia dano nań osądzenie]

2. (hapax legomenon) werewolf

   Synonym: wilkołak

   • 1874-1891 [XV p. pr.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XVI, page 323:

     Wylk lycaon

     [Wilk lycaon]

3. (attested in Greater Poland, hapax legomenon) type of equine disease; perhaps dorsal nerve palsy or skin tuberculosis
   • 1960 [1412], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 359, Pyzdry:

     *Czsczo Przedslaw w[r]zanl kon *Jaroslaowi, ten dzisz wilc[i]a ma

     [Cs[c]o Przedsław w[r]ziął koń *Jarosłaowi, ten dziś wilk[i]a ma]

4. (hapax legomenon) Northern cattle grub (Hypoderma bovis)

   Hypernym: giez

   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎, number 1446:

     Vylk oestrum

     [Wilk oestrum]

5. (hapax legomenon) gypsywort (Lycopus europaeus)
   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎, number 1589:

     Vylk spina lupi

     [Wilk spina lupi]

Derived terms

nouns

• suchy wilk

Descendants

• Polish: wilk
• Silesian: wilk

References

• Boryś, Wiesław (2005), “wilk”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “wilk”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• “wilk, wielk”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 10, Wrocław, Warsaw, Kraków, Gdańsk, Łódź: Polish Academy of Sciences, 1990, page 223
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wilk, wielk”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Polish Wikipedia has an article on:

wilk

Wikipedia ^pl

Etymology

Inherited from Old Polish wilk. Sense 2 is a semantic loan from Latin lupus. For sense 1, compare German Fleischwolf.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈvilk/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈvilk/
• (Lesser Poland):
  • (Eastern Kraków) IPA^(key): /ˈvilk/
  • (Przemyśl) IPA^(key): [ˈvilʲk]

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ilk
• Syllabification: wilk
• Homophones: wilg, Wilk

Noun

wilk m animal (female equivalent wilczyca, diminutive wilczek, augmentative wilczysko, related adjective wilczy)

1. wolf (Canis lupus; the largest wild member of the canine subfamily)
2. (colloquial) male wolf, he-wolf

   Synonym: basior

3. (colloquial) German Shepherd

   Synonyms: owczarek niemiecki, wilczur

4. (colloquial) wolfskin

   Synonym: wilczura

5. (Eastern Kraków) synonym of próżniak
6. (Przemyśl) type of peasant's game
7. (Przemyśl) stick holding up a thatch

Declension

Declension of wilk

	singular	plural
nominative	wilk	wilki
genitive	wilka	wilków
dative	wilkowi	wilkom
accusative	wilka	wilki
instrumental	wilkiem	wilkami
locative	wilku	wilkach
vocative	wilku	wilki

Derived terms

nouns

• wilczur
• wilczy głód

phrase

• i wilk jest syty, i owca cała

verb

• patrzeć wilkiem impf

Noun

wilk m inan

2. meatgrinder
4. (pathology, colloquial) lupus

   Synonym: toczeń

5. (botany) water sprout, water shoot

Declension

Declension of wilk

	singular	plural
nominative	wilk	wilki
genitive	wilku	wilków
dative	wilkowi	wilkom
accusative	wilk	wilki
instrumental	wilkiem	wilkami
locative	wilku	wilkach
vocative	wilku	wilki

Derived terms

noun

• bajka o żelaznym wilku

Further reading

• wilk in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wilk in Polish dictionaries at PWN
• Błażej Pawłowicz (1892), “wilk”, in “Wyrazy gwarowe z okolic Tarnowa”, in Prace Filologiczne (in Polish), volume 4, z. 1, Warsaw: skł. gł. w Księgarni E. Wende i Ska, page 310
• Aleksander Saloni (1899), “wilk”, in “Lud wiejski w okolicy Przeworska”, in M. Arct, E. Lubowski, editors, Wisła : miesięcznik gieograficzno-etnograficzny (in Polish), volume 13, Warsaw: Artur Gruszecki, page 247)
• Aleksander Saloni (1908), “wilk”, in “Lud rzeszowski”, in Materyały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne (in Polish), volume 10, Kraków: Akademia Umiejętności, page 343

Silesian

Silesian Wikipedia has an article on:

wilk

Wikipedia ^szl

Etymology

Inherited from Old Polish wilk.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈvilk/
• Rhymes: -ilk
• Syllabification: wilk

Noun

wilk m animal (female equivalent wilczyca, diminutive wilczek, related adjective wilczy)

1. wolf (Canis lupus)
2. he-wolf

Declension

This noun needs an inflection-table template.

Related terms

nouns

• wilcze łyko

Further reading

• wilk in silling.org