From Wikipedia, the free encyclopedia
Plena Vortaro de Esperanto (PV) estas unulingva difin-vortaro, unuan fojon eldonita de Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT) en 1930 kaj verkita sub gvido de Émile Grosjean-Maupin en kunlaboro de Albert Esselin, Salomon Grenkamp-Kornfeld kaj de Gaston Waringhien. Dum jardekoj, ĝis apero de ĝia posteulo Plena Ilustrita Vortaro en 1970, ĝi estis la ĝenerale akceptita vortara kvazaŭnormo, malgraŭ ĉiuj kritikoj pri unuopaj aspektoj kaj detaloj.
PV alidirektas ĉi tien. Ĉi tiu artikolo temas pri fama esperanta vortaro de jaro 1930. Por antaŭa vortaro de jaro 1909 rigardu la paĝon Plena Vortaro. Koncerne aliajn signifojn aliru la apartigilon PV (apartigilo). |
Dum la jardekoj PV estis apenaŭ ŝanĝita. Nur inter la 1a kaj 2a eldono ĝi estis iom korektita kaj plivastigita. Al la kvara eldono 1953 estis aldonita suplemento verkita de Gaston Waringhien. Jen la detaloj:
La eldono de 1934 enhavis 6 900 radikojn, la suplemento de 1953 aldonis 966 aliajn, sume 7 866.
|
|
|
PV sendube estas unu el la plej influ-havaj vortaroj Esperantaj. La plej gravaj antaŭuloj kiel unulingvaj difin-vortaroj estis la (sufiĉe mankhava) "Plena Vortaro Esperanto-Esperanta kaj Esperanto-Franca" de Émile Boirac (1909) kaj la difin-vortaro de Kazimierz Bein (Kabe), "Vortaro de Esperanto" de 1911, 1922 kaj 1925 (3a kaj lasta eldono).
PV servis kiel bazo por vortaroj de la tipo Esperanto-etnolingvo, ekzemple por la vortaro Esperanto-sveda de Paul Nylén (1932, 2a eld. 1954) aŭ la parto Esperanto-franca en la "Dictionnaire pratique" de Edmond Dazun, Félicien Baronnet kaj Roland Levreaud (1959, 1974, 2000).
PV formis la bazon de la difin-vortara posteulo "Plena Ilustrita Vortaro" (PIV) sub la ĉefredaktoreco de Waringhien (1970, suplemento 1987, 2002, 2005).
La vortmaterialo de la 6a eldono de PV ankaŭ estis la bazo de la Inversa Vortaro (IV) de Klaus Schlüter (1972). Por produkti ĝin la radikoj troveblaj en PV estis registritaj en elektronika formo jam en 1967, tiuepoke ankoraŭ per "trukartoj" (Heroldo de Esperanto 1967, n-ro 2, p.3). PV tiel probable fariĝis la unua Esperanto-vortaro (parte) en komputil-legebla formo. Aliaj fakaj vortaroj eksplicite referencis al ĝi, ekzemple la Scienca kaj Teknika Terminaro (STT) de Rudolf Haferkorn, Kurt Dellian kaj F.J. Belinfante de 1956, kies subtitolo estas "STT — Kiel propono aŭ provizora skeleto destinita por komplementi la Plenan Vortaron de SAT". Eĉ ankoraŭ la Esperanta Bildvortaro de Rüdiger Eichholz (redaktoro), aperinta post 24-jara laboro en 1988, do komencita antaŭ la apero de PIV en 1970, indikas, ĉu radiko estas ankoraŭ ne trovebla en PV.
PV krome servis kiel kerno de la interreta vortaro "Reta Vortaro" (de 1999) kaj tiel post pli ol 75 jaroj influas nun la trian aŭ eĉ jam kvaran generacion de Esperantistoj.
Malgraŭ ĉiuj kritikoj dum la jardekoj (tro "franceca", tro naturalisma, malpreciza redono de la Zamenhofa lingvo-uzo, malmoderna k.a.) PV fariĝis vaste akceptita referenc-verko kaj dum jardekoj la fakta normo de la Esperanta vort-trezoro.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.