Sunfrapo

Varmegigo (latine apoplexia solaris; heliozo), ankaŭ konata kiel sunfrapo, estas speco de severa varmomalsano kiu inkluzivas korpan temperaturon pli altan ol 40,0 celsiaj gradoj ^[1] kaj konfuzon ^[2]. Ĝi estas dolora kondiĉo, malordo de la cerbo pro intensa aŭ longedaŭra eksponiĝo al sunlumo sur la surfaco de la kapo.

Aliaj simptomoj inkluzivitaj en la malsano estas ruĝa, seka aŭ humida haŭto, kapdoloroj kaj kapturnoj ^[3]. La malsano povas komenciĝi subite aŭ iom post iome ^[4]. Komplikaĵoj povas inkluzivi epilepsiatakojn, muskolstreĉecon aŭ renmalsukceson ^[5].

Ecoj kaj simptomoj

Varmofrapo okazas pro altaj eksteraj temperaturoj aŭ fizika fortostreĉo. Varmofrapo kutime aperas kun korpa temperaturo de pli ol 40,6 celsiusgradoj, kombinita kun malorientiĝo kaj manko de ŝvitado. Antaŭ ol okazas varmego, homoj montras signojn de varmo elĉerpiĝo (Insolacio) kiel kapturnoj, konfuzo, kapdoloroj, malforteco. Se varmfrapo okazas kiam la homo dormas, estas pli malfacile rimarki la simptomojn, aliflanke, kiam varmfrapo okazas dum fortostreĉo, la malsanulo povas ŝviti troe. Junaj infanoj, precipe, povas sperti epilepsiatakojn. La finrezultoj de varmfrapo povas esti senkonscieco, rena malfunkcio, organmisa malfunkcio kaj finfine morto.

Por eviti sunfrapon en varma suna vetero, oni rekomendas porti malpezajn ĉapelojn el helkolora materialo, kiu reflektas sunlumon pli forte, kaj la saman veston, kiu ne malhelpas vaporiĝon. Estos utile redukti vian ŝarĝon kaj fari pli oftajn paŭzojn dum laboro kaj moviĝado en la suno. Gravas eviti troplenigi vian stomakon kaj trinki alkoholaĵon; preventa mezuro estas doni multe da fluidoj. Ĝenerale dirite, evitu eksponiĝon al la suno de 11 ĝis 15-16 horoj.

Unua helpo

La frapita devas esti translokigita al la ombro, donita malvarman kompreson, malsekaj volvaĵoj uzitaj, ktp. En severaj kazoj, artefarita spirado estas uzata.

Sunfrapo povas aperi la sekvan tagon, post 6-10 horoj.

• Oni devas eniri la domon kaj demeti troajn vestojn.
• Forigu fizikan aktivecon kaj trinku pli da akvo.
• Envolvu vian korpon en malvarmeta, malseka mantuko. Oni povas ventumi la vunditan personon kaj viŝi per malvarmeta, sed ne glacia akvo.
• Ĉe la unuaj signoj de perdo de konscio, oni rekomendas enspiri la vaporon de 10% solvo de amoniako (amoniako) kaj kuŝi sur via flanko.
• Se la simptomoj plimalboniĝas (naŭzo kaj kapturno), oni devas voki ambulancon.
• Se oni transportas personon, kiu suferas de sunfrapo al la hospitalo, li/ŝi kuŝu dum la vojaĝo.