Terkrusto
plej ekstera ŝtona tavolo de la Tero From Wikipedia, the free encyclopedia
plej ekstera ŝtona tavolo de la Tero From Wikipedia, the free encyclopedia
La terkrusto estas la ekstera, solida tavolo de la tero. Ĝi kompareblas, koncerne sian dikecon, al pomo kun ties ŝelo. Sub ĝi kuŝas la solida ĝis tenaca termantelo, kaj 2900 km pli profunde la plejparte likva terkerno.
La terkrusto kunmetiĝas el mozaiko de multaj terplatoj, kies moviĝon (po 2-10 centimetroj en jaro) priskribas la teorio de la platotektoniko. Tertremoj ekestas, kiam tensioj je la petrolimoj aŭ terplatoj puŝsubite solviĝas.
La limo inter terkrusto kaj suba termantelo estas la Malkontinuo de Mohorovičić (mallongite Moho), kies profundo varias de loko al loko. Ĝi estas kutime ĉirkaŭ 35km sub la surfaco, do kutime la terkrusto estas ĉ. 35km dika; sed la terkrusto povas esti multe pli dika, ĝis 80-90km sub kelkaj montaraj areoj, kaj multe pli maldika, eĉ malpli ol 10km, sub la oceanoj.
La detala esploro pri la terinterno komenciĝis antaŭ proksimume 200 jaroj. Sed jam la grekaj naturfilozofoj pensadis pri la strukturo de la tero, Newton kalkulis ĝian platiĝon per simpla fizika modelo, kaj ankaŭ vulkanismo kaj tertremo jam frue permesis kelkajn konkludojn. Ĉirkaŭ 1900 fine evoluis la modernaj mezurmetodoj de la gravimetrio, de la sismologio kaj de la geomagnetiko.
En 1909 la kroata sciencisto Andrija Mohorovičić eltrovis ke la konduto de iuj sismaj ondoj postulis la ekziston de subita ŝanĝo en la denso de la profundaj rokoj. Tiu malkontinuo, konfirmita de la postaj esploroj, portas nun lian nomon (Malkontinuo de Mohorovičić).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
