Azukio

Azukio^[1] (latine Vigna angularis, sinonimo Azukia angularis; japane 小豆 (あずき), azuki) estas unujara planto, specio de vigno el Azio, tre kultivata en orienta Azio jam de la antikveco por ruĝaj semoj manĝataj kiel fazeoloj kaj el kiu en Japanio oni faras annon. Ĝi estas unu el la plej multe konsumataj ruĝaj faboj.

Kiel legi la taksonomion azukio
Vigna angularis
Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta Klaso: Dukotiledonoj Magnoliopsida Ordo: Fabaloj Fabales Familio: Fabacoj Fabaceae Subfamilio: Faboideoj Faboideae Tribo: Fabeoj Fabeae Genro: Vigno Vigna
Dunomo
Vigna angularis (Willd.) Ohwi Jisaburo & Ohashi Hiro, 1969
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri azukio
v • d • r

Nomo

La nomo adzuki/aduki estas transliterumo de la japana アヅキ (historie literumita), dum azuki respegulas la modernan elparolon アズキ.

La japana lingvo ankaŭ uzas la ĉinan pruntvorton shōzu (小豆), signifanta "malgrandan fabon" (kontraŭ "grandan fabon" 大豆, daizu, la sojfabo). Ofte oni skribas 小豆 per kanji sed elparolas ĝin azuki. En Ĉinio, xiǎodòu (小豆) estas uzata en botaniko, dum en ĉiutaga lingvo oni preferas hongdou (红豆; 紅豆) aŭ chidou (赤豆), ambaŭ signifantaj "ruĝan fabon" pro la kutime ruĝaj kultivaroj.

Historio

Sciencistoj konjektas, ke ĝi devenas de Vigna angularis nipponensis,^[2][3] kiu ekzistis en Japanio, Koreio, Ĉinio, Nepalo kaj Butano.^[4] Speciiĝo inter Vigna angularis nipponensis kaj Vigna angularis angularis verŝajne okazis antaŭ 50,000 jaroj.^[5]

Deserto el dolĉa azukio.

Vidu ankaŭ

• Japana dolĉaĵo