Kolegio Dartmouth

Kolegio Dartmouth (angle Dartmouth College) estas privata esploruniversitato en Hanovro, Nov-Hampŝiro, kaj unu el la naŭ koloniaj kolegioj (angle Colonial colleges) establitaj en Usono antaŭ la Milito de Sendependeco ^[1].

Kolegio Dartmouth
privata universitato privata neprofitcela lernejo Colonial Colleges (en) esplorada universitato eldonejo de malfermita aliro
moto	Vox clamantis in deserto Voĉo krianta en la dezerto (en la latina - Biblia referenco al Johano Baptisto en la Nova Testamento)
Informoj
fondodato	13-a de decembro 1769
fondinto(j)	Eleazar Wheelock vd
speco	Privata esploruniversitato
Situo
Geografia situo	43° 42′ 12″ N, 72° 17′ 18″ U (mapo)43.703333333333-72.288333333333
lando	Usono
adreso	207 Parkhurst Hall, Hanover, NH, 03755-3529
poŝtkodo	03755-3529
Estraro
ĉefestro(j)	Sian Beilock (en) (2023–) vd
Nombroj
nombro de studentoj	6 761 vd (stato: 1-a de septembro 2021)
retejo	Oficiala retpaĝaro [+]
Listoj
membro de
ORCID (2023–) Higher Education Leadership Initiative for Open Scholarship (en) (2022–) Asocio de Amerikaj Universitatoj (2019–) Matariki Network of Universities (en) Open Education Network (en) Internacia Federacio de Bibliotekaj Asocioj kaj Institucioj Centro por Esploradaj Bibliotekoj Koalicio por Retigita Informo Nacia Homscienca Alianco Usona konsilio pri eduko Asocio de usonaj altlernejoj kaj universitatoj Ivy League Scienca koalicio pri eldonado kaj akademiaj rimedoj Cifereca Biblioteka Federacio Asocio de Esploradaj Bibliotekoj Council on Governmental Relations (en) vd
filioj
Dartmouth College Department of Biological Sciences (en) Neukom Institute for Computational Science (en) vd
jura formo	Nonprofit Corporation vd
Kolegio Dartmouth (Nov-Hampŝiro) DEC
Kolegio Dartmouth (Usono) DEC
Kolegio Dartmouth
v • d • r

Historio

La kolegio estis fondita en 1769 fare de Eleazar Wheelock. Nuntempe, aldone al bakalaŭraj studoj, Dartmouth havas gimnaziojn en komercadministracio, medicino kaj inĝenieristiko, same kiel 18 bakalaŭrajn programojn en la sciencoj kaj artoj. Fakte, Dartmouth estas universitato en si mem kaj ne kolegio (la titolo "kolegio" estas uzata en Usono por priskribi bakalaŭrajn lernejojn, aŭ lernejojn kiuj estas parto de universitato). La titolo Kolegio (angle College) estis retenita en la nomo de la universitato por esprimi la centrecon de la bakalaŭra lernejo de la universitato, same kiel la gravecon atribuitan al la decido (1819) de la Usona Supera Tribunalo en Dartmouth College v. Woodward en la jura kazo de la universitato. En tiu tempo, la parlamento de Nov-Hampŝiro kaj la guberniestro de Nov-Hampŝiro provis iĝi Dartmouth publika universitato (kaj eĉ establis institucion nomitan "Dartmouth University" kiu laŭsupoze anstataŭigis la kolegion). Ili ŝanĝis la konstitucion de la universitato, pliigis la nombron da estraranoj kaj aldonis eksterulojn de inter siaj membroj en la senato de Nov-Hampŝiro. La kolegia administracio kontraŭstaris kaj Daniel Webster, diplomiĝinto de la universitato kiu estis je la komenco de sia jura kaj politika kariero, brile reprezentis la kolegion, kaj la tribunalo juĝis en lia favoro kaj nuligis la provon de transpreno.

En 1972, dum la prezidanteco de la hungara matematikisto János Kemény, la kolegio ekakceptas studentinojn por regulaj studoj (ĝis tiam nur viroj estis akceptitaj) ^[2].

Organizo [3]

• Geisel lernejo de Medicino (1797)
• Thayer lernejo de Inĝenieristiko (1867)
• Tucker lernejo de Komercadministracio (1900)
• Guarini lernejo por diplomiĝintoj kaj Altnivelaj Studoj (2016)

Notindaj diplomiĝintoj

• Robert Frost - usona poeto.
• Dr. Seuss (Theodor Seuss Geisel) - usona verkisto kaj ilustristo.
• Timothy Geithner - usona fiska sekretario de 2009 ĝis 2013.
• Nelson Rockefeller - 41-a vicprezidanto de Usono.
• Kirsten Gillibrand - usona politikisto, novjorkia senatano ekde 2009.
• Sarah Wayne Callies, Mindy Kling, Connie Britton - usonaj aktorinoj.
• Shonda Rhimes - usona scenaristo kaj televida produktanto.
• Daniel Webster, usona politikisto, senatano kaj dufoja usona ministro por eksteraj aferoj
• Amos T. Akerman, usona politikisto, ŝtatakuzanto
• Alex Azar, usona politikisto, sanministro
• James Forrestal, usona politikisto, Sekretario de Defendo
• Robert Reich, usona politikisto, Ministro de Laboro
• Timothy F. Geithner, usona politikisto
• András Gerevich, hungara poeto
• Owen Chamberlain, 1959 Nobel-premiito pri fiziko
• K. Barry Sharpless, 2001 Nobel-premiito pri Kemio
• George Davis Snell, 1980 Nobel-premiito pri Fiziologio aŭ Medicino
• Henry Paulson, usona fiska sekretario kaj ĉefoficisto de Goldman Sachs
• Louis V. Gerstner, Jr., ĉefoficisto de IBM, (1993-2002)
• Jeffrey R. Immelt, ĉefoficisto de General Electric, (2001–)
• John Donahoe, ĉefoficisto de eBay, (2008–)
• Paavo Lipponen, ĉefministro de Finnlando, (tamen ne diplomiĝis)
• Meryl Streep, aktorino (kiel interŝanĝa studento)
• Michael Corleone, fikcia figuro de la filmo The Godfather

Por plia legado

• Behrens, Richard K., "From the Connecticut Valley to the West Coast: The Role of Dartmouth College in the Building of the Nation," Historical New Hampshire, 63 (Spring 2009), 45–68.
• Chase, Frederick. (1913) A History of Dartmouth College and the Town of Hanover, New Hampshire, Volume 2, 1‑a eldono, Concord, N.H.: J. Wilson, The Rumford Press. OCLC 11267716.

(Read and download public domain copy via Google BooksArkivigite je 2020-12-03 per la retarkivo Wayback Machine.)

• Drake, Chuck. (2004) Dartmouth Outing Guide. Dartmouth Outing Club.

* Graham, Robert B.. (1990) The Dartmouth Story: A Narrative History of the College Buildings, People, and Legends. Dartmouth Bookstore. * Glabe, Scott L.. (2005) Dartmouth College: Off the Record. College Prowler. ISBN 978-1-59658-038-1. * Hughes, Molly K.. (2000) Forever Green: The Dartmouth College Campus—An arboretum of Northern Trees. Enfield Books. ISBN 978-1-893598-01-0. * Richardson, Leon B.. (1932) History of Dartmouth College. Dartmouth College Publications. OCLC 12157587.

• Listen, Look, Likeness: examining the portraits of Félix de la ConchaArkivigite je 2014-07-30 per la retarkivo Wayback Machine