Silezia-pola lingvo

La silezia-pola lingvo (propralingve ślōnskŏ gŏdka, ślōnski, kelkfoje ankaŭ po naszymu, en Esperanto preferate nomata silezia-pola kontraste al la silezia-germana lingvo, propralingve Schläsisch, Schläsch, kelkfoje ankaŭ Schläs'sch, dialekto de la germana, kiun en 1945 parolis 7 milionoj da homoj) estas okcidentslava lingvo respektive dialekto, kiu apartenas al la leĥa grupo.

La silezia dialekto sur la mapo de dialektoj de la pola lingvo

La malaperado de la dialekto dum la 18-a kaj 19-a jarcentoj kaj reapero de ĝi en la 20-a en Malsupra kaj Supra Silezio

epitafo sur tombo en la silezia dialekto en la tombejo de Trzycież ĉe Teŝino (Czeski Cieszyn)

Ekzemplo[1]
Ôjcze nasz, świynte durś miano Wasze, Wasze Krōlestwo niychej tyż nasze. Niych wola Waszo ciyngym sie dzieje, w niebie, na ziymi, kej ćmi, kej dnieje. Dejcie nōm dzisioj chycić sie chleba, kej co dziyń przeca jeść go nōm trzeba. I nōm wyboczcie w Swyj łaskawosci, te grzychy nasze, jako my, prości, nōm winowatym tyż wyboczōmy, ze wolny woli co ôd Wos mōmy. Amyn.
Patro nia

pridisputata mapo pri la lingvoj kaj dialektoj en orienta kaj centra Eŭropo, „G1“ indikas la dialekton

Silezia lingvo
ślōnski
lingvo • moderna lingvo
Leĥaj lingvoj
Parolata en	Pollando, Ĉeĥio
Regiono	Supra Silezio, Ĉeĥa Silezio
Parolantoj	522 000
Denaskaj parolantoj	509 000
Skribo	latina alfabeto
Lingvistika klasifiko
Hindeŭropa Slava lingvaro Okcidentslavaj lingvoj Leĥaj lingvoj Silezia lingvo
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-3	szl
Glottolog	sile1253
Angla nomo	Silesian
Franca nomo	silésien
v • d • r

Ĝi estas parolata en la Suprasilezia regiono de Pollando, sed ankaŭ per malplimultoj en la Ĉeĥa respubliko kaj Germanio. En la jaro 2011 ĉirkaŭ 509 000^[2] homoj en Pollando konsideris la silezian-polan kiel sian gepatran lingvon.

La silezia-pola estas proksime parenca al la norma pola lingvo, tiel ke plej multaj lingvistoj konsideras ĝin kiel dialekton de la pola lingvo.

Alfabeto

La lingvo ĝis la demokratiiĝo de Pollando post 1990 estis preskaŭ nur parole praktikata, kaj nur en la lastaj jaroj aperis pluraj sistemoj de silezia ortografio. Kompromisa variaĵo inter la pluraj ortografioj estas uzata en la interreto, ekz. en la silezia-pola Vikipedio.

A a	à ã	B b	C c	Ć ć	D d	E e
F f	G g	H h	I i	J j	K k	L l
Ł ł	M m	N n	Ń ń	O o	Ŏ ŏ	Ō ō
Ô ô	Õ õ	P p	R r	S s	Ś ś	T t
U u	W w	Y y	Z z	Ź ź	Ż ż

Komparo inter la germana kaj pola sileziaj dialektoj

silezia-germana	silezia-pola	germana	pola	Esperanto
Jungaohs	huncwot, rojber	Hundsfott (ungezogener Junge)	łobuz, huncwot	fripono
kascheln	klojzdnōnć	auf dem Eis ausrutschen	pośliznąć się	akcidente gliti sur glacio
Kastrull	kastrol	großer Topf, Kasserolle	sagan	kaserolo
Nudelkulle	nudelkula	Nudelholz	wałek do ciasta	rulbastono (por platigi paston)
Ritsche	ryczka	Hocker / Schemel	taboret	seĝeto / tabureto
Wurscht	wuszt	Wurst	kiełbasa	kolbaso
rumurbern	rōmplować/sznupać	rumwühlen	myszkować	movi aferojn sen videbla celo (eble serĉante ion)
Pfusch	fucha	Schwarzarbeit, mangelhafte Arbeit, Pfusch	praca na czarno, neformale robota na czarno, fucha	fuŝo, laboraĉo
Morast	maras	Schlamm, Morast	błoto	ŝlimo
Kokott	kokot	Hahn	kogut	koko
Kreppel	krepel	Krapfen / Berliner (Kreppel en Hesio kaj Frankonio)	pączek	gistopasta bakaĵo (speco de benjeto)
Wasserwaage	waserwoga	Wasserwaage	poziomica, waserwaga	nivelilo
Mostrich	zynft, mostrich	Senf, Mostert, Mustard, Mostrich[3]	musztarda	mustardo