El vocabulario reconstruido para el proto-thura-yura por Simpson y Hercus (2004):[3]
- Convenciones ortográficas
- vibrante simple alveolar: R
- vibrante múltiple alveolar: rr
- sonorante retrofleja: ṟ
- vibrante simple: rd
- rótica indeterminada: R
Más información GLOSA, PROTO-THURA-YURA ...
GLOSA | PROTO- THURA-YURA | PROTO-THURA- YURA NUCL. | Thura-Yura septentrional | Thura-Yura meridional |
todo | | | wapu; kurru | |
muchos | *marna | | | |
ceniza | | *muru | thimpa | |
ashes (charcoal) | | | piirla | |
malo | | *wadLV | | |
malo (sin) | | *wakV-Na | | |
corteza | | ?*yulti | | |
barba | | | ngaNka | yaNka |
barba, mejilla | *maLTa | | | |
barriga | | | warna | munthu |
abdomen | | ?*TiDLi | | |
grande | | | ngarla | |
pájaro | | | THirta | |
negro | | | maṟu | |
sangre | | ?*kaaṟu; *karti | | |
músculo, tendón | *THiltya | *thiltya | | |
hueso | *waLpu | *waLpu | warlpu | |
senos | | *ngamV | | |
campamento | | *warDli | | |
campamento | *karrpa | *karrpa | | |
cabaña | | | karnku | |
pecho | | *kuntu | | |
niño | | | | wa(L)kuwa(L)ku |
niño, pequeño | *kitya | | yakaCV; waNi | |
voz infantil | | *kunga | | |
nube | | *ma(L)ku | | |
niebla | | *putyi | | |
tos fría | | *kuLTV- | | |
helado | | *pakaDla | | |
frío (en la cabeza) | | | (y)urrkV- | |
tiempo frío | *paya-; *mVnyV | *manya | payala | |
ven aquí! | *paNi; *ka | *kawayi | | |
perro | *wiLka | | wiLka | kadli |
debajo | | ?*warta- | wartathi | |
seco | | *muDLa | murdla | |
seco, polvo | | *puthV-RV | | |
oreja | *yuṟi | | | |
tierra | | *yarta | | |
huevo | | | pipi | muka |
codo | | *thiDNngi | K/NGuNaN- | |
ojo | *mii-na | | | |
ceja | | *piiku | | |
lejano | | | yampa | |
grasa | *mVrnV | *marni | | |
pluma | | ?*paDLu | | |
uña | *pirri | | | |
fuego | *karDla | | | |
pez | *kuya | | | |
mosca | | *thapu | | |
mosca grande | *thumpV-Ca | *thupV(-Ra) | | |
comida | *mayi | | | |
pie | *THiDna | *thidna | | |
bueno | | *wayV- | | |
pelaje | | *puthi | | |
mano | *maṟa | | | |
cabeza | *kaka | | | |
corazón | | | thurlku | |
hambre | | | karnpa | |
rodilla | ?*puṟV | *mampa | puṟa | |
rótula | | *maTa | | |
hoja | | | karlpi | |
hígado | | *Tangka | thangka; ngaLTi | |
piojo | *kuDLu | *kuDlu | | |
hombre | | | pardnaapa | |
compañero | | *Nipu | | |
adulto | | *miṟu (grownup man) | | |
marido | | | marni | |
hombre joven | ?*wilya-ṟu | ?*ngulta | | |
varón | | *yarDli | | |
persona | | ?*Tuṟa | *thuṟa | |
carne | *paRu | | | |
entrañas | *puLTHA | *puLTHa | *pultha | |
luna | *piṟa | | | |
boca | *Taa | | | |
labio, boca | | | Nimi | |
nombre | | *mityi | | |
nuca | | | ngurnti, nhurnti; wakarra | |
cuello | | *waLTu | | |
noche | | *nguLTi | maLTi | |
ayer noche | *wiltya | | | |
viento norte | *pukarra | | | |
viento del NE | | | ngarnara | karnaRa |
nariz | *muDlha | *mudlha | | |
no | | *madLa | mardla; kuta | |
ahora | *kaRi | | | |
de nuevo | | ?*nhaTa | | |
por la mañana | ?*panyi | | | |
temprano | | | yatha | |
anciano | *puLka | | | |
uno | *kuma | | | |
otro | *kutyu | | | |
pene | | *waRi | | |
Carpobrotus rossii | ?*kaCkaLa | *karrkaLa | | |
rojo | ?*TVLTV- | *TaLTHa- | thaltha- | |
ocre rojizo | | *miLTi; *karrku | | |
costilla | | *TiNinyV | | |
costado | *pantyi | | | |
camino | ?*Tapa | *Tapa | thapa | |
raíz | | | | |
podrido | ?*puka | *thungkV | | |
heces | *kuDna | *kudna | | |
hombro | | | piLpi- | |
ala | | *wiṟi | | |
enfermo | ?*ngaNDa-N | | | |
herida | *mingka | | | |
piel | | ?*paLpa | piyi | paLpa |
ropa | *palhtha | | | |
cielo | | *NayirrV | iLkaRV | |
cielo cubierto | | ?*wirra | | |
humo | *puyu | | | |
algo humeante | | ?*Tumpu | | |
serpiente | ?*TuDNu | | wapma | |
serpiente (tipo) | | | muDLV- | |
sur | | *parrpa | | |
viento del sur | | *walypi | | waitpi |
lanza larga | *wiNTa | | wirnta | |
lanza corta | *kVya | *kaya | | |
escupir | *THaDlhi | *THadlhi | ngapalya; ngalytya | |
estrella | | *purDli | | |
piedra, hacha | | | THurdla | |
piedra de cocinar | | ?*kaDnya | | |
pedregal | | *puRi | | |
piedra caliza | *parnta | | | |
cuarzo, hielo | | *makV | | |
sol | *THirntu | *thirntu | | |
cola | | | kaDLHa | |
testícuclos | *kaDLu | *kadLu | kardlu | |
ese | *pa- | *pa- | pa-nha | |
aquel | | *ngu- | ngunha | |
muslo | *kaNTHi | *kaNTHi | kanthi | |
ingle | ?*paLTi | | | |
este | *iNHa | | | |
garganta | | *yurDni | | |
morder | | *paya- | | |
quemar (tr.) | *kampa- | | | |
quemarse (intr.) | | *ngaDLi- | | |
trepar | ?*warnta- | | | |
venir | | ?*puDNa- | | |
gritar | | *kaLTa- | | |
llorar | | | *muLka | |
chillar | | | *ngaTV- | |
cortar | | ?*waNi- | | |
morir | *paDLu- | | thinta-; padlu- | |
muerto | | *kuDnyu | kupa | |
cavar | | *paNi-; ?*paka- | pani- | |
beber, besar | *THapa- | *Tapa- | thapa- | |
comer | *ngaLku- | | | |
entrar | | *ngaLpa- | | |
caer | *warDni- | | | |
conseguir | | *manku- | | |
llevar | *kaNka- | *kangka- | | |
llevarse | | *mama- | | |
dar | *yungkV- | | nhungku- | |
ir | ?*wiNV- | | nguka- | |
caminar | | ?*padNV- | | |
oír | | *yuri- See “ear”. | | |
palmear | *paLTa- | | | |
golpear | *nguṟV- | | nguṟa- | |
romper | | *pungku- | | |
matar | *kuNTa- | | kurnta- | |
conocer | *THiLka- | *thiLka- | | |
abandomar | *wVNTV- | *waNTa- | wanthV- | |
reposar | | *waNTi- | wanti- | |
poner | | | ila- | |
ver | *nhaku- | | | |
sentarse | | *Tika- | thika- | |
dormir | *miya | | | |
hablar | *wangka- | | | |
arponear | | | wiTi- | |
estar en pie | | *yuwa- | | |
lanzar | | *paTV- | patha- | |
construir | ?*karrpV- | | karrpV- | |
mañana | | ?*TarrkV- | | |
lengua | *THa(a)LiN | | tha(a)rli | tha(d)lVnya |
diente | | | yira | Tiya |
árbol | | *wadLa; *wira | wardla | |
dos | | *puLa | puDla; kalypilV | purla |
arriba | ?*kaNka | | kanka | |
alto | | *karra | | |
orina | *kumpu | | | |
tiempo templado | | *warlta | | |
agua | *kawi; *kapi | | | |
poniente | *wangka | | | |
cuantos | | *-miNV | [-]minha | |
qué? | | *Na-, ?*Nawi | | |
cuándo? | | *nhaDLa-TV | | |
dónde? | ?*wa-THa | *wa-(nha) | | |
blanco | *paLkV | *paLka | paLka-ra | |
Quién? (Erg., Inst.) | | *ngaNTu | | |
quién? (Nom.) | *ngaNa | *ngaNa | | |
de quién? (Pos.) | | *ngaNku | | |
viento | *wari | | | |
mujer | | *pa(a)rla | | ngangki |
muchacha | | *mankarra | | |
madre | | *ngamV-THV | | |
esposa | | *kartu | | |
raíz comestible | | *ngampa | | |
ayer | | *puki | | |
joven | | | papa | |
Cerrar
Comparación léxica
Los numerales en las diversas lenguas yura-tura son:[4][3]
Más información GLOSA, Nukunu ...
GLOSA |
Nukunu |
Yura |
Kadli |
PROTO- THURA-YURA |
Adnyamanthana | Wailpi | Barngarla |
Narangga | Kaurna |
'1' | gubma | upmanaka | unaworta | kuma | arieko | kuma | *kuma |
'2' | budlina | alpili | alpillanna | kuttara | bulli | purlaitye | *puLa |
'3' | muŋwiina | ulpařinha | ulpalie | kappa | maŋore | marnkutye | * |
'4' | terralina | ubmomurra | 2+2 | ŋerla | d̠ʒerri-bulli | yerra bula | * |
'5' | | | mara |
'6' | |
Cerrar