idazlea, errezitatzailea, antzerkigilea From Wikipedia, the free encyclopedia
Branca Eva de Gonta Syder Ribeiro Colaço, Branca de Gonta Colaço izenaz ezagunagoa (Lisboa, 1880ko uztailaren 8a - ib. , 1945eko martxoaren 22a) portugaldar idazle eta errezitatzailea izan zen, eruditoa eta poliglota, batez ere poeta, dramaturgoa eta hizlari ezaguna, Santiago de la Espada Orden miliarreko kondekorazioa zuena.
Branca de Gonta Colaço | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Branca Eva Syder Ribeiro |
Jaiotza | Lisboa, 1880ko uztailaren 8a |
Herrialdea | Portugal Portugalgo Erresuma |
Lehen hizkuntza | portugesa |
Heriotza | Lisboa, 1945eko martxoaren 22a (64 urte) |
Familia | |
Aita | Tomás Ribeiro |
Ezkontidea(k) | Jorge Colaço (en) |
Seme-alabak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | portugesa ingelesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | poeta eta idazlea |
Jasotako sariak |
Ann Charlotte Syder poeta ingelesaren eta Tomás Ribeiro politikari eta idazle portugaldarraren alaba zen. Jorge Rey Colaço zeramikari entzutetsuarekin ezkondu zen, eta bere lana Branca de Gonta Colaço izenarekin argitaratu zuen.[1]
Branca Eva Gonta Syder Ribeiro Colaçoren 1880ko uztailaren 8an jaio zen Lisboan. Ann Charlotte Syder poeta ingelesaren eta Tomás Ribeiro politikari eta poeta portugaldarraren alaba zen. Gonta goitizena, bere erregistro askotan agertzen dena, ez zen familiaren abizena, baizik eta Tondelako Parada de Gontatik, aita jaio zen herritik, eratorria.[2]
Portugalgo gizartearen jarduera intelektualean eragin handia izan zuen familietako batean jaio zen, eta, gaztetan, politikaren, letren eta arteen munduko izen nabarmenekin bizi izan zen, hala nola Maria Amália Vaz de Carvalho, António Cândido Gonçalves Crespo, bere aitaren lagun mina zen Camilo Castelo Branco, Maria Archer, Aura Abranches edo Bordalo Pinheiro familia.[3] Ahizpa James Gillmanen seme batekin ezkondu zen; Sacavémen azulejo-fabrikako bazkideetako bat zen, garai hartako garrantzitsuenetako bat.[4]
18 urte besterik ez zituela, 1898an, Jorge Rey Colaço pintore eta azulejogilearekin ezkondu zen, José Daniel Colaço diplomatikoaren semearekin eta Alexandre Rey Colaço pianista eta konpositorearen familiakoa. Harrezkero, Branca de Gonta Colaço izena hartu zuen. Lau seme-alaba izan zituzten: Tomás Ribeiro Colaço abokatu, dramaturgo eta idazlea (1899 - 1965), Ana de Gonta Colaço eskultorea (1903 - 1954), María Cristina Raymunda de Gonta Colaço de Aguiar idazlea (1905 - 1996), eta 1902an jaio eta gutxira hil zen lehen alaba.
Txikitatik erakutsi zuen letretarako talentua, eta poeta gisa hasi zen. Bere bizitzan zehar lan handia egin zuen aldizkako argitalpen ugarirekin, batez ere Lisboan banatuak, eta aktiboki lagundu zuen Portugalgo prentsa eta literatura kultura- eta literatura-aberasten. Testuinguru horretan, batez ere Jose Augusto Moreira de Almeidaren egunkarietan argitaratutako olerkiak idatzi zituen: O Dia, O Talassa[5] (1913 - 1915), bere senarrak zuzendutako O Ocidental (1878 - 1909)[6] izeneko umorezko egunkaria eta Alma Feminina (1917 - 1919) aldizkaria, Maria Clara Correia Alves feminista eta editoreak zuzendua, A Arte Musical (1898 - 1915)[7] aldizkarian ere lankidetzan aritu zen, ABC: revista portuguesa (1920 - 1932)[8], Serões (1901 - 1911)[9], Ilustração Portugueza (1903 - 1924)[10], Brasil-Portugal (1839 - 1914)[11] eta Ilustración (1926 - 1939)[12] besteak beste.[13]
Hainbat hizkuntzatan arintasunez aritzeko gai zen. Branca de Gonta Colaçok olerkiak ere idatzi zituen ingelesez, eta zenbait itzulpen egin zituen ingelesetik portugesera.[14]
Hizlari eta poesia-errezitatzaile gisa ere aritu zen 1910eko hamarkadaren erdialdean, aitak sortutako Vasco da Gama institutuan sartu ondoren.[15] Lisboako Zientzien Akademiak,[16] 1918an, bere ekimenez, Maria Amália Vaz de Carvalho idazle eta poetari omenaldia egin zionean, Branca de Gonta Colaço hizlarietako bat izan zen.
Bere lan polifazetikoan hainbat genero landu zituen, hala nola antzerkia, antzerki-lana, oroimen kronikak , poesia eta bere garaiko Portugalgo elite sozial eta intelektualen erretratu baliotsua eman zuen, haiekin bizi izan baitzen eta parte hartzen baitzuen. In Memoriam lanerako bertso batzuk egin zituen: Júlio de Castilho (1920an Diário de Noticias enpresaren inprimategiak argitaratua), Gustavo de Matos Sequeira, Xavier da Cunha, António Baião, Anselmo Braamcamp Freire, Sabugosa kondea, João Franco Monteiro, Tomás Maria de Almeida Manuel de Vilhena eta Tomás de Mello Breynerrekin batera.[17][18]
Ideologia monarkikokoa, Branca de Gonta Colaço ez zen inoiz errepublikanismora bihurtu. Hala ere, emakumeek Portugalgo gizartean zeregin aktiboagoa izan behar zutela eta hezkuntzarako aukera librea izan behar zutela uste zuenez, Portugalgo Emakumeen Kontseilu Nazionalarekin (CNMP) bat egin zuen. Erakunde feminista horrek 1914an, sortu zen urtean, genero-berdintasuna sustatu eta eskatu zuen.[19] [20] Erakundearen barruan gogor lan egin zuen, Adelaide Cabete ekintzaile errepublikano eta feministarekin batera, eta Portugalen emakumearen aintzatespen profesionalaren eta balorazioaren bila egindako aktibismoagatik nabarmendu zen. Bake sekzioen buru izan zen zenbait urtez (1928 - 1934), Artea (1936 - 1937), eta ekintzaile hauekin batera jardun zuen: Beatriz Arnut, Sara Beirão, Eduarda Lapa, Angelica Porto, Maria Lamas, Aurora Teixeira de Castro eta Abigail Cruz de Paiva.[21]
Branca de Gonta Colaço Lisboan hil zen 1945eko martxoaren 22an, 64 urte zituela.
Branca de Gonta Colaçok literatura-ondare handia utzi zuen, zati handi batean sakabanatua aldizkako argitalpenetan, eta, besteak beste, lan hauek egin zituen:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.