Negazionismo
From Wikipedia, the free encyclopedia
Giza portaeran, negazionismoa errealitatea ukatzea aukeratzen duten gizabanakoek erakusten duten portaera da, egia deseroso bat saihesteko[1]. Paul O'Shea autorearen arabera, "enpirikoki egiazta daitekeen errealitate bat onartzeari uko egitea da. Funtsean, ekintza irrazional bat da, esperientzia edo ebidentzia historiko baten baliozkotzeari eusten diona"[2]. Michael Specter autoreak taldeko negazionismoa definitzen du, "gizarteko segmentu oso batek, askotan aldaketaren traumarekin borrokatuz, errealitateari bizkarra ematen dionean, gezur erosoago baten alde".[3]
Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu. |
Zientzian, honela definitu da: alde horretan adostasun zientifikoaren parte diren oinarrizko kontzeptuak baztertzea, ebidentziak onartu eta indartsu oinarritutakoak, ideia erradikal eta eztabaidagarrien alde[4]. Proposatu da beren forma desberdinek ebidentzia biribilgarriari uko egitea eta eztabaida bilatzea komunean daudela adostasuna dagoela ukatzeko[5] [6]. Ohiko adibide bat Lur Gaztearen Kreazionismoa eta eboluzioarekin duen eztabaida da[7].
Holokaustoaren, COVID-19 eta GIB/Hiesaren negazionismoa[8][9][10] [11][12] terminoak sortu dira; eta klima-aldaketaren negazionista deitu zaie berotze globala benetakoa dela eta giza jardueren ondorio dela dioen adostasun zientifikoaren aurka daudenei.[13][14][15][16] Nagazionismo hitza propaganda-teknika gisa erabiltzea kritikatu da, ikuspegi minoritarioen argudioak erreprimitzeko[17]. Halaber, eszeptizismoaren garrantzia eztabaidatzen duen saiakera batean, Clive Jamesek negazionista erabili zuen klima-aldaketako eszeptikoak deskribatzeko, eta honako hau adierazi zuen: "Holokaustoa ukatzen duen fanatiko baten ikuskizuna gogorarazten du"[18]. Celia Farber GIBari buruz negazionista terminoaren aurka dago, gizateriaren aurkako krimen nazien maila moral berean sineste hori jartzea justifikaziorik ez duela argudiatuz. Hala ere, Robert Gallok alderaketa horren alde egiten du, esanez GIBaren negazionismoa Holokaustoaren antzekoa dela, pseudozientzia-modu bat baita, "ikerketa bat kontrajartzen" duena.[19]
Hainbat motibazio eta arrazoi proposatu dira negazionismorako, erlijio- eta norberekeria-sinesmenak barne, edo ideia nahasgarrien aurkako defentsa-mekanismo psikologikoa.[20][21]