Qing dinastia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Qing dinastia (txinera tradizionalez: 清朝; pinyinez: Qīng Cháo; mantxueraz: ᡩᠠᡳᠴᡳᠩ ᡤᡠᡵᡠᠨ) 1644tik 1911 arte Txinan agintean izan zen dinastia da; haien agindupeko estatuak Txina, Txinako Inperioa edo Quing Handien Inperioa zuen izena. Mantxuriatik etorriak ziren eta horregatik euren hizkuntza ezarri zuten ofizial gisa. Taiwan, Tibet, Mongolia eta Xinjiang konkistatu zituzten.
- Artikulu hau XVI. mendetik aurrera Txinan agindu zuen dinastiari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Qin dinastia».
Qing Inperioa 大清 ᡩᠠᡳᠴᡳᠩ ᡤᡠᡵᡠᠨ | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1644 – 1912 | |||||||||||
Monarkia absolutua | |||||||||||
| |||||||||||
Inperioa 1890 aldean | |||||||||||
Geografia | |||||||||||
Hiriburua | Beijing | ||||||||||
Biztanleria | 140.000.000 | ||||||||||
Azalera | 13.150.000 km² | ||||||||||
Ekonomia | |||||||||||
BPG/bizt | 1776 | ||||||||||
Dirua | Tael (Tls.) | ||||||||||
Kultura | |||||||||||
Hizkuntza(k) | Guanhua txinera,[1] Mantxuera, Mongoliera, Tibetera, Turkiar hizkuntzak (Uigurera),[2] eta beste asko | ||||||||||
Erlijioa | Xamanismo, Budismo, Taoismo, Islam, Kristautasun eta beste erlijio tradizionalak | ||||||||||
Historia | |||||||||||
|
Botere handia zuten baina matxinada handiak ere izan zituzten. 1851tik 1864ra Taiping matxinada izan zuten, milioika hildako eragin zituena. XIX. mendean Opioaren Gerrak egin zituzten Britainia Handiaren aurka; gerrak galduta, Hong Kong eman behar izan zieten britainiarrei.
1894 eta 1895an Korearen inguruko gaiengatik Lehen Txina-Japonia Gerra izan zen. Gerra honetan Korea eta Taiwan galdu zituen eta hauek Japoniaren esku geratu ziren. Galdu zutenez jendea altxatu eta errepublikaren aldeko aldarri handiagotu zen.