Benjamin Franklin

Benjamin Franklin (1706ko urtarrilaren 17, Boston - †1790eko apirilaren 17, Philadelphia) politikari, jakintzari eta asmatzaile estatubatuarra.

Benjamin Franklin
Irudi gehiago
Delegate to the United States Constitutional Convention (en) 1787ko maiatzaren 25a - 1787ko irailaren 17a Barrutia: Pennsylvania President of the Supreme Executive Council of Pennsylvania (en) 1785eko urriaren 18a - 1788ko azaroaren 5a ← John Dickinson (en) - Thomas Mifflin → United States Ambassador to Sweden (en) 1782ko irailaren 28a - 1783ko apirilaren 3a ← baliorik ez - Jonathan Russell → Estatu Batuetako Enbaxadore Frantzian 1778ko irailaren 14a - 1785eko maiatzaren 17a ← baliorik ez - Thomas Jefferson → 1. United States Postmaster General (en) 1775eko uztailaren 26a - 1776ko azaroaren 7a ← baliorik ez - Richard Bache (en) → Speaker of the Pennsylvania House of Representatives (en) 1764ko maiatza - 1764ko urria ← Isaac Norris (en) - Isaac Norris (en) → Pennsylvaniako Ordezkarien Ganberako kidea 1764ko maiatza - 1764ko urria
Bizitza
Jaiotza	Boston, 1706ko urtarrilaren 17a
Herrialdea	British America  Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Filadelfia, 1790eko apirilaren 17a (84 urte)
Hobiratze lekua	Christ Church Burial Ground (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: Pleuresia
Familia
Aita	Josiah Franklin
Ama	Abiah Folger
Ezkontidea(k)	Deborah Read Franklin (en)
Seme-alabak	ikusi William Franklin (en) Francis Folger Franklin (en) Sarah Franklin Bache
Haurrideak	ikusi Jane Franklin Mecom (en) James Franklin (en)
Familia	ikusi Ann Smith Franklin (en) (ezkonahizpa)
Hezkuntza
Heziketa	Boston Latin School (en) (1714 - 1716)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, diplomazialaria, polimata, idazlea, argitaratzailea, inprimatzailea, politikako teorialaria, asmatzailea, militante politikoa, estatu-politikaria, dilettante (en) , xakelaria, diseinatzailea, musikaria, filosofo politikoa, autobiografialaria, liburuzaina, kazetaria, ekonomialaria, fisikaria, editorea eta filosofoa
Parte-hartzailea Albany Congress (en)
Enplegatzailea(k)	Pennsylvaniako Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Copley Domina  (1753) honorary doctor of the University of St Andrews Fellow of the American Academy of Arts and Sciences
Kidetza	Royal Society Amerikako Sozietate Filosofikoa San Petersburgoko Zientzien Akademia Frantziako Zientzien Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Pennsylvania Abolition Society (en) Société d'agriculture de Paris (en) XL izeneko Zientzien Akademia Nazionala Accademia delle Scienze di Torino Framazoneria Göttingengo Zientzien Akademia
Izengoitia(k)	Silence Dogood, Poor Richard eta Richard Saunders
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	deismoa
Alderdi politikoa	baliorik ez

Biografia

Hamazazpi semeetatik hamabosgarrena zen. Bakarrik oinarrizko ikasketak egin zituen, 10 urte zituenera arte. Ondoren, argizarigintzan jardun zen bere aitaren negozioan lagunduz. 12 urterekin, bere anaia Jamesen inprimategian ikastun gisa hasi zen lanean. 15 urte zituenean, Jamesek New England Courant fundatu zuen, Britania Handiko kolonietako lehen egunkari independentea. Gainera, Benjaminek Mrs. Silence Dogood goitizenarekin idatzi zuen, adin ertaineko alargun bat zela argudiatuz, inork ere ez bere egiazko nortasuna jakin gabe James konturatu zenera arte. Orduan, Benjaminek baimenik gabe alde egin zuen eta 17 urte zituela Filadelfian jarri zen bizitzen.

1724an, Benjamin Ingalaterrara bidaiatu zuen inprimatzaile ikasketak egitera. 1726an, Filadelfiara itzuli zen eta 1729ko Irailean Pennsylvania Gazette erosi zuen, 1748ra arte argitaratu zuena. 1732tik 1757ra arte Poor Richard's Almanac argitaratu zuen, urtero argitaratzen zuen almanaka. 1727an Amerikako kolonietan diru-paperaren jaulkipenaz arduratu zen.

Jokatu zuen papera

Politikan

Ipar Amerikako koloniak Britainia Handitik independizatzeko prozesuaren bultzatzaileetako bat izan zen.

Asmakizunak

1752an, tximistorratza asmatu zuen gertakari elektrikoak ikertzen zebilela.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Benjamin Franklin

• Datuak: Q34969
• Multimedia: Benjamin Franklin / Q34969