Halotano

Halotanoa edo 2-bromo-2-kloro-1,1,1-trifluoroetanoa konposatu organikoa da, C₂HBrClF₃ formulakoa, haloalkanoen klasekoa. Likido lurrunkor gardena eta usain goxokoa da. Uretan ia disolbaezina da, baina disolbagarria petrolio-eterretan. Korrosiboa eta narritagarria da^[1].

Halotano
Formula kimikoa	C2HBrClF3
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	fluor, karbono eta bromo
Mota	konposatu kimiko
Ezaugarriak
Dentsitatea	1,87 g/cm³ (20 ℃)
Disolbagarritasuna	0,3 g/100 g (ur, 20 ℃)
Fusio-puntua	−118 ℃
Irakite-puntua	50 ℃ (760 Torr)
Lurrun-presioa	243 mmHg (20 ℃)
Masa molekularra	195,890224 Da
Erabilera
Tratatzen du	status asthmaticus (en) eta asma
Elkarrekintza	Potassium two pore domain channel subfamily K member 10 (en) , Potassium two pore domain channel subfamily K member 12 (en) , Potassium two pore domain channel subfamily K member 2 (en) eta Potassium two pore domain channel subfamily K member 9 (en)
Hartzeko bidea	inhalation administration (en)
Rola	inhalational anaesthetic (en) , farmako esentzial eta developmental toxicant (en)
Arriskuak
Esposizioaren goiko muga	16,2 mg/m³ (baliorik ez)
Berokuntza globalerako gaitasuna	50
Eragin dezake	halothane exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	BCQZXOMGPXTTIC-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	151-67-7
ChemSpider	3441
PubChem	3562
Reaxys	1736947
Gmelin	5615
ChEBI	793752
ChEMBL	CHEMBL931
RTECS zenbakia	KH6550000
ZVG	510430
DSSTox zenbakia	KH6550000
EC zenbakia	205-796-5
ECHA	100.005.270
MeSH	D006221
RxNorm	5095
Human Metabolome Database	HMDB0015290
UNII	UQT9G45D1P
NDF-RT	N0000146821
KEGG	C07515 eta D00542

Halotanoa ozono-geruzarentzat kaltegarria da^[2].

Sintesia

Halotanoaren sintesia trikloroetilenoa hidrogeno fluoruroz erreakzonaraziz antimonio trikloruroa katalizatzaile gisa usatuz 130 C-tan. 2-kloro-1,1,1-trifluoroetanoa eratzen da zein segindan bromoz tratatzen da 450 C-tan halotanoa eratzeko^[3].

Erabilera

Halotanoa anestesiko gisa baliatzen da^[1].

Munduko Osasun Erakundeak halotanoa funtsezko sendagaien zerrendan sartuta du^[4].

Historia

Halotanoa lehen aldiz 1956an usatu zen eta ospe handia lortu zuen, eterra eta ziklopropanoa bezalako beste anestesiko lurrunkor batzuk ordezkatzera zetorren anestesiko orokor ez-sukoi gisa. Anestesiko horren erabilera murriztu egin zen 1980 eta 1990 artean, agente anestesiko berriak hedatu ahala.

1980ko hamarkadan enfluoranoak eta isofluoranoak ordezkatu zuten. 2005ean, anestesiko lurrunkor erabilienak hauek ziren: isofluoranoa, sebofluoranoa eta desfluoranoa. Haurrengan halotanoak eragindako hepatitisaren arriskua nabarmen txikiagoa denez helduetan baino, halotanoa pediatrian erabiltzen jarraitu zen 1990 arte. Hala ere, 2000. urtetik aurrera, Sebofluoranok haurren halotanoaren erabilera nabarmen ordezkatu zuen^[5].

Egun halotanoa garapen bidean dauden herrialdeetan erabiltzen da nagusiki. Albaitaritzan ere baliatzen da.