Joseph Cotten

Joseph Cheshire Cotten (1905eko maiatzaren 15a, Petersburg, Virginia – 1994ko otsailaren 6a, Los Angeles, Kalifornia) estatubatuar aktore bat izan zen. Orson Welles aktore eta zinema-zuzendariarekin estuki lotua dago: Welles-ek zuzendu edo antzeztutako honako filma hauetan agertu zen: Citizen Kane (1941), The Magnificent Ambersons (1942), Journey into Fear (1943), Shadow of a Doubt (1943), Love Letters (1945), Portrait of Jennie (1948) edota The Third Man (1949).

Joseph Cotten
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Joseph Cheshire Cotten
Jaiotza	Petersburg, 1905eko maiatzaren 15a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Los Angeles, 1994ko otsailaren 6a (88 urte)
Hobiratze lekua	Virginia
Heriotza modua	berezko heriotza: buru edota lepo aldeko minbizia pneumonia
Familia
Aita	Joseph Cheshire Cotten, Sr.
Ama	Sally Whitworth Willson
Ezkontidea(k)	Patricia Medina  (1960 -  1994)
Seme-alabak	ikusi Judith Lenore LaMonte
Hezkuntza
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	zinema aktorea, idazlea, autobiografialaria, antzerki aktorea, telebista-aktorea, irrati-esataria, aktorea, gidoilaria eta zinema gidoilaria
Altuera	187 zentimetro
Lantokia(k)	Ameriketako Estatu Batuak
Enplegatzailea(k)	Antzerki Proiektu Federala
Jasotako sariak	ikusi Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan Volpi Cup for Best Actor

Biografia

Arte dramatikoko ikasketak egin zituen Washingtongo Hickman School of Expression-en. Berehala, futbolari egin zen; ondoren, publizitate-saltzaile izan zen The Miami Herald aldizkarian, eta aldizkari horretan bertan zenbait antzerki-kritika idatzi zituen (1929). Garai horretan, antzerki-talde amateur batean hasi zen lanean. 1930ean bikoizketa-lanetarako eta erregidore-laguntzaile aritzeko hartu zuten New Yorkeko Belasco Antzokian. Copley Square Theaterren aritu zen antzezle, eta, azkenik, 1932an egin zuen debuta Broadwayn Absent Father laneko paper txiki batekin. Zenbait lan egin ondoren, 1936an, Orson Wellesen Federal Theatren hasi zen. 1938an Orson Welles ezagutu zuen, eta hurrengo urtean izugarrizko arrakasta lortu zuen The Philadelphia Story lanarekin.

Zineman, Orson Wellesen Citizen Kane filmean egin zuen debuta, eta horren ondoren, The Magnificent Ambersons eta Journey into Fear filmak egin zituen. 1942an kontratu bat izenpetu zuen David O. Selznickekin, zazpi urterako. Hiru film egin zituen, hala ere, kontratu horren aurretik, horien artean Alfred Hitchcocken Shadow of a Doubt (1943). Selznickekin paper erromantikoak egin zituen, hala nola King Vidorren Duel in the Sun (1946) eta William Dieterleren Portrait of Jennie (1948). Kontratua amaitu zitzaionean, bi lan egin zituen Britainia Handian, besteak beste, Alfred Hitchcocken Under Capricorn (1949). Ondoren, 20th Century Fox etxearekin egin zuen kontratua, baina erdi-mailako lanak egin zituen, Niagara (1953) izan ezik.

1955. urtetik aurrera, telebistan aritu zen, batez ere, zinemako karrera apur bat baztertuta. Garai horretatik aurrera, telebistako filmetako paperak edo europar produkzio txikietakoak eta film ospetsuetako zenbait paper egin zituen: Petulia (1968), Lo Scopone scientifico (1972), Soylent Green (1973), Twilight´s Last Gleaming (1977) eta Heaven´s Gate (1981).

Filmografia

Too Much Johnson (1938) (antzezpen laburra) Citizen Kane (1941) Lydia (1941) The Magnificent Ambersons (1942) Shadow of a Doubt (1943) Journey into Fear (1943) Hers to Hold (1943) Gaslight (1944) Since You Went Away (1944) I'll Be Seeing You (1945) Love Letters (1945) Duel in the Sun (1946) The Farmer's Daughter (1947) Portrait of Jennie (1948) The Third Man (1949) Under Capricorn (1949) Beyond the Forest (1949) Two Flags West (1950) Walk Softly, Stranger (1950) September Affair (1950) Half Angel (1951) Peking Express (1951) The Man with a Cloak (1951) The Tragedy of Othello: The Moor of Venice (1952) The Wild Heart (1952) (narratzailea) Untamed Frontier (1952) The Steel Trap (1952) Egypt by Three (1953) (narratzailea) Niagara (1953) A Blueprint for Murder (1953) Vom Himmel gefallen or Special Delivery (1955) The Bottom of the Bottle (1956) The Killer Is Loose (1956) The Halliday Brand (1957) Touch of Evil (1958) From the Earth to the Moon (1958) The Angel Wore Red (1960) The Last Sunset (1961) Hush... Hush, Sweet Charlotte (1964)

The Great Sioux Massacre (1965) The Money Trap (1965) The Tramplers (1966) The Oscar (1966) The Cruel Ones (1967) Brighty of the Grand Canyon (1967) Jack of Diamonds (1967) Days of Fire (1968) Gangster '70 (1968) Petulia (1968) White Comanche (1968) Keene (1969) Latitude Zero (1969) The Lonely Profession (1969) The Grasshopper (1970) Tora! Tora! Tora! (1970) The Abominable Dr. Phibes (1971) Lady Frankenstein (1971) Baron Blood (1972) Doomsday Voyage (1972) The Scientific Cardplayer (1972) A Delicate Balance (1973) F for Fake (1973) Soylent Green (1973) Syndicate Sadists (1975) Timber Tramps (1975) A Whisper in the Dark (1976) Twilight's Last Gleaming (1977) Airport '77 (1977) Last In, First Out (1978) Caravans (1978) Concorde Affair (1978) Island of the Fishmen (1979) Concorde Affair '79 (1979) Guyana: Crime of the Century (1979) The Hearse (1980) Delusion (1980) Heaven's Gate (1980) The Survivor (1981)

Kanpo-loturak

• Joseph Cotten aktorearen IMDBko fitxa ikusgai (Ingelesez)

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2012/1/9 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

• Datuak: Q95148
• Multimedia: Joseph Cotten / Q95148