Makako

Makakoak, Macaca generoko primateak dira. Catarrhini tximinoen Cercopithecidae familiako genero bat. Gizakiez gain tropikoetatik kanpo bizitzera ohitu diren primate bakarrak dira. Afrika, Gibraltar, Txina edo Japonian bizi dira. 22 espezie ezagutzen dira, euren artean Rhesus makakoa eta Berberia makakoa (Gibraltarreko Tximinoa). Espezieetako batzuk ez dute isatsik, eta beste batzuk badute, nahiz eta garapena ezberdina izan daitekeen.

Makako
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Klasea	Mammalia
Ordena	Primates
Familia	Cercopithecidae
Subfamilia	Cercopithecinae
Generoa	Macaca Linneaus, 1758
Espezieak
Ikus testua
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Ernaldia	165 egun
Elikadura iturri nagusia	omnivorism (en)
Kumaldiaren tamaina	1
Edoskitzea	1 urte
Eguneko zikloa	eguneko

Espezieetako batzuk esperimentutan erabili dira. 1990eko hamarkadan herpes-Baren garraiatzaile izan zitezkeela aurkitu zen eta, beraz, gizakiak kutsatu ahal dituztela, beste primate batzuen artean.

https://web.archive.org/web/20220923140113/https://macaques.nc3rs.org.uk/macaques/

Etimologia

Makako hitza, tximino esan nahi duen portugeseko 'macaco' hitzetik eratorria da. Portugaldarrek XVI. eta XVII. mendeetan barneratu zuten hitz hau, Afrikako kolonizazioaren ondorioz bantu hizkuntzetatik eskuratu zutena eta 'lau hankakoa edo 'piztia basatia' adierazten duena.^[1][2]

Habitata

Gizakiez (Homo generoa) gain, makakoek munduan zabalduen dagoen primate generoa osatzen dute;^[3][4] Japonetik, Indiako azpikontinentera (Asia kontinenteko hegoaldean zehar) eta Ipar Afrikatik Europar hegoaldera aurkitu daitezkeelarik.^[5][6]

Especies

Macaca generoak 22 espezie ditu:^[7]

#	Espeziea	Irudia	Egoera
style='text-align:right'	Macaca anderssoni		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca arctoides		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca assamensis		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca brunnescens		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca cyclopis		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca fascicularis		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca florentina		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca fuscata		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca fuscicularis		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca hecki		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca jiangchuanensis		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca leonina		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca leucogenys		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca libyca		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca majori		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca maura		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca mulatta		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca munzala		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca nemestrina		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca nigra		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca nigrescens		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca ochreata		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca pagensis		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca radiata		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca rhesus		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca selai		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca siberu		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca silenus		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca sinica		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca sp.		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca sylvanus		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca thibetana		daturik gabe
style='text-align:right'	Macaca tonkeana		daturik gabe

Eskuz gaurkotu