OLED

Diodo argi-igorle organikoa edo OLED (ingelesez: organic ligth-emitting diode), elektroluminiszente organiko izenez ere ezaguna, diodo argi-igorle (LED) mota bat da zeina geruza elektrolumineszentea konposatu organikoen film batez osatuta dagoen. Geruza organiko honek bi elektrodoen artean kokatuta dago; elektrodo hauetako bat gardena izaten da. OLEDak display digitaletan erabiltzen dira; telebisten, monitoreen edo mugikorren antzeko gailuetan.^[1][2]

OLED familien artean bi nabarmentzen dira: molekula txikien erabileran oinarritzen direnak eta polimeroak erabiltzen dituztenak. OLED display baten kontrol-eskema matrize pasibo (PMOLED) batekin edo matrize aktibo (AMOLED) batekin funtziona dezake. PMOLED eskeman, displayaren ilara eta lerro bakoitza sekuentzialki kontrolatzen da; AMOLED kontrol eskema, ordea, banakako pixel bakoitzarako sarbide zuzena eskaintzen du on edo off jarriz. Kontrol zuzenerako, pelikula finen transistoreen planoa erabiltzen du.^[3] AMOLED teknologiak bereizmen eta tamaina handiagoko displayentzako aukera ematen du.

OLED display batek ez du backlight beharrik, bera bakarrik baita argi ikusgaia igortzeko gai. Honen emaitza, beltz kolore-maila sakonak dira, LCD teknologia baino pantaila arinago eta meheagoekin. Giro-argi baxuko egoeretan, gela ilunetan adibidez, OLED pantailak kontraste-erlazio handiagoa lor dezake LCD pantailak baino.

Funtzionamendu-printzipioa

OLED diodoa bi elektrodoen —anodo eta katodo— artean kokatutako material organikoen geruza batez osatuta dago, guztia substratu baten gainean jarrita. Tentsio bat aplikatzen da anodoa positiboki kargatuz katodoarekiko; honek, elektroien fluxua sortuko du katodotik anodora.^[4]

1. katodoa (-), 2. igorpen-geruza, 3. erradiazio-igorpena (argia), 4. eroanbide-geruza, 5. anodoa (+).

Igorpen-geruza negatiboki kargatzen da gehiegizko elektroiengatik; eroapen-geruza zuloekin kargatzen da elektroien faltagatik. Indar elektroestatikoek elektroiak eta zuloak erakartzen dituzte exzitoi bat osatuz. ^[5] Elektroi eta hutsuneen elkartzea igorpen-geruzan gertatzen da, erdieroale organikoen hutsuneek elektroiak baino mugikortasun handiagoa baitute. Honek, elektroia energia-maila altuago batetik energia-maila baxuago batera pasatzea eragiten du; hasierako eta bukaerako egoeren arteko aldearen berdina den energia askatuz, erradiazio ikusgaiaren igorpenarekin batera. Erradiazioaren frekuentzia materialaren banda-etenduraren araberakoa izango da; OLED baten kasuan HOMO eta LUMO arteko energia diferentziaren araberakoa.