Takoidun oinetako

Takoidun oinetakoa edo orpodun oinetakoa eramaileari orpoa behatzak baino gorago altxatzen dion oinetako-mota da.

Takoidun oinetako
oinetakoa
Irudia   Bideoa  Irudi gehiago
Osagaiak	high heel (en)

12 cm-ko takoidun oinetako-parea.

Ondorioz takoidun oinetakoek daramatzanari itxura garaiago ematen diote. Baina, orpoa eta behatzak neurri berdinean altxatzen badizkio, ez da takoidun oinetakotzat hartzen, baizik eta plataformadun oinetakoa.

Takoi mota asko daude kolore, material, estilo eta altuera ezberdinetan. Takoi altuak erabili dira herritartasuna, afiliazio profesionala, generoa eta gizarte-egoera komunikatzeko. Takoi altuak modaren adierazpen garrantzitsuak izan dira historian zehar Mendebaldean. ^[1]XVII. mendearen hasierako Europan, takoi altuak maskulinitatearen eta estatus sozial altuaren seinale ziren. Mendearen amaiera arte ez zen joera hori emakumeen modara hedatu.^[2] XVIII. mendean, takoi altuko oinetakoak banatu egin ziren generoen arabera. Ordurako, gizonentzako takoiak zaldizko botei edo soineko formaleko bota altuei itsatsita zeuden, eta emakumeen takoi altuak, berriz, estuak eta zorrotzak ziren, eta sarritan pantufla moduko oinetakoei atxikiak.^[2]XX. menderako, profil meheko takoi altuek feminitatea adierazten zuten; hala ere, gizonentzat oraindik onargarria zen takoi lodi altu bat bota edo eskalapoi baten gainean.^[1] 50eko hamarkadara arte, oinetakoen takoiak egurrezkoak izan ohi ziren, baina azken urteetan material ugariz eginak izan dira, larruz, antez eta plastikoz, besteak beste.^[3]

Takoi altuak janztea erortzeko arrisku handiarekin, ^[4]muskulu eta hezurretako minarekin^[5], oinetako deformazioekin eta barizeekin lotzen da.^[5]

Historia

1700. urtea baino lehen

1690-1710 urteen arteko oinetako europarrak.

Plataformadun oinetakoek  historia luzea dute Antzinako Egiptora arte, baina ez dakigu noiz agertu ziren lehen aldiz. Antzinako Egipton, sandaliak oso zola lodiarekin janztea goi klasearen izaeraren adierazgarri zen. Antzinako Egiptoko harakinek ere gora egin zuten, oinetatik odola urruntzeko sandalia plakatuak jantziz.^[6][7] Mantxuko Txinan, Qing dinastian, oinetako forjatuak erabili zituzten, igotzea oin-zolaren erdian zuena orpoan egotearen ordez.

Zaldizko persiarrek galexa zeramaten, takoidun bota moduko bat, oinak estriboetan gera zitezen. Oinetako takoidunek ere lagundu zuten persiar zaldizkoei zaldiei eusten, salbu. ^[8]Industria Aroaren aurretik, zaldiak edukitzea aberastasunaren adierazle zen, haien mantenua garestia baitzen. ^[9]Ondorioz, orpoak janztea aberastasunarekin lotuta egon ohi zen. [12] Orpoaren erabilera praktiko honek historian zehar eta gaur egun zaldizko oinetako gehienentzat eredua ezarri du.