YPF

YPF, Yacimientos Petrolíferos Fiscales, S. A. enpresaren siglak, Argentinako^[1] energia enpresa bat da, gasa, petrolioa, energia elektrikoa eta hidrokarburoen deribatuak esploratu, ustiatu, destilatu, banatu eta ekoizten dituena, eta erregaiak, labaingarriak, ongarriak, plastikoak eta industriarekin lotutako beste produktu batzuk saltzen dituena. Konpainiak sozietate-osaera mistoa du: Argentinako Estatuak akzioen % 51 ditu, eta gainerako % 49ak Buenos Airesko Burtsan kotizatzen du.

YPF
Datuak
Mota	negozioa, enpresa, kapital irekiko enpresa eta gas station chain (en)
Jarduera sektorea	petrolioaren industria
Herrialdea	Argentina
Jarduera
Ekoizpena	Erregai
Agintea
Zuzendaria	Enrique Mosconi (en)
Egoitza nagusi	Buenos Aires
Legezko forma	sociedad anónima
Balore-burtsa	New Yorkeko burtsa eta Buenos Aires Stock Exchange (en)
Historia
Sorrera	1922ko ekainaren 3a
Sortzailea	Hipolito Irigoien
Sorlekua	Buenos Aires
webgune ofiziala

Argentinako enpresa handienetako bat da, eta eskualdeko petrolio-enpresa handienetako bat. Herrialde osoko 100.000 pertsona baino gehiago enplegatzen ditu, zuzenean edo zeharka.^[2] 2024ko Forbes Global 2000 zerrendan, YPF 1180. postuan dago munduko enpresa handienen rankingean.^[3] 2016an, laurogeita hamabi produkzio-bloke eta berrogeita zortzi esplorazio-bloke zituen, Argentinako lurralde osoko arroetan banatuta.^[4] Latinoamerika osoan baliabide ez-konbentzionalen ekoizpenean liderra da Loma Campana aztarnategiaren garapenarekin (Vaca Muerta formazioa, bigarrena eskisto-gas baliabideekin eta laugarrena eskisto-petrolioarena munduan).^[5]

1922an sortu zen estatuko enpresa gisa, Hipólito Yrigoyen presidente zela, eta bertikalki integratutako munduko lehen petrolio-enpresa handia izan zen.^[6] Bere ideologoa eta lehen zuzendaria Enrique Mosconi koronela izan zen.

1991-1992an Carlos Saul Menem presidente zela partzialki pribatizatu zuten. 1999an, Repsol espainiarrak erosi zuen, YPFren % 97.81aren kontrolarekin, enpresa argentinarraren erosteko eskaintza publikora (EEP) jo ondoren, gutxi gorabehera 15.000 milioi dolarren truke, eta Repsol YPF sortu zen.^[7][8] 2012an, Cristina Fernandez de Kirchner orduko presidenteak iragarri zuen YPFren akzio-kapitalaren % 51 desjabetzeko proiektu bat bidaliko zuela Kongresura, eta urte hartako maiatzaren 3an lege bihurtu zen.^[9]

YPF munduko berotegi-efektuko gasen industria-emisioen % 0.15en arduraduna da, 1988-2015 denboraldian metatutako zenbatespenaren arabera. Aztertutako denboraldian, munduko berotegi-efektuko gasen emisioen % 70 eragiten duten 100 enpresen zerrendan 70. postuan dago.^[10]

Nazionalizaziotik abiatuta eta integrazio bertikaleko estrategia batekin, YPFk enpresa subsidiario batzuen sorrera bultzatu zuen.^[11] 2012an, Y-TEC sortu zuen, CONICETekin batera; 2013an, YPF Luz sortu zen, energia elektrikoaren ekoizpen jasangarrira bideratutako konpainiaren arlo bat; 2021ean, YPF Litio sortu zen, automobiletarako bateriak ekoizteko, tokian tokiko erauzketa-mineralari balioa erantsiz; beste artikulazio- eta zerbitzu-enpresa batzuen artean.^[12][13][14]