Jorubera

Jorubera^[1] (joruberaz èdè Yorùbá, hitzez hitz «joruba hizkuntza») Mendebaldeko Afrikako Niger-Kongo familiako hizkuntza bat da. Joruba etniako jendeek hitz egiten dute, Joruba Herrian bereziki. Nigeria osorako onarpen ofiziala duten hizkuntzetako bat da, jorubak estatu horretako biztanleen % 21 inguru baitira. Mendebalderago, Benin eta Togo estatuetan ere mintzatua da.

Jorubera
Èdè Yorùbá — Yorùbá
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Nigeria, Togo, Benin.
Hiztunak	25 milioi
Eskualdea	Afrikako Mendebaldea
Araugilea	Ez dago
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza Niger-Kongo hizkuntzak Atlantic–Congo (en) Volta–Kongo hizkuntzak Benue–Congo (en) Defoid (en) Yoruboid (en)
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	subjektu aditza objektua eta hizkuntza isolatzailea
Alfabetoa	latindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	yo
ISO 639-2	yor
ISO 639-3	yor
Ethnologue	yor
Glottolog	yoru1245
Wikipedia	yo
ASCL	9212
IETF	yo

Dialektoak

Joruberaren continuum dialektalean, hainbat dialekto daude. Joruba Herriko Nigeriako aldean, dialekto nagusiak hiru dira:

• Ipar-mendebaldeko jorubera: Abẹokuta, Ibadan, Ọyọ, Ọgun eta Lagos eskualdeak.
• Erdialdeko jorubera: Igbomina, Ifẹ, Ekiti, Iworoko Ekiti, Akurẹ, Ẹfọn, eta Ijẹbu.
• Hegoaldeko jorubera: Okitipupa, Ondo, Ọwọ, Ikare, Sagamu eta Ijẹbuko alde batzuk.

Eredu batua

Jorubera batua eskoletan irakasten duten eta literaturan eta hedabideetan erabiltzen duten eredu idatzia, batua edo estandarra da. 1850eko hamarkadan sortu zuen Samuel A. Crowther apezpikuak, gramatika bat eta Bibliaren itzulpena egiteaz batera. Nagusiki, Oyo eta Ibadango aldaeretan oinarrituta dago, beste dialekto batzuetatik ere hainbat osagai hartu dituen arren.