monicipiu, cidá i capital dela provincia de Valladolís, en España From Wikipedia, the free encyclopedia
Valladolís [βaʎað̪oˈli] (De horma oficial i en castellanu Valladolid [baʎaðoˈlið] ), tamién mentau de horma populal comu Pucela, es un monicipiu, capital dela provincia omónima, i sedi delas Cortes i la Junta de Castilla i León. S'assitiá nel centru dela Sumeseta norti, en vera los ríus Pisuerga i Esgueva. Es la mayol cidá dela Comunidá Utónoma de Castilla i Lión, i la 13º mayol cidá d'España, con 297.775 abitantis i cona puebración ena su aria urbana de 407.148 abitantis.[1]
Valladolís | ||||
---|---|---|---|---|
Entidad subnacional | ||||
| ||||
| ||||
Ubicación de Valladolís | ||||
Coordenadas | 41°39′07″N 4°43′43″O | |||
Capital | Cidá de Valladolís | |||
Entidad | Monicipiu d'España | |||
• País | España | |||
Superficii | ||||
• Total | 197,91 km² | |||
Altol | ||||
• Media | 698 m s. n. m. | |||
Puebración (2023) | ||||
• Total | 297459 hab. | |||
• Densidá | 0 hab/km² | |||
Huso horario | UTC+01:00 | |||
Código postal | 47001–47016 | |||
Prefijo telefónico | 983 | |||
Patrono(a) | Pedro Regalado y Virgen de San Lorenzo | |||
Sitio web oficial | ||||
El su origi es desconociu.
Valladolís s'assitia nel centru dela Sumeseta norti, nel valli del ríu Pisuerga. Geográficamenti s'assitia nel centru dela provincia de Valladolís i dela Comunidá Utónoma de Castilla i Lión. El su términu monicipal arraya colos monecipius de Cabezón de Pisuerga, Santovenia de Pisuerga, Cigales, Fuensaldaña, Mucientis, Villalba de los Alcores, Valdenebro de los Valles, La Mudarra, Peñaflor de Hornija i Villanubla al norti; Con Zaratán, Arroyo de la Encomienda i Simancas al ponienti; Villanueva de Duero, Viana de Cega, Boecillo, Laguna de Duero i La Cistérniga al sul; i Renedo de Esgueva i Castronuevo de Esgueva al salienti.
El ríu Esgueva desemboca nel ríu Pisuerga en Valladolís. Cerca dela cidá, varius ríus desembocan nel Dueru, encruíu el Pisuerga
La villa hue repuebrau nel sigru XI pol Condi Ansurez.
Nel añu 1601, el Rei Helipi III muó la Corti de Mairil a Valladolís, convirtiendu la villa ena capital d'España. Cincu añus dispués, en 1606, la Corti golvió a Mairil.[2]
Valladolís s'alcuentra devidía en dozi destritus, sin nombri i numeraus del unu al dozi.[3]
Nombri | Barrius qu'horman el destritu |
---|---|
Distrito 1 | Centro (Plaza Mayor) |
Distrito 2 | Barriada de la guardia Civil, Paseo Zorrilla (bajo), Gamazo |
Distrito 3 | Caño Argales |
Distrito 4 | Delicias, Polígono San Cristobal |
Distrito 5 | Centro (Cantarranas, Plaza España, Universidad) |
Distrito 6 | Circular, Las Flores, Páramo de San Isidro, Pajarillos Vadillos, |
Distrito 7 | Batallas, Belén, La Pilarica, San Juán |
Distrito 8 | Barrio España, Hospital, La Rondilla, San Pedro Regalado |
Distrito 9 | Centro (San Miguél, San Nicolás, San Pablo) |
Distrito 10 | Arturo Eyries, Girón, Huerta del Rey, Parquesol, La Victoria |
Distrito 11 | Covaresa, Cuatro de Marzo, La Rubia, Parque Alameda, Paseo Zorrilla (Alto) |
Distrito 12 | La Overuela, Navabuena, Pinar de Antequera, Puente Duero |
Varias utovías tienin nacencia i trasvessan el monecipiu. Las utovías A-60, A-11 i N-601 tienin nacencia en Valladolís. L'utovía de cercunvalación VA-30 arroea el monicipiu. I l'utovía A-62 trasvessa pol ponienti, de norti a sul.
La cidá tien una estacion de trenis, l'Estación Valladolid-Campo Grande (tamién mentau comu Estación del Norte), con servicius qu'enganchan colos monicipius dela provincia, dela comunidá i d'España.[5]
El sapeaderu Valladolid-Universidad da serviciu al campus nuversitariu Miguel Delibes i alos barrius de La Pilarica i Belén. Nesti sapeaeru paran angunus servicius de trenis regionalis i Media Distancia. qu'enganchan Valladolís con Palencia, Lión, Mairil, Xixón i Santandel.[6]
Una segundera estación, l'Estación Valladolíd-La Esperanza (antigamenti mentau Estación de Ariza), hormava parti dela liña Valladolid - Ariza, que enganchava la cidá cona puebración d'Ariza, ena provincia de Çaragoça. La liña afechó en 1994, i ogañu sólu el cachu hata la hábrica Fasa-Renaul s'alcuentra en enhuncionamientu pal trasporti de cochis.[7] L'estación es sedi dela Asociación Vallisoletana de Amigos del Ferrocarril (ASVAFER).[8]
El tren d'alta velocidá llegó el 22 de diziembri de 2007, cona costrución e inaguración dela liña Madrid-Segovia-Valladolid.[9] Una segundera liña (Valladolid-Palencia-León) abrió el 30 de setiembri de 2015, enganchandu Valladolís con Lión.[10]
L'Estación de Autobuses de Valladolid opera varias liñas nel ária metropolitana i sotras capitalis nacionalis.
L'Aeropuerto de Villanubla, assitiau nel monicipiu de Villanubla, es el más cercanu ala cidá (solu a 10kms de distancias).[11]
El primel serviciu d'otobús urbanu escomençó a enhuncional el 23 de juñu de 1928, momentu enque las liñas de trenvía d'aquel entoncis nu eran suficientis pal trasporti urbanu. La liña (Plaza Mayor - Delicias) era propiedá del impresariu peñafielensi Cipriano Díez Platero. Alo largu dela década de 1930, las liñas de trenvía huerun restituías hata desparecel en 1933.[12]
L'impresa monicipal Auvasa (Autobuses Urbanos de Valladolid, S. A.) opera los otobusis monicipalis dendi 1982.[13][14] Dendi 2018 cuenta con 20 liñas ordinarias (2 d'ellas roalis), 5 liñas noturnas (mentaus Buho), 9 liñas alos políganus endustrialis con serviciu solu los diás laboralis, 7 liñas matinales con servicius solu los días laboralis, 2 liñas (mentaus Lanzaderas) al campus nuversitariu Miguél Delibes, i 6 liñas especialis (mentaus Futbol) con serviciu duranti los partíus de fubu nel estadiu José Zorrilla .[15][16]
L'endustria más importanti es l'utomotriz. Dos impresas tien fábricas nel monicipiu: Fasa-Renault i Michelín.
Castilla i Lión nu tien capital oficial, peru dendi 2007 es sedi delas Cortes de Castilla y León i dendi 1980 dela Junta de Castilla y León.[17]
Valladolís es sedi dela Diputación Provincial de Valladolid, assitiau nel Palacio Pimentel.[18]
El gobielnu monicipal s'alcuentra ena Casa Consistorial, ena Plaza Mayor.
El alcaldi d'ogañu es Jesús Julio Carnero García.[19]
Periodu | Nombri | Partíu |
---|---|---|
1979 - 1983 | Tomás Rodriguez Bolaños | Partido Socialista Obrero Español (PSOE) |
1983 - 1987 | ||
1987 -1991 | ||
1991 - 1995 | ||
1995 - 1999 | ||
1999 - 2003 | Francisco Javier León de la Riva | Partido Popular (PP) |
2003 - 2007 | ||
2007 - 2011 | ||
2011 - 2015 | ||
2015 | Mercedes Cantalapiedra Álvarez | |
2015 - 2019 | Óscar Puente Santiago | Partido Socialista Obrero Español (PSOE) |
2019 - 2023 | ||
2023 | Jesús Julio Carnero García | Partido Popular (PP) |
Tres nuversidais tien la cidá:
La SEMINCI (Semana Internacional del Cine en castellanu) es un festival celebrau dendi 1956.[21]
Valladolís cuenta con importantis museus:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.