قطار
یک وسایل نقلیه ریلی موتوردار / From Wikipedia, the free encyclopedia
قطار یا ترَن (در فرانسوی: train) گونهای از ترابری ریلی است که از وسایل نقلیهٔ بههم پیوستهای ساخته شده که برای جابهجایی بار یا مسافران روی ریل راهآهن حرکت میکند.[2]
نیروی محرکه قطار توسط یک لوکوموتیو یا موتورهای جداگانه موجود در هر واگن خودکششی چندگانه تأمین میشود. اغلب از اصطلاح «موتور» به عنوان جایگزینی برای لوکوموتیو استفاده میشود. اگرچه در گذشته پیشرانه بخار، پیشرانه غالب بود، امروزه متداولترین نوع لوکوموتیوها، انواع دیزلی و الکتریکی هستند. انرژی مورد نیاز در لوکوموتیوهای الکتریکی از طریق سیمهای سقفی یا ریلهای اضافی تأمین میشود. قطارها همچنین میتوانند توسط اسبها جابجا شوند، توسط موتور یا کابل یا وینچ سیمی کشیده شوند، با استفاده از نیروی جاذبه در سراشیبی حرکت کنند یا توسط نیروهای پنوماتیکی، توربینهای گازی یا باتریهای الکتریکی به حرکت درآورده شوند.
مسیر قطار معمولاً از دو ریل پیوسته با فاصله ثابت از هم تشکیل شدهاست که ممکن است با ریلهای اضافی مانند ریلهای برقرسان ("ریل سوم") و ریلهای چرخشانهای تکمیل شود. گاهی از مونوریل و مَگ لِو نیز استفاده میشود.[3]
قطارهای مسافربری دارای واگنهای مسافربر بوده و اغلب بسیار طولانی و سریع هستند. در اواخر قرن بیستم سیستمهای ریلی پرسرعت به سرعت شروع به رشد کردند و این موضوع همچنان یک موضوع اصلی برای توسعه بیشتر است. گاهی برای اشاره به سیستمهای تراموای مدرن از اصطلاح «ریل سبک» استفاده میشود، اما ممکن است این اصطلاح به معنای یک فرم متوسط بین تراموا و قطار نیز باشد، شبیه به سیستم حمل و نقل سریع ریلی سنگین.
در قطارهای باری برای حمل کالا یا مواد از واگنهای باری استفاده میشود. امکان حمل مسافر و بار در یک قطار با استفاده از ترکیب مختلط نیز امکانپذیر است.
ماشین آلات ریلی و واگنهایی که برای نگهداری و تعمیر ریلها استفاده میشوند، «تجهیزات نگهداری از راه» نامیده میشوند. به همین ترتیب، ممکن است از قطارهای اختصاصی برای ارائه خدمات پشتیبانی به ایستگاههای موجود در امتداد خط قطار، مانند جمعآوری زباله آنها یا جمعآوری درآمد استفاده شود.