From Wikipedia, the free encyclopedia
در زیستشناسی به نوع و تعداد و ترتیب قرار گرفتن انگشتان دست و پا یا بالها در جانداران چهاراندام، انگشتبندی یا داکتیلی (انگلیسی: Dactyly) میگویند.
بررسی نوع انگشتبندی جانداران بر پایهٔ تعداد انگشتها نشان میدهد که میشود همه جانداران را به پنج دستهٔ یکانگشتیها، دوانگشتیها، سهانگشتیها، چهارانگشتیها و پنجانگشتیها تقسیم کرد.
انگشتبندی جانداران همچنین میتواند تحت تأثیر نقصهای مادرزادی شکل گرفته باشد؛ نقصهایی چون انگشتچسبی، پُرانگشتی، کمانگشتی و خمیدهانگشتی.
به جاندارانی که در هر دست یا پا پنج انگشت دارند جانداران پنجانگشتی میگویند. بهطور سنتی باور بر این است که نیاکان همه چهاراندامان زنده امروزی دست و پاهای پنجانگشتی داشتهاند، اگرچه بسیاری از گونهها در حال حاضر برخی یا تمام انگشتهای خود را با فرایند فرگشت از دست دادهاند یا دچار دگرگونی شدهاند. با این حال، این دیدگاه توسط استیون جی گولد در مقاله ۱۹۹۱ او به نام «هشت (یا کمتر) خوکچه کوچک» به چالش کشیده شد. او در این نوشتار، چندانگشتی بودن در چهارپایان اولیه را بررسی کرده و تخصصی شدن کار انگشتها از طریق کاهش تعداد آنها را توصیف کردهاست.
خزندگان امروزی پنجانگشتیاند. سگها و گربهها در پنجههای خود چهارانگشتیاند اما با حساب شست کوچکی که بالاتر از انگشتان خود دارند و به شستک معروف است، میتوان آنها را هم پنجانگشتی بهشمار آورد.
به گونه چینشی در دست و پای جاندار میگویند که شامل چهار انگشت باشد، مانند بسیاری از دوزیستان، پرندگان و دایناسورهای دَدپا.
از نمونههای جانوران سهانگشتی میتواند کرگدن و نیاکان اسب مانند نیااسب و توسنچه و تنبل سهانگشتی را برشمرد. برخی از پرندگان نیز دارای سه انگشت هستند که عبارتند از شترمرغ استرالیایی، هوبره و بلدرچین.
برینموشآهوان و تنبلهای دوانگشتی از دوانگشتیها هستند. در انسان از این نام برای نوعی ناهنجاری جسمانی استفاده میشود که در آن انگشتهای میانی دست یا پا موجود نباشد و تنها انگشت شست و انگشت پنجم یا انگشتان بزرگ و کوچک باقی مانده باشند. پستانداران شکافتهسُم (مانند گوزن، گوسفند و گاو - جفتسمسانان) و همچنین شترمرغ دوانگشتی هستند.
اسبهای امروزی و سایر گروه اسبیان و همچنین کانگوروهای استواردُم یکانگشتی هستند. تکانگشتیبودن کارکردمحور نیز در جانداران رخ میدهد بدین معنی که وزن بدن تنها روی یکی از انگشتان چندگانه آنها قرار میگیرد که دایناسور ددپایی به نام وسپروسور نمونه آن است. خزندهبالسانی به نام نیکتوسور نیز روی اندام جلویی خود تنها یک انگشت بالی داشت که با این وصف میتوان او را هم یکانگشتی دانست.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.