دودمان زنگیان
دودمانی در غرب خاورمیانه / From Wikipedia, the free encyclopedia
زنگیان دودمانی از ترکمانان[1][2] بودند که از سال ۵۰۶ تا ۶۳۸ جلالی بر سرزمینهایی فرمان راندند که امروز در شمال عراق و سوریه واقع است. پایتختشان نخست حلب و از سال ۱۱۵۴م دمشق بود.
دودمان زنگی (خراجگزار امپراتوری سلجوقی) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
۱۱۲۷–۱۲۵۹ | |||||||||||||
Zengid black banner | |||||||||||||
دودمان زنگی در بزرگترین حد خود | |||||||||||||
پایتخت | حلب | ||||||||||||
زبان(های) رایج | ترکی عربی | ||||||||||||
دین(ها) | سنی تصوف | ||||||||||||
حکومت | امیرنشین | ||||||||||||
دودمان زنگیان | |||||||||||||
• ۱۱۲۷–۱۱۴۶ | عمادالدین زنگی (نخستین) | ||||||||||||
• ۱۲۴۱_۱۲۵۹ | محمود ملک ظهیر (واپسین) | ||||||||||||
تاریخ | |||||||||||||
• بنیانگذاری | ۱۱۲۷ | ||||||||||||
• فروپاشی | ۱۲۵۹ | ||||||||||||
واحد پول | دینار | ||||||||||||
|
بنیادگذار این دودمان، عمادالدین زنگی پسر آقسنقر از سرداران سلجوقیان بود و ایشان از همین رو به زنگیان آوازه یافتند. مرگ زودهنگام ملکشاه یکم، سبب شد که میان درباریان درباره بر تخت نشستن فرزندان خردسال سلطان کشمکش و جنگ درگیرد، چندان که سراسر روزگار سلطنت برکیارق به مدعیان سلطنت را فروکوفتن گذشت.[3] به این ترتیب قدرت مرکزی سلجوقیان رو به سستی نهاد و چندان که خوارزمشاهیان در فرارود قدرت میگرفتند، در گوشه و کنار نیز حکومتهایی محلی، چون اتابکان فارس، اتابکان آذربایجان و اتابکان لرستان راه خود را از در حکومت پیشمیگرفتند. زنگیان نیز در همین روزگار برآمدند.
آقسنقر از همراهان و یاران نزدیک ملکشاه و حاجب او بود و لقب قسیمالدوله و نیز فرمان امارت بر حلب را از او داشت و در لشکرکشی ملکشاه به اورشلیم، از فرماندهان سپاه او بود. اما پس از ملکشاه، در جنگی که میان آقسنقر و تُتش پسر آلپارسلان درگرفت، آقسنقر کشته شد.[4] چون برکیارق، عمویش، تتش را در نزدیکی ری شکست داد و در تکریت به زندان کرد، عمادالدین پسر آقسنقر به رویارویی با صلیبیان رفت و ایشان را با چندین نبرد پسراند.[4]
روزگار حکومت زنگیان بیشتر به جنگهای صلیبی گذشت. سیفالدین و نورالدین، پسران عمادالدین، اگرچه حکومت موصل و حلب را میان خود بخش کردند، اما همواره در پی همپیمانی با دیگر حکومتهای مسلمان بودند تا بر صلیبیان بتازند. امارت این دودمان با حمله مغول برچیده شد.