From Wikipedia, the free encyclopedia
غدههای قاعدهای یا گانگلیونهای پایه (به انگلیسی: Basal ganglia) که هستههای قاعدهای نیز خوانده میشوند از پنج هسته زیرقشری مغز تشکیل شدهاند. غدههای قاعدهای از این نظر دارای اهمیت هستند که نقش مهمی در عمل کنترل حرکتی ایفا میکنند. هستههای این ناحیه به دلیل ارتباطاتی که با هم و دیگر قسمتهای مغز دارند، در کنترل حرکت شرکت میکنند، اگرچه پیام مستقیم به طناب نخاعی جهت کنترل حرکتی نمیدهند. غدههای قاعدهای پیامهای اولیه را از قشر مغز میگیرند و پیامهای خود را از راه تالاموس به قسمتهای مختلف قشر مغز میفرستند.[1]
از هشت عقده تشکیل میشوند که عبارتنداز:
عقدههای منضم به ! معمولا برشمرده نمی شوند.
حرکات چشم
یکی از زمینه های به شدت مطالعه شده عقده های قاعدهای، نقش آن در کنترل حرکات چشم ها میباشد. حرکت چشم توسط شبکه گسترده ای از نواحی مغز کنترل میشود که با یک ناحیه در مغز میانجی به نام کولیکولوس فوقانی (SC) همگرا میشوند. SC یک ساختار لایه بندی شده است که لایه های آن نقشه های دو بُعدی رتینوپیک فضای بینایی را تشکیل میدهند.
SC پیام های مهار کننده قوی از عقدههای های قاعدهای، فرستاده از توده سیاه پارس رتیکولار دریافت میکند. نورون های پارس رتیکولار معمولا به طور پیوسته با نرخ بالایی فعالیت میکند، اما به محض حرکت چشم از حرکت "متوقف میشوند" و بدین ترتیب SC را آزاد تر میکنند. نورون های بخش هایی از هسته دمدار همچنین فعالیت مرتبط با حرکات چشم نشان میدهند. از آنجا که اکثریت سلول های هسته دم دار در نرخ بسیار پایین فعالیت میکنند، حرکات چشم همیشه افزایش نرخ آتش در نورون های این بخش را نشان میدهد.حرکت چشم با فعالسازی هسته دمدار آغاز گشته که توده سیاه رتیکولار را از طریق سلول های گابائرژیک مهار کرده و بدین ترتیب SC را از مهار شدن رها میسازد.
مهمترین نقش عقدههای قاعدهای، کنترل حرکت و تنظیم وضعیت بدن است. البته باید در نظر داشت که این سیستم همراه با قشر حرکتی و مخچه عملاً به صورت یک واحد عمل میکند و نمیتوان اعمال مجزایی را بهطور کامل به قسمتهای مختلف عقدههای قاعدهای نسبت داد.[2] با وجودی که انتساب یک عمل واحد به تمام عقدههای قاعدهای غلط است، یکی از اثرات عمومی تحریک منتشر عقدههای قاعدهای، مهار کردن تنوس عضلانی در سراسر بدن است که این اثر ناشی از پیامهای مهاری (Inhibitory) است که از عقدههای قاعدهای به قشر حرکتی و قسمت تحتانی ساقه مغز انتقال مییابند.[2]
تصور میشود که عقدههای قاعدهای(BG)در سطوح بالایی از کنترل حرکتی نقش دارند که به عنوان مثال میتوانیم به طراحی، برنامهریزی و اجرای عملکردهای حرکتی پیچیده اشاره کنیم. بررسیهای به عمل آمده نشان میدهد که عقدههای قاعدهای به حس عمقی و همچنین جهت حرکت حساس هستند و این پیامها احتمالاً در کنترل پیشرفت حرکت مرتباً استفاده میشوند.[3]
اختلالات حرکتی در اثر آسیبهای مربوط به عقدههای قاعدهای با توجه به ناحیه آسیب باعث ایجاد دو مشکل در فرد میشوند:
در ارتباط با افزایش حرکات به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
مواردی که باعث کاهش حرکات میشوند عبارتنداز:
شایعترین بیماری عقدههای قاعدهای، بیماری پارکینسون(Parkinson's disease)است که معمولاً در دهه پنجم زندگی رخ میدهد. مهمترین علایم بیماری پارکینسون شامل موارد زیر است:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.