پنتوز

پنتوز یا تک‌قندی پنج کربنه (به انگلیسی: Pentose)، یکی از تک‌قندی‌ها است که دارای پنج اتم کربن است.^[1] تک‌قندی‌های پنج کربنه که به دو دسته تقسیم می‌شوند، شامل آلدوپنتوها؛ که دارای گروه عاملی آلدهید در جایگاه ۱ هستند، و کتوپنتوزها؛ که دارای یک گروه عاملی کتون در جایگاه ۲ یا ۳ هستند را شامل می‌شوند. بسپاری که از تک‌قندی پنج کربنه یا پنتوز به وجود می‌آید پنتوسان نام دارد.

آلدوپنتوزها دارای ۳ مرکز کایرال هستند، بنابراین امکان داشتن ۸ ایزومرفضایی (در زیر نمایش داده شده‌اند) را دارا می‌باشند.

D-آرابینوز	D-لیگزوز	D-ریبوز	D-گزیلوز
L-آرابینوز	L-لیگزوز	L-ریبوز	L-گزیلوز

کتوپنتوزها ی دارای گروه عاملی کتون در جایگاه ۲ (کتوپنتوز-۲) حاوی ۲ مرکز کایرال هستند، بنابراین امکان داشتن ۴ ایزومرفضایی (در زیر نمایش داده شده‌اند) را دارا می‌باشند. کتوپنتوزها ی دارای گروه عاملی کتون در جایگاه ۳ (کتوپنتوز-۳) بسیار کمیاب هستند.