دماوند
بلندترین قلۀ آتشفشانی آسیا در جنوب دریای مازندران / From Wikipedia, the free encyclopedia
دَماوَند کوهی در شمال ایران و استان مازندران است که بلندترین کوه ایران و غرب آسیا، بلندترین آتشفشان آسیا و خاورمیانه است و سومین آتشفشان مرتفع در نیمکره شرقی (پس از کوه کلیمانجارو و کوه البروس) است.[5][6] دماوند در پارهٔ مرکزی رشته کوه البرز در جنوب دریای خزر جای دارد.[7]
دماوند | |
---|---|
مرتفعترین نقطه | |
ارتفاع | ۵٬۶۱۰ متر (۱۸٬۴۱۰ فوت)[1] |
برجستگی | ۴٬۶۶۱ متر (۱۵٬۲۹۲ فوت)[2] |
قله مادر | |
ایزولاسیون | ۱٬۱۶۵ کیلومتر (۷۲۴ مایل) |
فهرستبندی | |
مختصات | ۳۵°۵۷′۱۹″ شمالی ۵۲°۰۶′۳۳″ شرقی[3] |
جغرافیا | |
رشتهکوه مادر | البرز |
زمینشناسی | |
سن صخره | حداقل ۳۸۵۰۰ سال[4] |
این کوه از دیدگاه تقسیمات کشوری، در بخش لاریجان در شهرستان آمل در استان مازندران قرار دارد.[8] دماوند به هنگام صاف و آفتابی شدن هوا، از شهرهای تهران، ورامین، قم و همچنین کرانههای جنوبی دریای خزر قابل رؤیت است.[8] و در صورتی که هوا کاملاً پاک، صاف و بدون غبار باشد امکان مشاهده قله دماوند از بخشهایی از کشور ترکمنستان در نزدیکی دریای خزر، سواحل چمخاله و کیاشهر در استان گیلان، کوهستان کرکس و ارتفاعات نطنز در استان اصفهان، کوهستان الوند در تویسرکان استان همدان و بخشهایی از جنوب شهرستان ابهر در استان زنجان نیز وجود دارد[9] کوه دماوند در تاریخ سیزدهم تیر ماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملّی ایران ثبت شد.[10] این کوه همچنین از سال ۱۳۸۱ به عنوان «اثر طبیعی ملّی» در شمار مناطق چهارگانهٔ ارزشمند از نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفتهاست.[11]
در اساطیر ایران نیز از دماوند یاد شده و شهرت آن بیش از هر چیز به این سبب است که ضحاک در آن به بند کشیده شدهاست.[12] در آثار ادبی فارسی نیز فراوان به این اسطوره و بهطور کلّیتر کوه دماوند اشاره شدهاست.[13] در بندهش این چنین آمده: رود هرهز (هراز) در تپرستان (مازندران) است و از کوه دماوند سر چشمه میگیرد.[14]