بالاترین سوالات
زمانبندی
چت
دیدگاه
مثله کردن
عمل جدا کردن اعضای بدن قربانی زنده یا فرد مرده از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد
Remove ads
مُثله کردن به معنی بریدن گوش یا بینی محکوم برای عبرت گرفتن دیگران است.[۱] امروزه این واژه به معنای بریدن اعضاء بدن یک فرد به صورتی که تکه‌تکه شود نیز به کار می‌رود.[۲]
ابعاد مختلف
در گذشته این عمل بیشتر در مورد کسانی به کار می‌رفت که مورد غضب فرد قدرتمند حاکم یا توده کثیری از مردم قرار گرفته بودند، مثل کاری که با دامی‌ین به جرم سوء قصد به جان شاه کردند.[۳] البته در زمان حاضر نیز هنوز توسط برخی از دولت‌ها یا آشکارا یا مخفیانه این عمل به علل مختلف صورت می‌گیرد.
نظیر چنین عملی در زمان معاصر توسط گروه‌ها و سازمان‌هایی که مبارزات قهرآمیز را ضد نظام یا دولت خاصی سامان‌دهی می‌کنند به چشم می‌خورد. در اکثر مواقع آن‌ها با تنی چند از افراد مخالف خود این عمل را انجام می‌دهند تا اعتراض خود را به گوش دیگران برسانند و با اینکه از خود چهره‌ای خشن و سازش ناپذیر بسازند.[نیازمند منبع]
از بعد فردی، مثله کردن جنبه لذت‌جویانه دارد (به سادومازوخیسم نگاه کنید). این عمل اصولاً از حس تهاجم و میل به کشتار و ویرانی حاصل می‌شود، و ریشه در خشم شدید دارد.
Remove ads
قوانین و ادیان
در اسلام
در دین اسلام مثله کردن حتی در مورد حیوانات هم شدیداً منع شده‌است.[۴][۵] همچنین از دید قوانین ایران که بر مبنای قوانین اسلام است، مثله کردن جسد یک انسان جرم است و دیه دارد.[۶] در اعلامیه اسلامی حقوق بشر نیز مثله کردن مقتولان ممنوع دانسته شده‌است.[۷]
بر اساس احکام‌اسلامی، مثله کردن جسد انسان، حتی دشمنان اسلام ممنوع و حرام است. بر اساس همین حکم شرعی، تشریح جسد در اسلام (خصوصا تشریح جسد مسلمان) به عنوان مثله تلقی شده و ممنوع اعلام شده. هرچند بعدها فقیهان مسلمان در این خصوص نظرات دیگری نیز داشته‌اند.[۸]
در یهود
در یهودیت، قوانین تورات مجازات مرگ را برای برخی گناهان تعیین می‌کند، اما مثله کردن به عنوان مجازاتی مستقیم در منابع اصلی دینی کمتر دیده می‌شود. در متون مربوط به حقوق کیفری یهودیان باستان، تاکید بیشتر بر اجرای احکام مرگ با حداقل خشونت و اجتناب از آسیب غیرضروری است.[۹]
در مسیحیت
در مسیحیت اولیه، آموزه‌های اخلاقی بر حرمت زندگی انسانی و پرهیز از خشونت غیرضروری تأکید داشت. با این حال، در طول تاریخ اروپا، کلیسا در برخی مناطق مجازاتی مانند چهار تکه کردن یا سوزاندن بر روی دار را برای مجرمان و مرتدان مجاز می‌دانست، به ویژه در قرون وسطی و اوایل دوره مدرن.[۱۰]
Remove ads
تاریخچه مثله کردن
خلاصه
دیدگاه
در آفریقا
در ماه ژوئن ۲۰۰۷ نیز رئیس‌جمهور سابق لیبریا نیز به خاطر اتهاماتی از جمله مثله کردن در طول جنگ‌های داخلی این کشور، در دادگاه لاهه محاکمه می‌شود.[۱۱]
در اروپا
در امپراتوری مقدس روم، قانون جزایی «Constitutio Criminalis Carolina» امپراتور چارلز پنجم در سال ۱۵۳۲، نحوه‌ی ایده‌آل چهار تکه کردن را مشخص می‌کند: «تمام بدن مجرم باید بریده و تکه‌تکه شود تا به مجازات مرگ برسد و این چهار قسمت باید به‌صورت علنی بر روی چهار تیر در چهار خیابان عمومی آویزان شوند.»[۱۲]
بنابراین، روش مورد تأیید امپراتوری برای چهار تکه کردن مجرم در امپراتوری مقدس روم، بریدن بدن بود، نه پاره کردن فرد. در بند ۱۲۴ همان قانون، اعدام با سر بریده پیش از چهار تکه کردن در شرایط تخفیفی مجاز است، در حالی که شرایط تشدیدکننده ممکن است اجازه دهد که مجرم با انبرهای داغ پاره یا فشار داده شود قبل از چهار تکه شدن.[۱۳]
ویلهلم فون گرومباخ، شوالیه‌ای مستقل در امپراتوری مقدس روم، به خاطر جنگ‌های خصوصی‌اش به خیانت محکوم شد. او در سال ۱۵۶۷ به دلیل نقرس، روی صندلی به محل اعدام برده شد و به میز بسته شد. جلاد قلب او را بیرون کشید و در مقابل صورت او قرار داد و گفت: «فون گرومباخ! قلب دروغینت را ببین!» سپس بدن او چهار تکه شد. همراه اصلی او نیز همان رفتار را دید و شاهدی اظهار داشت که پس از بیرون کشیدن قلب او، صدراعظم بروک مدت زیادی با فریادی وحشتناک ناله کرد.[۱۴]
مثالی از یک اعدام شدید، سرنوشت باستین کارنهارس در ۱۶ ژوئیه ۱۶۰۰ است. کارنهارس به ۵۲ قتل جداگانه، شامل تجاوز و قتل ۸ زن و قتل یک کودک، که گفته می‌شود قلب او برای مناسک جادوی سیاه خورده شده بود، محکوم شد. ابتدا سه نوار گوشت از پشت او پاره شد، سپس ۱۸ بار با انبرهای داغ فشار داده شد، انگشتانش یکی‌یکی قطع شد، دست‌ها و پاهایش روی چرخ شکسته شد و در نهایت، در حالی که هنوز زنده بود، چهار تکه شد.[۱۵]
در آسیا
در قرن هفدهم، برخی گزارش‌های مسافرتی از یک روش اعدام «ترکی» سخن می‌گویند که ابتدا کمر مرد با طناب و ریسمان فشرده می‌شد و سپس تنه او به سرعت نصف می‌شد. ویلیام لیتگو روش نسبتاً ساده‌ای را شرح می‌دهد:[۱۶]
«اگر یک ترک به‌طور تصادفی ترک دیگری را بکشد… او به بازار آورده می‌شود، یک بلوک چهار پایی آماده می‌شود؛ مجرم لخت می‌شود؛ و سپس روی آن با شکم به پایین قرار داده می‌شود، کمر او با طناب‌ها جمع می‌شود تا بدنش با یک ضربه دو نیم شود: بخش عقب بدن برای خوردن توسط سگ‌های گرسنه‌ای که برای این منظور نگهداری می‌شوند انداخته می‌شود؛ بخش جلو و سر را در آتشی می‌اندازند که برای همان هدف ساخته شده است – و این مجازات قتل انسان است.»
با این حال، جورج سندیس در همان دوره، روش دیگری را به شکل اسطوره‌ای‌تر شرح می‌دهد:[۱۷]
«… مجرم با حوله‌ای دور کمر کشیده می‌شود، مجبور به بالا کشیدن نفس خود با سوزاندن بدن می‌شود، تا اینکه او در محدوده‌ای به اندازه یک وجب جمع شود؛ سپس آن را محکم بسته و او را وسط بریده می‌شود، و بدن روی صفحه مسی داغ قرار می‌گیرد که رگ‌ها را می‌سوزاند، و او را در طول شکنجه خود نگه می‌دارند: او نه تنها حواس خود بلکه توانایی سخن گفتن را حفظ می‌کند تا زمانی که پایین آورده شود؛ سپس به‌طور ناگهانی می‌میرد.»
در ایران دهه ۱۸۵۰، تکنیک خاصی به نام شکه گزارش شده است. رابرت بینینگ، مأمور شرکت هند شرقی، آن را چنین توصیف می‌کند:[۱۸][۱۹]
«مجرم از پاشنه‌ها آویزان می‌شود، سر به پایین، از نردبان یا بین دو تیر، و جلاد با شمشیر بدن را نصف می‌کند تا تنه به دو قسمت تقسیم شود و سر را قطع می‌کند. دو نیمه جدا شده سپس روی شتر آویزان می‌شوند و در خیابان‌ها نمایش داده می‌شوند تا برای همه ناظران درس عبرت باشد. وقتی شکه به شکل رحمانه انجام می‌شود، سر مجرم پیش از نصف کردن تنه قطع می‌شود.»
در خصوص مثله کردن در دوره معاصر ایران میتوان به کشتار بعضی از سران جبهه ملی ایران در جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران اشاره کرد. در بین مشهورترین آن‌ها میتوان داریوش فروهر و همسرش پروانه اسکندری و به‌طوری شخصی حتی معصومه مصدق نوه محمد مصدق رهبر ملی شدن صنعت نفت ایران و زهرا کاظمی خبرنگار ایرانی-کانادایی را دید. در کنار آن، شاپور بختیار، محمود سخایی، فریدون فرخزاد و بسیاری دیگر به چشم می خورد.[۲۰][۲۱] از ایرانی‌های مشهور مثله شده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حسین منصور حلاج، به فرمان ابوالفضل جعفر مقتدر، خلیفه عباسی به جرم «کُفرگویی و الحاد» در ملاعام به دار آویخته شد. او را پس از شکنجه و شلاق‌زدن، به دار آویختند، سپس دست و پا و سرش را بریدند و پیکرش را سوزاندند و خاکسترش را به رود دجله ریختند.
- فریدون فرخزاد، قاتلان «شکمش را دریدند و زبان و گوش و دماغش را بریدند».[۲۲]
- شاپور بختیار، قاتلان پس از شکستن گردن و خردکردن قفسه سینه‌اش، او را با ضربات پیاپی چاقو تکه‌تکه کردند.[۲۳]
- داریوش فروهر و پروانه اسکندری، قاتلان ابتدا گردن، دهان و دستان‌شان را گرفتند، سپس با ضربات پیاپی چاقو سینه‌هایشان را دریدند.[۲۰]
Remove ads
مثله کردن در ادبیات
در ادبیات فارسی مثله کردن از دیرباز مطرح می‌شده‌است. در کتاب تاریخ بیهقی این کلمه در چند جا به کار رفته‌است: ... که عادت ایشان است از مثله کردن و کشتن و سوختن...[۲۴]
در ادبیات معاصر نیز میتوان به داستان بوف کور اثر صادق هدایت اشاره نمود که در آن راوی جسد زن مورد علاقه خود را مثله کرده و در یک چمدان جای می‌دهد. در عین حال حس علاقه به مثله نمودن در جای جای این داستان به چشم می‌خورد: مرد قصابی که با عشق لذت به لاشه گوسفندان دست می‌کشد و آن‌ها را می‌سنجد و سپس آن‌ها را تکه‌تکه می‌کند، حس تهاجمی گاه‌وبیگاه قهرمان داستان برای مثله کردن همسر خود، و غیره.[۲۵]
Remove ads
جستارهای وابسته
منابع کلمات
پیوند به بیرون
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads