تریلوبیت
گونه جاندار از بین رفته، دیرینهزیستی / From Wikipedia, the free encyclopedia
تریلوبیتها یا سهلَپیها (به انگلیسی: Trilobites) ردهای منقرضشده از جانوران بندپاتبار هستند که در دوران دیرینهزیستی میزیستند.[1]
تریلوبیتها | |
---|---|
نمونه گونه Koneprusia brutoni از مراکش | |
ردهبندی علمی | |
فرمانرو: | جانوران |
شاخه: | بندپایان |
زیرشاخه: | †سهلپریختوندان |
رده: | †تریلوبیتها والچ، ۱۷۷۱ |
راستهها | |
|
در زیستشناسی زیرشاخهای که تریلوبیتها به آن تعلق دارند «سهلَپریختوندان» (Trilobitomorpha) نام دارد. اعضای بدن سهلپریختوندان دارای سه لَپ طولی و سروسینه و شکم و یک جفت شاخک (antenna) و ضمایم دوشاخهای (biramus) است.[2]
تریلوبیتها گروهی از بندپایان قدیمی، بسیار ساده و ساکن دریا بودند که از روی بدن بندبند و پوشش سخت خارجی، مشخص میشوند. تفاوت آنها با دیگر بندپایان، در زوائد حرکتی و دگردیسی اولیهٔ آنهاست. تریلوبیتها ازجملهٔ اولین بیمهرگانی هستند که به واسطهٔ گسترش وسیع در محدودهٔ کوتاه زمان زمینشناسی، نقش ویژهای را در سنگوارهشناسی و دیرینهشناسی ایفا میکنند.
تریلوبیتها دریازی بودند و برای اولین بار در کامبرین پیشین ظاهر و در پرمین پسین منقرض شدند. تاکنون حدود ۵ هزار سرده و بیش از ۱۹ هزار گونه از آنها شناسایی شدهاند.
بهنظر میرسد در این مدت زمان، بیشترین اهمیت تریلوبیتها در کامبرین و اردوویسین بود؛ یعنی زمانی که تنوع و تعداد آنها در محیطهای دریایی بسیار زیاد بود به طوریکه فقط در کامبرین، ۶۰۰ سرده از آنها شناخته شدهاست.
در طول سیلورین و دونین، تعداد آنها رو به کاهش نهاد. تنها به عنوان یک عضو کوچک از جانوران دریا مطرح بودند و فقط ۶۰ سرده از آنها وجود داشت. در ادامه، در کربونیفر از تریلوبیتها فقط یک راسته باقیماند و سرانجام در پرمین پسین، این جانوران از صحنهٔ روزگار محو شدند.