![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Shah_Abbas_I_and_Vali_Muhammad_Khan.jpg/640px-Shah_Abbas_I_and_Vali_Muhammad_Khan.jpg&w=640&q=50)
جانیان
From Wikipedia, the free encyclopedia
جانیان یا اشترخانیان نام سلسلهای است که در قرنهای ۱۷ و ۱۸ میلادی مقارن ۱۰۰۷ تا ۱۱۹۹ که بر مناطق بخارا و ماوراء النهر حکومت میکردند.[2] نسب این سلسله به جان بیک یا جانی بیک، پسر یارمحمد، میرسد. یارمحمد امیرزادهای از خانات اَسْتَراخان/هشترخان (حاجی طرخان) و از اعقاب جوجی، پسر چنگیز خان، بود. مؤسس این خاندان شخصی به نام باقی محمد خان بود. آنچه که مهم میباشد نقش این خانان در روشن سازی تاریخ آسیای میانه و اقتدار آنان در منطقه ماورالنهر در عصر صفوی است که برای نمونه میتوان اشاره داشت به درگیری سپاه شاه عباس صفوی با سپاه باقی محمدخان و عقبنشینی آنان از این منطقه و این خاندان سعی داشتند که با سپاه صفوی درگیر نشوند که ازجمله حمله ورشدن سپاه صفوی به شهر قندوز و عدم درگیری با سپاه صفوی در بازپسگیری شهر و بازگشت سپاه صفوی از این منطقه و آنچه مورخین اشاره دارند این است که خانان اشترخانی بخصوص باقی محمد خان سعی در رابطه دوستانه با دربار صفوی داشتند برای تحکیم قدرت حکومت خود در منطقه دست نیاز به سوی آنان داشت که مرگ به او امان نداد و جانشینی او برادرش ولی محمد خان بود که مردی لایق در نظام حکومتی نبود و در امر اداره حکومت سست بود و امارت بلخ را به شاه بیگ کوکتاش بهطور کامل واگذار کرد. با لشکرکشی سپاه امام قلی خان برادر ولی محمد خان به امارت بخارا، ولی محمد خان به دربار صفوی پناهنده شد و با کمک سپاه صفوی توانست امارت بخارا را بازپس گیرد. وی با کشتاری که در بخارا راه انداخت منجر به سست شدن پایههای حکومت شد و در نهایت با شکست از سپاه امام قلی عمر حکومت او در سال ۱۰۲۰ در سمرقند پایان پذیرفت.[3]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Shah_Abbas_I_and_Vali_Muhammad_Khan.jpg/640px-Shah_Abbas_I_and_Vali_Muhammad_Khan.jpg)
در ۱۰۰۷ ازبکهای اشترخانی جای شیبانیان را گرفتند. در ۱۱۵۳ نادرشاه بخارا را تصرف کرد و اشترخانیان تا ۱۱۶۰ که نادرشاه کشته شد، خراجگزار ایران بودند. در ۱۱۵۳ محمد رحیم بی، ابوالفیض خان اشترخانی را به قتل رساند و پایهگذار سلسله مَنْغیت در بخارا شد.[4]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/8/80/Large_c7e9927f6b23fa29d7c5efad97829f66.jpg/150px-Large_c7e9927f6b23fa29d7c5efad97829f66.jpg)